Người Neanderthal không đủ hấp dẫn với người tinh khôn?

Nhóm nghiên cứu thuộc Viện Nhân chủng học tiến hoá Max Planck (Leipzig, Đức) đã tiến hành một cuộc điều tra về ADN người tiền sử với quy mô lớn chưa từng có trong lịch sử khoa học. Họ so sánh xác bảo quản của bốn người Neanderthal với năm người tinh khôn thời tiền sử phát hiện được ở Tây Âu. Mẫu ADN của hai nhóm này khác nhau nhiều đến mức có thể phủ nhận ngay về khả năng hôn phối lẫn nhau một cách phổ biến. Tuy nhiên, thành viên nhóm nghiên cứu David Serre cho biết, do nhóm của anh có quá ít ADN được bảo quản tốt nên không thể khẳng định 100% là việc hôn phối với nhau không xảy ra.

Người Neanderthal biến mất khỏi châu Âu cách đây 30.000-40.000 năm - đây cũng là lúc người tinh khôn bắt đầu xuất hiện. Do vậy, có hai nguồn ý kiến đối lập nhau về việc hai nhóm người có tiếp xúc với nhau hay không, và nếu có thì mối quan hệ của họ là thù địch hay hữu nghị. Để hiểu rõ hơn về vấn đề này, Serre và cộng sự quyết định nghiên cứu các chuỗi ADN mitochondrial lấy từ mẫu hóa thạch. Vì ADN mitochondrial được truyền nguyên vẹn từ mẹ sang con nên nếu người Neanderthal và người hiện đại có hôn phối với nhau, các chuỗi ADN này sẽ có dấu ấn lai tạp. Kết quả nghiên cứu cho thấy: mẫu ADN hoàn toàn khác nhau!

Theo Chris Stringer, chuyên gia nghiên cứu người tiền sử tại Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên London (Anh), cuộc nghiên cứu này đánh dấu một bước tiến mới trong lĩnh vực nhân chủng học. Kết quả tìm được hỗ trợ rất nhiều cho thuyết người châu Âu tiền sử đã thay thế người Neanderthal chứ không phải là hôn phối với nhau để tạo thành một nhóm riêng, tổ tiên của con người ngày nay. Mặc dù vậy, vẫn còn một vấn đề nữa chưa giải đáp trọn vẹn: Có phải người hiện đại là thủ phạm khiến người hàng xóm kém thông minh của chúng ta bị tuyệt chủng, hay người Neanderthal đã chết từ trước và để lại cho chúng ta một thế giới vô chủ?

Serre cho biết: Nếu chỉ dựa vào ADN thì chưa thể đi đến một kết luận đúng đắn được. Mặc dù hai nhóm người có vẻ như khác nhau về cấu tạo gien, nhưng vì bằng chứng hóa thạch quá nghèo nàn và phương pháp xác định tuổi lại tỏ ra không đáng tin cậy nên chưa thể khẳng định được rằng, việc hai nhóm người không hôn phối với nhau là do họ không hề gặp nhau hay không thích lẫn nhau. Hoàn toàn có khả năng là một bộ phận nhỏ nào đấy có hôn phối với nhau, chỉ có điều chúng ta chưa tìm thấy được bằng chứng mà thôi.

Theo Stringer, xét trên phương diện di truyền, một cuộc hôn phối giữa người Neanderthal với người hiện đại hoàn toàn có thể xảy ra, bởi vì hai nhóm người vẫn gần gũi với nhau hơn cả, so với các loài linh trưởng khác. Điểm duy nhất ngăn trở "tình yêu" của họ nảy nở chính là sự khác biệt về cấu tạo cơ thể - người Neanderthal có vóc dáng đậm và cái trán nhăn. Vậy điều gì đã xảy ra với người Neanderthal? Khí hậu châu Âu vào thời gian đấy rất bất ổn, cộng với sự xuất hiện của người hiện đại tinh khôn hơn, đã đẩy nhóm người này đến bờ vực tuyệt chủng. Nếu khí hậu thuận lợi hơn, biết đâu hai nhóm người đã tiếp xúc với nhau được một thời gian? Stringer nhấn mạnh: "Chẳng qua là người Neanderthal không được gặp may cho lắm."

Khánh Hà (Theo Nature)