(VietNamNet) - Sáng 4/6/2004 vừa qua, ca sĩ Đức Tuấn và bầu sô Hoàng Tuấn đã thống nhất thoả thuận việc Đức Tuấn phải trả 2 triệu đồng tác quyền cho HT Production và không được thu âm, thu hình ca khúc Tình buồn xa vắng, kể cả biểu diễn trên sân khấu.

Ca khúc độc quyền giá bao nhiêu?

Có lẽ, chẳng ở đâu người nhạc sĩ bị đánh giá thấp như ở VN, nên một nhạc sĩ phải thốt lên rằng: "Ca sĩ bây giờ chảnh lắm. Họ cho rằng mình nổi tiếng nên xem như hát bài hát của nhạc sĩ nào là trao ân huệ cho nhạc sĩ đó". Đến thời điểm này thì tình hình có vẻ ngược lại: các ca sĩ phải chạy đua hết tốc lực trong cuộc tìm kiếm, mua đứt độc quyền bài hay cho riêng mình

Thông thường, những bài hay và thích hợp đều do đặt hàng mà có. Những bài hit gần đây như Dòng máu Lạc Hồng, Búp bê biết yêu, Hãy để em ra đi... đều "đo ni đóng giày" cho từng ca sĩ. Nhạc sĩ Tuấn Khanh cho biết: "Bán ca khúc độc quyền rất khó vì phải sáng tác riêng cho chất giọng đó. Có những bài tôi sáng tác xong không ca sĩ nào hát được, tôi đem về tập luyện cho nhóm Trio và MTV lại thành công. Mà hai nhóm nhạc này ngẫu nhiên thích hợp với các sáng tác của tôi chứ chẳng phải tôi sáng tác cho riêng họ".

Để có một bài hát độc quyền, ca sĩ phải bỏ ra ít nhất hai triệu. Tuy nhiên, tùy theo mức độ nổi tiếng của nhạc sĩ và sự đánh giá riêng của ca sĩ về sáng tác đó, có thể ca khúc được bán với giá 500USD, thậm chí lên đến... 1.000USD. Dù mua ca khúc mắc đến đâu, ca sĩ đều "bội thu" khi bài hát trở nên nổi tiếng. Trước những thời điểm thay đổi phong cách hoặc chuẩn bị kế hoạch live show, ca sĩ thường gom bài và dồn tiền làm nhạc, thu hình... Ca sĩ đã mua độc quyền bài hát đến khi bị mất độc quyền thì ngoài chuyện xót tiền còn vỡ cả kế hoạch phát triển!

Ca sĩ Đan Trường mất độc quyền Tình buồn xa vắng

Đêm 2/6/2004, ca sĩ trẻ Đức Tuấn (Giải nhất Tiếng hát truyền hình TP.HCM năm 2001) ra mắt album Anh yêu em. Sau buổi ra mắt này, nhạc sĩ Hoài An đã thông báo cho bầu sô Hoàng Tuấn một tin "giật gân": Bài hát độc quyền Tình buồn xa vắng bán cho ca sĩ Đan Trường đã có mặt trong album của Đức Tuấn! Bầu sô Hoàng Tuấn tức tốc liên hệ với Hãng phim Phương Nam và ca sĩ Đức Tuấn để thương thảo.

Theo bầu sô Hoàng Tuấn, bài hát Tình buồn xa vắng của nhạc sĩ Hoài An được mua độc quyền vào tháng 10/2003 với giá hữu nghị 2 triệu đồng. Bài hát này được HT Production lên kế hoạch cho chiến dịch phát hành CD và VCD vol.11 của ca sĩ Đan Trường. Bài hát đã xin phép, được duyệt và chuẩn bị tung CD ra thị trường vào tháng sau. Video clip bài Tình buồn xa vắng đã thu hình tại VN, các bài khác trong vol.11 đã lên kế hoạch quay tại Trung Quốc vào cuối tháng 6/2004. Như vậy, tính sơ sơ tổn thất của HT Production cho việc thu âm và thu hình là hơn hai chục triệu, chưa kể tiền ca sĩ hát.

Ca sĩ Đức Tuấn cho biết bài hát Tình buồn xa vắng được anh phát hành trong album single Chúc ngủ ngon. Album single là bước đệm cho album chính thức Anh yêu em. Vì vậy, chuyện bài hát Tình buồn xa vắng có mặt trong album Anh yêu em là bình thường. Vấn đề là, khi đang thực hiện album này, Đức Tuấn đã nói với nhạc sĩ Hoài An sự có mặt của bài hát, nhưng nhạc sĩ Hoài An không nói gì đến chuyện độc quyền. Đức Tuấn cho rằng: "Nếu vào lúc tôi đang thực hiện album, nhạc sĩ Hoài An chỉ cần nói bài hát này đã độc quyền, tôi sẽ không thu âm và sẵn sàng bỏ bài này ra".

Sáng ngày 4/6/2004, ca sĩ Đức Tuấn và bầu sô Hoàng Tuấn đã thống nhất thoả thuận việc Đức Tuấn trả 2 triệu đồng tác quyền cho HT Production và không được thu âm, thu hình ca khúc Tình buồn xa vắng, kể cả biểu diễn trên sân khấu. Bầu sô Hoàng Tuấn nhận xét: "Đức Tuấn còn trẻ mà cư xử sòng phẳng và có trách nhiệm, tôi rất quý!"

Chống độc quyền và bảo vệ độc quyền ca khúc

Album Anh yêu em của ca sĩ Đức Tuấn

Trong khi cả thế giới đang chống độc quyền, lĩnh vực văn nghệ, đặc biệt là ca nhạc lại đi sâu vào xu thế độc quyền. Có nhạc sĩ cho rằng không nên độc quyền ca khúc vì đây là sản phẩm văn hoá dành cho mọi người. Bầu sô Hoàng Tuấn, một trong những người đầu tiên mua ca khúc độc quyền, cho biết: "Khi mua độc quyền ca khúc nào, tôi gửi công văn đến các sân khấu và Sở VH-TT để ngăn chặn những ca sĩ có ý định ăn theo. Tuy nhiên, những ca sĩ hát có vài chục ngàn một đêm ở các sân khấu nhỏ hoặc ngoại thành thì tôi bỏ qua. Coi như họ làm để kiếm sống. Còn khán giả, fan hay hát với nhau thì không có vấn đề gì".

Đã mua độc quyền thì phải biết cách bảo vệ độc quyền. Bầu sô Hoàng Tuấn khẳng định: "Ca sĩ nào hát trên sân khấu bài độc quyền của Đan Trường tôi đều có thể kiện phạt tiền vì đó là tài sản riêng của chúng tôi". Ca sĩ Thanh Thảo nghĩ ra cách giải quyết trong việc mất độc quyền bài Cô đơn mình em  là Sài Gòn audio trả tiền độc quyền và sau đó ai muốn hát bài này chỉ cần xin ý kiến tác giả. Còn tiền độc quyền đó, Thanh Thảo sẽ gửi tặng một quỹ từ thiện nào đó.

Nói chung, những cách bảo vệ độc quyền của ca sĩ và bầu sô mới mang tính tự phát, chưa có luật nào quy định. Vì vậy, rất cần thiết bổ sung vào các văn bản về độc quyền. Bên cạnh đó, nhạc sĩ phải là người gánh vác một phần trách nhiệm khi để bài hát đã bán độc quyền cho người khác sử dụng, lại cho ca sĩ khác hát. Nhất là việc nhập nhằng về thời gian trước và khi ký độc quyền.

• Thanh Chung