(VietNamNet) - 50 năm luôn là một cột mốc quan trọng, nó đánh dấu nửa chặng đầu tiên của một kiếp nhân sinh. Con người thường có xu hướng nhìn ngược và rà soát lại những gì đã qua. Tuổi 50 mái tóc đã bắt đầu lấm tấm hoa râm nhưng với “ông già” Rock & Roll, tính từ này không hề tồn tại.

Rock tròn 50 tuổi.

Đánh dấu chặng đường 50 năm và bỏ ngỏ tuổi tác ở thì tương lai, Rock vẫn sống và luôn luôn là tiếng nói của mọi thế hệ… Từ Elvis Presley cho đến The Beatles, từ Led Zeppelin cho đến Sex Pistols, từ U2 cho đến, Nirvana, White Stripes… Rock đã trải qua 5 thập niên hình thành và phát triển. Thật khó có thể miêu tả hết tinh thần Rock trong một bài báo cũng như không thể nào đánh giá hết được sức mạnh của nó qua từng thời đại. Rock lăn lóc vào từng hang cùng ngõ hẻm của cuốc sống, ở đâu có xung đột xã hội thì ở đó Rock cất cao tiếng hát. Từ thời kỳ những màn hình TV đen trắng ra rả truyền bá về một lối sống “chuẩn mực kiểu Mỹ” cho đến ngày chiếc Dakota đầu tiên chở xác lính Mỹ tử trận trở về từ chiến trường Việt Nam, từ những ngày tinh thần phản chiến như vạc dầu sôi sùng sục cho đến lúc giới trẻ phương Tây ngán ngẩm về một “lối sống công nghiệp” và cả từ lúc con người mở cuộc đua “chiến tranh giữa các vì sao” cho đến khi giới trẻ không biết làm gì với cuộc sống “nghèo tinh thần - dư vật chất” hiện tại, Rock đều để lại những dấu ấn không thể phủ nhận của mình.

Elvis Presley

50 là con số lấy từ cột mốc 05/7/1954, ngày chàng tài xế xe tải Elvis Presley lần đầu tiên rụt rè bước vào Hãng đĩa The Sun thu đĩa nhạc tặng sinh nhật mẹ mình, “That’s all right, mama”. Tặng cho mẹ nhưng chàng trai 19 tuổi không thể hình dung rằng mình cũng vừa “tặng” cho thế giới âm nhạc một món quà vô giá, đứa trẻ Rock‘n’roll ra đời và hứa hẹn sẽ trở thành một cuộc cách mạng quan trọng biến đổi quan niệm âm nhạc cũng như lối sống con người đến tận gốc rễ. Elvis đã tạo ra một “thùng rác vĩ đại” để con người ném vào đó bao niềm chất chứa và đến nay cái thùng rác Rock’n’roll ấy vẫn là kho chứa không đáy tâm sự của nhiều thế hệ. Nói như Bono, thủ lĩnh nhóm U2 và cũng là người đặt lá phiếu bầu Elvis trong danh sách lần này thì “Ở Elvis bạn có thể thấy đầy đủ những đặc tính của Rock’n’roll: Sự cao quý, sự tin tưởng cao độ, giải phóng tinh thần, tính tranh luận, thay đổi cách cảm nhận của con người về thế giới xung quanh”. Làm được điều đó có nghĩa Rock khơi dậy được những giá trị bấy lâu nay vẫn nằm dưới tảng băng nhận thức. Cởi bỏ chiếc áo ngoài giả tạo, Rock giúp con người phơi bày đầy đủ những bản chất bên trong và từ đó giúp họ hiểu được giá trị thật sự của mình trong cuộc sống. Nhìn thẳng vào vấn đề và gọi đích danh bản chất của nó là đặc tính muôn đời của Rock. Cho dù có lúc đi hơi quá đà nhưng Rock không bao giờ vòng vo và lảng tránh những hình thái xã hội, bất cứ một sự thay đổi nào cũng là chất liệu làm nên Rock.

The Beatles.

“Bất hủ” là một tính từ hiện tại để chỉ về một giá trị quá khứ, hoặc cũng có thể là một tính từ ở thì tương lai tôn vinh một giá trị hiện tại đang diễn ra. Để được công nhận “bất hủ” thì có lẽ những bảng tổng sắp, những cuộc bầu chọn không mang lại nhiều ý nghĩa vì điều quan trọng nhất “đích đến cuối cùng của âm nhạc là qua đôi tai người nghe” (TQ) và thời gian sẽ luôn là vị giám khảo công minh nhất. Hơn 30 năm sau, những album của The Beatles vẫn được tái bản liên tục vì người ta vẫn cảm nhận được những “giá trị đích thực” mà nó mang lại và càng ngày khi mà âm nhạc càng mất dần đi giá trị thật thì âm nhạc của Beatles càng làm cho người ta khó nguôi ngoai về một thời hoàng kim xa xưa. Bây giờ có thể một album mới nhất của Britney Spears tiêu thụ được hàng chục triệu bản nhưng có chắc rằng sau 20 năm nữa người ta sẽ lại hào hứng tìm mua cô như vẫn mua Beatles, Bob Dylan… hiện tại hay chỉ vì con số bán ra hiện nay của cô có được là nhờ sự lăng xê quá lố?

Bob Dylan.

