Ammonium nitrate là vũ khí trong nhiều cuộc tấn công của IRA, trong vụ đánh bom Trung tâm Thương mại Thế giới ở New York năm 1993, vụ đánh bom ở thành phố Oklahoma 1995 và khu du lịch Bali (Indonesia) năm 2002. Quả bom được tìm thấy bên ngoài đại sứ quán Mỹ ở Karachi (Pakistan) đầu tuần này cũng chứa ammonium nitrate. Làm sao để bọn khủng bố khó có thể biến hoá chất trên thành bom?
 |
| Ammonium nitrate được sản xuất bằng cách sản xuất acid nitric và trung hoà axid này bằng anhydrous ammonia, tạo ra ammonium nitrate lỏng. Chất lỏng được để bay hơi tạo ra dạng viên rắn. |
Mỗi năm có hàng triệu tấn ammonium nitrate được sản xuất để làm phân bón (ammonium phẩm cấp phân bón). Các công ty khai thác mỏ đã biến một lượng nhỏ loại hoá chất trên thành thuốc nổ bằng cách trộn chúng với dầu nhiên liệu. Mặc dù bọn chế tạo bom trong tương lai không dễ gì làm được loại thuốc nổ trên bằng ammonium nitrate phẩm cấp phân bón song với sự tiến bộ của công nghệ và các quy định lỏng lẻo hiện nay, chẳng có ai dám chắc điều đó hoàn toàn không thể thực hiện được.
Công ty Phân bón đặc biệt ở Belton, Missourri đang xin cấp bằng sáng chế cho một loại polymer có thể đẩy dầu và hoà tan trong nước. Nó được sử dụng để phủ lên các hạt phân bón. Lớp polymer nhanh chóng hoà tan trong đất nên không thể can thiệp vào chức năng chính làm phân bón của ammonium nitrate. Do vậy, bọn khủng bố sẽ khó có thể biến ammonium nitrate phẩm cấp phân bón thành bom bởi nó đẩy dầu. Ngoài ra, lớp phủ trên cũng ngăn chặn các vụ tai nạn trong quá trình sản xuất.
Larry Sanders, người sáng lập công ty, cho biết: '"Các cuộc thử nghiệm cho thấy dầu không thể hoà trộn với hạt ammomnium nitrate có phủ polymer bên ngoài. Tác dụng này ít nhất là giảm lực nổ. Hiện polymer đã được chuyển tới các phòng thí nghiệm để kiểm tra. Chi phí của vật liệu mới sẽ phụ thuộc vào việc công nghệ được ứng dụng rộng tới mức nào. Tuy nhiên, không phải ai cũng được thuyết phục. Một chuyên gia dấu tên cho biết loại polymer trên có thể phản ứng với ammonium nitrate dưới nhiệt độ cao và áp lực lớn, tạo ra thêm năng lượng cho một vụ nổ. Nhiều nhóm khoa học khác cũng đang tìm cách làm cho ammonium ít nổ hơn song đây là một vấn đề nhạy cảm nên ít được tiết lộ.
Phần lớn các quốc gia, bao gồm Mỹ và Australia, không quy định việc sản xuất và bán ammonium nitrate phẩm cấp phân bón. Tuy nhiên, các nước thuộc Liên minh châu Âu lại quy định chặt chẽ về vấn đề này do ý thức được nguy cơ. Mọi thứ được bán làm phân bón hoá học đều phải được kiểm tra tính kháng nổ. Trong EU, ammonium phẩm cấp phân bón được sản xuất với những tiêu chuẩn cao hơn nhiều so với ammonuim phẩm cấp thuốc nổ với các hạt có kích cỡ lớn và đặc nhằm ngăn chặn chúng hút dầu nhiên liệu. Thỉnh thoảng, một số chất ổn định được bổ sung để giữ cho các hạt không bị vỡ.
Một phương pháp khác là đánh dấu các loại phân bón hoá học để ít ra thì cảnh sát cũng có thể truy tìm nguồn gốc của bom được làm từ chúng. Công ty Authentix ở Dallas, Texas cho biết có thể đánh dấu phân bón trong tiến trình sản xuất bằng cách thêm các phân tử chứa những đồng vị nitơ và hydro khác nhau vào ammonium nitrate. Công ty Microtrace ở Minneapolis lại sản xuất mã vạch tí hon bằng chất dẻo để bổ sung vào phân bón hoá học. Những mã vạch này vẫn tồn tại sau các vụ nổ. Nó có thể được sử dụng để nhận dạng 37 triệu sản phẩm. Điều đáng buồn là mặc dù những công nghệ này đã có từ lâu song các nhà sản xuất phân bón vẫn chưa sử dụng rộng rãi.
| 
