Một cựu SV Khí tượng Thuỷ văn, Trường ĐH Khoa học Tự nhiên, hiện đang công tác tại một đơn vị thuộc Bộ Tài nguyên và Môi trường) cho biết: “Vào học rồi mới biết ngành này đòi hỏi trình độ Toán, Vật lý cực kỳ cao. Học thì rất khó nhưng mà khi đã hiểu, đã ngấm lại thấy hay vì mình hiểu được quá trình vật lý xảy ra trong khí quyển, các hiện tượng thời tiết hình thành như thế nào".

Cựu SV này cho biết thêm, sau kỳ thực tập ở Vinh, được trực tiếp chứng kiến các kỹ thuật viên thu thập số liệu về nhiệt độ, độ ẩm, mây, mưa… tại trạm quan trắc, rồi xem xét quy trình, máy móc vận hành, xem máy rađa thời tiết hoạt động, cô càng cảm thấy say mê nghề nghiệp gắn bó với “gió mây, đất trời” này.

Cửa rộng, cửa hẹp

Cũng vẫn theo cựu SV Khí tượng Thủy văn này thì với các SV có năng lực, ngay từ khi làm luận văn tốt nghiệp đã được thầy, cô giới thiệu cho những nơi làm việc tốt.

Số còn lại cũng không dễ dàng xoay xở nếu muốn “trụ” lại Hà Nội nếu không có người thân quen trong ngành.

Bản thân cô thấy mình may mắn vì sau khi làm việc 1 năm tại Bộ Tài nguyên – Môi trường đã được thi công chức còn nhiều bạn bè cùng khóa hiện vẫn đang làm hợp đồng do các đơn vị khác không có biên chế.

Ngược lại, sẵn sàng đi tỉnh xa thì cơ hội việc làm rất nhiều. Tuy nhiên, công việc ở các đài, trạm địa phương thường vất vả, lại không có thêm thu nhập.

Cô chia sẻ: “Một số bạn cùng lớp tôi về làm ở trạm quan trắc địa phương phải thức đêm làm việc mà lương tháng chỉ trên dưới 1 triệu đồng, cuộc sống khá khó khăn”.

Đó cũng là lý do dù rất “rộng cửa” nhưng ngành vẫn chưa thu hút được nhiều SV giỏi.

ThS. Trần Duy Kiều, Trưởng phòng Đào tạo Trường CĐ Tài nguyên và Môi trường Hà Nội cho biết do môi trường làm việc là các triền sông, vùng núi nên ngành rất khó tuyển SV.

Mùa tuyển sinh năm 2008, Khoa Khí tượng Thủy văn và Hải dương học, Trường ĐH Khoa học Tự nhiên (ĐHQG Hà Nội) lấy điểm chuẩn bằng đúng điểm sàn của ĐHQG (18 điểm) nhưng gọi 3 đợt cũng chỉ được 50 SV, tương đương 1/3 số lượng chỉ tiêu.

Trưởng khoa Trần Tân Tiến chia sẻ: “Nhiều em vào học chỉ vì không còn đường nào để đi nhưng suốt năm đầu tiên cứ “nhấp nhổm” lo thi lại để chuyển ngành. Hết năm đầu, có một số em thi đỗ trường khác hoặc ngành khác chuyển đi. Vì thế, chúng tôi muốn tuyển các em 16, 17 điểm mà say mê với nghề hơn là 18, 20 điểm nhưng không yêu thích công việc này”.

Cũng theo ông Tiến, để làm tốt công tác dự báo thời tiết, máy móc hiện đại chỉ là điều kiện cần, năng lực và kinh nghiệm của những người làm công tác này đóng vai trò rất quan trọng. Tại thời điểm này, thế hệ những dự báo viên, những người làm công tác khí tượng thủy văn trước đây được đào tạo bài bản, được đi học ở Đức và Liên Xô cũ đã và đang dần nghỉ hưu.

Những người trẻ thì chưa kịp tích lũy kinh nghiệm. Vì vậy, ngành khí tượng thủy văn đang đứng trước nguy cơ thiếu hụt lực lượng lớn, đặc biệt là nhân lực chất lượng cao.

TS. Nguyễn Lan Châu, Phó Giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Trung ương cho rằng ngoài yêu cầu về trình độ, những người làm trong ngành khí tượng, thuỷ văn còn rất cần tình yêu thiên nhiên và niềm say mê với nghề nghiệp.

Bà Châu chia sẻ: “Để thu hút nhân lực chất lượng cao, chúng tôi ưu tiên cộng 30 điểm cho các SV giỏi thi vào trung tâm. Với các nhân viên trẻ, giỏi, chúng tôi tạo điều kiện tham gia nghiên cứu để tăng thu nhập. Ngoài ra, hàng năm đều có nhiều suất học bổng đi du học nước ngoài để nâng cao trình độ cho cán bộ trẻ. Rất tiếc, hiện nay cả trung tâm chỉ có 4 bạn trẻ đạt trình độ tiếng Anh IELTS 6.0 để đi học. Tôi xin khẳng định không thiếu cơ hội để nhân viên trẻ học tập nâng cao trình độ, chỉ thiếu người có khả năng để đi học".

Theo một thỏa thuận hợp tác vừa ký kết cuối tháng 2/2009 giữa ĐHQG Hà Nội và Bộ Tài nguyên - Môi trường, các SV chuyên ngành Khí tượng, Thủy văn, Quản lý tổng hợp về biển đảo, Đất đai, Tài nguyên, Địa chất, Bảo vệ Môi trường và Tài nguyên Thiên nhiên sẽ được đào tạo theo “đơn đặt hàng”, được thực tập định hướng và tham gia các đề tài nghiên cứu, dự án trong và ngoài nước. Đồng thời, SV xuất sắc còn có cơ hội nhận học bổng của Bộ.
 

Thoả thuận nêu rằng, để đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, Bộ Tài nguyên – Môi trường sẽ cử các chuyên gia giàu kinh nghiệm phối hợp với ĐHQG Hà Nội  xây dựng chương trình hiện đại, thực hiện các dự án, đề tài nghiên cứu và giảng dạy cho SV.

Tuy nhiên, trong vài tuần qua, phóng viên VietNamNet đã liên hệ với Bộ Tài nguyên – Môi trường nhưng vẫn chưa được cung cấp thông tin cụ thể và đầy đủ hơn từ phía “đặt hàng” để chuyển tải tới thí sinh. 

•   Lan Hương