Tiêu thụ và tiêu thụ, những nhà làm âm nhạc hiện nay quá chú trọng đầu ra mà ít để ý tới giá trị bên trong nó. Họ đơn giản nghĩ rằng có một bộ máy tiếp thị khổng lồ trong tay là có thể tạo ra được mọi thị hiếu âm nhạc và thị trường tiêu thụ mà quên rằng điều đó sẽ rất có hại cho tương lai khi những thế hệ mới lớn đem những giá trị mới đó làm lẽ sống của mình. Những thế hệ trung niên hiện nay hoàn toàn có cơ sở khi lo ngại cho thứ âm nhạc mà con em mình đang nghe dù rằng khi xưa họ ảnh hưởng không ít từ Elvis, Beatles, Rolling Stones… Nhưng khi xưa những giá trị mà họ nhận được là có thật và cầm nắm được, Elvis lôi họ ra khỏi những giá trị gia đình nhàm chám và chỉ cho họ thấy hoàn cảnh xã hội trước mắt. Còn bây giờ, cuộc sống hưởng thụ dễ làm người ta ngộ nhận, dễ lầm tưởng thứ nhạc đang thưởng thức là chất liệu làm nên tâm hồn. Sáng tạo và đổi mới luôn là mục đích của âm nhạc nhưng sáng tạo thế nào để không đi chệch đường ray chung lại là một vấn đề nan giải. Thật là đáng lo khi mà nhan nhản những giá trị ảo đang tồn tại vẫn cứ tìm được cho mình sự tiêu thụ thật.

Elvis Costello, nhạc sĩ/ca sĩ tài danh, người không giấu diếm tình yêu của mình dành cho Beatles, cũng đã lên tiếng “họ (Beatles) đã làm được những điều rất phi thường, tạo nên những hình khối hội họa bằng chính âm nhạc của mình chứ không đơn thuần chỉ là những mánh lới quảng cáo… Bây giờ nghe album mới nhất của Outkast bạn sẽ không thể hiểu hết được nó nếu như chưa từng nghe White album của Beatles”. Cũng thử tự nghĩ, nếu sau này một ca sĩ nổi tiếng ở tương lai cũng tự hào khoe mình là người chịu ảnh hưởng của Britney chắc lúc đó đã thật sự ngành quảng cáo chứng tỏ được “giá trị” của mình…

Rock vẫn sống và phát triển

The Beatles, Bob Dylan, Elvis, The Who, Nirvana… sống được đến hôm nay và mãi sau này là nhờ những giá trị đích thực của mình. Không phủ nhận những công lao của kỹ nghệ lăng xê (điều đó ở thời kỳ nào cũng có) nhưng phải thừa nhận một điều đó là những người có thực tài. Danh vọng và tiền tài là quan trọng nhưng vẫn phải đứng dưới giá trị phổ thông. Có hướng đến người nghe và phục vụ thật sự vì họ thì tính “bất hủ” hay “giá trị đích thực” mới thật sự sống được theo dòng chảy của thời gian…

Mời bạn đọc tham khảo danh sách 50 nhóm nhạc, nghệ sĩ bất hủ theo bình chọn của tạp chí Rolling Stones, trong ngoặc là tên của nghệ sĩ bầu chọn nhân vật của mình:

John Lennon   1.The Beatles (Elvis Costello) 2. Bob Dylan (Robbie Robertson) 3. Elvis Presley (Bono) 4. The Rolling Stones (Steven Van Zandt) 5. Chuck Berry by Joe Perry   6. Jimi Hendrix (John Mayer) 7. James Brown (Rick Rubin) 8. Little Richard (Little Richard) 9. Aretha Franklin (Jerry Wexler) 10. Ray Charles (Van Morrison) 11. Bob Marley (Wyclef Jean) The Rolling Stones 12. The Beach Boys (Lindsey Buckingham) 13. Buddy Holly (John Mellencamp) 14. Led Zeppelin (David Grohl) 15. Stevie Wonder (Elton John) 16. Sam Cooke (Art Garfunkel) 17. Muddy Watters (Billy Gibbons) 18. Marvin Gaye (Smokey Robinson) 19. The Velvet Underground (Julian Casablancas) 20. Bo Diddley (Iggy Pop) 21. Otis Redding (Steve Cropper) 22. U2 (Chris Martin) 23. Bruce Springsteen (Jackson Browne) Jimi Hendrix 24. Jerry Lee Lewis (Moby) 25. Fats Domino (Dr. John) 26. The Ramones (Lenny Kaye) 27. Nirvana (Vernon Reid) 28. Prince (Ahmir Thompson) 29. The Who (Eddie Vedder) 30. The Clash (The Edge) 31. Johnny Cash (Kris Kristofferson) 32. Smokey Robinson and the Miracles (Bob Seger) 33. The Everly Brothers (Paul Simon) Nirvana 34. Neil Young (Flea) 35. Michael Jackson (Antonio "LA" Reid) 36. Madonna (Britney Spears) 37. Roy Orbison (K.D. Lang) 38. John Lennon (Lenny Kravitz) 39. David Bowie (Lou Reed) 40. Simon and Garfunkel (James Taylor) 41. The Doors (Marilyn Manson) 42. Van Morrison (Peter Wolf) 43. Sly and the Family Stone (Don Was) The Doors 44. Public Enemy (Adam Yauch) 45. The Byrds (Tom Petty) 46. Janis Joplin (Rosanne Cash) 47. Patti Smith (Shirley Manson) 48. Run-DMC (Chuck D) 49. Elton John (Billy Joel) 50. The Band (Lucinda Williams)

• Minh Cường (Tổng hợp)