Nhập khẩu "chương trình ngoại", khó mời giảng viên ngoài

Gửi chị Ngân,

Em là sinh viên CTTT khóa 1 (pha 1) của ĐHBK HN đây. Thực ra những ý kiến chị đóng góp cũng đã được giải quyết tương đối:

1. Thực ra các giáo viên dạy CTTT ở BKHN đều có cơ hội được sang trường đối tác học môn mình sẽ dạy trong 1 học kỳ. Và thực ra các giáo viên khi đi cũng đã quay lại video buổi giảng dạy, slides bài giảng và sách tham khảo. Chứ không phải GV VN chỉ ở VN mà dạy tiếng Anh đâu.

2. Thực tế chỉ cần SV có vốn tiếng Anh tương đối thì hoàn toàn có thể hiểu và theo học các course không có vấn đề gì. Vì giáo trình dạy từ cơ bản, từ thấp lên cao, nên học từ từ thì sẽ hiểu được trọn vẹn nội dung chương trình (và hoàn toàn không cần phải học song ngữ hay dịch ra tiếng Việt). Thực tế hiện nay hầu hết thuật ngữ chuyên ngành, chúng em không biết tiếng Việt, chỉ biết từ tiếng Anh. Nhưng đúng là tiếng Anh của giáo viên là một vấn đề, tuy nhiên chuyện này đã được cải thiện đáng kể sau vài năm triển khai. Đặc biệt các giáo viên từng học thời gian dài tại các nước nói tiếng Anh, hoặc đi nhiều hội thảo quốc tế, hoặc từng giảng dạy tại nước ngoài có thể giảng rất tốt bằng tiếng Anh.

3. Em học KT Vật liệu, là ngành thực hành nên việc thí nghiệm là chuyện bắt buộc và thực tế là chúng em làm rất rất nhiều thí nghiệm, và được ưu tiên để được làm các thí nghiệm ấy. Đành rằng cả trường được vài hệ máy hiện đại để thí nghiệm, nhưng chỉ cần là SV CTTT thì được ưu tiên xếp lịch để hướng dẫn sử dụng. Và thực ra bọn em cả kỳ học 5,6 môn, mỗi môn tầm 2 tiết/tuần. Cả tuần lên lớp khoảng 3 buổi, thời gian còn lại tự đọc sách và làm bài tập về nhà, sinh viên năm 4, năm 5 thì lên lab. So với các hệ khác chúng em không phải lên lớp nhiều, nhưng lại có quỹ thời gian tự lập để làm được rất nhiều việc khác. SV CTTT nói chung đều được đánh giá là nhanh nhẹn và tự lập hơn. Và em xin nhấn mạnh là bọn em không hề học song ngữ, mà toàn bộ là học tiếng Anh.

4. Lớp chuyên ngành của em có 15 SV. Nếu như ở các lớp đại trà, SV không nhớ được mặt bạn cùng giảng đường, thì do số lượng ít mà chúng em thân thiết như một gia đình. Mọi người giúp đỡ động viên nhau học tập. Các giáo viên khi dạy các lớp nhỏ cũng rất thoải mái, nhớ tên từng sinh viên, thậm chí quan tâm hỏi han rất chân thành. Kiến thức được dạy cũng dễ dàng tiếp thu hơn nhiều, vì do đặc thù lớp nhỏ, nên có thể hỏi giảng viên bất cứ lúc nào có thắc mắc, hỏi đến khi hiểu cặn kẽ thì thôi. Em nghĩ rõ ràng đây là ưu điểm, chứ không phải nhược điểm.

5. Môi trường: thì khi em sang các nước Nam Âu, cũng chẳng có cô bán canteen nào nói được tiếng Anh cả. Nếu họ nói tốt được tiếng Anh, họ đã chẳng đi làm ở canteen trường.

6. Ngoài ra còn một điều mà em chưa thấy nhắc đến. Đó là CTTT mở ra tạo cơ hội lớn cho các trường đại học có thể tham gia liên kết đào tạo quốc tế. CTTT của chúng em đã nhận một số sinh viên quốc tế vào học cùng, thậm chí làm trợ giảng. Điều này giúp SV trong nước luyện tiếng Anh rất nhanh, đồng thời giao lưu về văn hóa.

Bản thân em nhận thấy CTTT đã có tiến bộ và phát triển rất nhiều từ năm đầu tiên. Việc SV ít tham gia vào các lớp CTTT phần đông là vì sợ không tiếp thu được nếu học bằng tiếng Anh, nhưng nếu là SV nhìn xa trông rộng, thì nên theo học các CTTT. Vì việc có thể sử dụng thành thạo tiếng Anh chuyên ngành tạo cơ hội rất lớn khi đi học các bậc học cao hơn ở các trường đại học trên thế giới. Em đi du học không gặp khó khăn nào trong việc tiếp thu là nhờ thế. Và rõ ràng CTTT trang bị cho em khả năng tự đọc tài liệu tiếng Anh, cách viết, cách trình bày ý kiến bằng ngoại ngữ. Những điều ấy, đối với nhiều SV ra trường mới bắt đầu làm quen, trong khi chúng em đã làm quen trong suốt quãng thời gian học đại học.

1. Để dạy được 1 giáo trình ở bậc ĐH bằng tiếng Việt, các giảng viên mới cần phải lên lớp theo các GV có kinh nghiệm. Vậy để giảng được giáo trình ngoại bằng tiếng Anh, nếu không mời được GV ngoại thì cũng phải cho GV ta ra nước ngoài học 1 course giáo trình đó hoặc chí ít mua bản quay video bài giảng cho GV chuẩn bị trước. Nếu dùng GV ngoại, bay sang 1 tuần làm vèo 1 cái liên tục… thì kiến thức không hấp thụ được. Đến khi hơi hiểu, muốn thắc mắc thì thày đã đi xa, lại giống như dạy tại chức ở các TT GD TX tỉnh.

2. Thực tế các GV của ta trình độ TA không giống nhau, cách phát âm không đồng nhất nên rất khó cho sv tiếp thu. Nhiều vấn đề trừu tượng nghe tiếng Việt còn khó chứ nói gì bằng TA. Nhiều lúc GV giảng bằng TA sau đó lại cắt nghĩa bằng TV.
(Hãy thử tưởng tượng các KS/CN của Cambodia, Laos học tại VN, về nước họ dạy bằng TV thì sẽ thấy vấn đề không đơn giản).

3. Thí nghiệm - Thực hành: Đối với các môn học công nghệ cao ở ta hiện nay (như KH Vật liệu, Cơ ĐT...), các GV đều theo đề cương, tài liệu nước ngoài hoặc các cuốn sách nổi tiếng, nên nội dung cũng cập nhật. Tuy nhiên thiếu hụt ở đây vẫn là thí nghiệm, (ngoại trừ những môn học cơ bản như Hóa, Lý…). Ở nước ngoài họ lên lớp ít, sách tham khảo nhiều nên việc tự học và thực hành - thí nghiệm là yếu tố quyết định, nên ch/tr của họ rất thưa – tuần lên lớp độ 10-15 tiết. Còn ta, vẫn như Ch/tr ĐH chung nhưng học song ngữ mà thôi vì chả có/rất ít thí nghiệm nên thời gian học càng ít.

4. Học ai là chính? Cả nội lẫn ngoại, SV học được từ thày thì ít mà học nhau thì nhiều. Trong quá trình tự học và làm thí nghiệm, vai trò của người HD và bạn bè rất quan trọng để SV hoàn thiện kiến thức. Trong các lớp CTTT, có ít SV và ít thí nghiệm nên cơ hội trao đổi học hỏi lẫn nhau là không cao.

5. Môi trường: Không thể so với học ĐH ở nước ngoài, kể cả việc mời GV ngoại sang. Cần phải tạo được môi trường như tây, ở đó từ cô giáo vụ, cô bán canteen cho đến các cán bộ giáo vụ, quản lý... vào khu vực đó chỉ được nói bằng TA. SV luôn phải nói, nghe, suy nghĩ bằng TA.

Kết luận: Theo tôi để nâng cao chất lượng, khai thác tối đa các nguồn đầu tư thì nên:
- Nên lập 03 trung tâm ở 03 miền (HN, Tp HCM và ĐN). SV của trường nào, ngành nào vẫn do các trường đó phục trách, nhưng các PTN, môi trường, nhiều sv tề tựu… là dùng chung tài nguyên - kiểu trường chuyên.
- Cả hệ thống (gồm các giảng đường, các PTN, canteen, y tế… và các nhà quản lý) phải mở 24x7, các nhân viên phải có trách nhiệm phục vụ khi có yêu cầu.
- SV trường này có thể tham dự bài giảng của GV trường kia để tham khảo (ví dụ như giữa ĐHGT và ĐHXD có nhiều môn có nội dung gần giống nhau) hoặc bài giảng các môn cơ bản toán, lý, hóa, triết, TT HCM, hình họa và VKT... hoặc các môn cơ sở như KT Điện tử, LT mạch, Lập trình... thậm chí học tập trung.
- Các thày giáo được phân công là người trực tiếp tham quan, dự giờ bên ngoài và thiết kế bài thí nghiệm theo mẫu của nước ngoài. Tránh kiểu đầu tư rất đắt nhưng khả năng khai thác kém.
- Thiết kế đầu ra cho SV yên tâm học tập. Thực tế nhiều SV thấy nội dung học không đúng với yêu cầu làm việc ở VN, nên họ phải đi học thêm các môn học khác mang tính cập nhật với yêu cầu thì trường, như Lập trình Apptech, quản trị mạng CCNA…
Ngân