Ông Lê Quang Minh

Tôi nghĩ, hiệu trưởng các trường sẽ hoan nghênh nhiều lắm. Bởi đây là bước đột phá tăng quyền tự chủ cho các đơn vị đào tạo. Từ đó, chủ động hơn và sẽ làm tốt công tác của mình. Ít nhất là tiết kiệm được rất nhiều về thời gian bởi vì hầu hết thủ tục các trường phải đưa ra Bộ duyệt

Xóa bỏ Bộ chủ quản có nhiều thuận lợi, về tài chính, tiến tới trường tự chủ về nội dung, mở ngành nghề. Tiếp nữa là tự chủ quản lý con người. Một đơn vị đào tạo phải quản lý con người đến cả cấp GS chứ không phải chỉ đến cấp nào, còn cấp cao hơn nữa, Bộ lại quản lý.

Thực tế, các trường rất cần tự chủ nhưng phải có điều kiện. Tự chủ là một mặt của vấn đề. Mặt thứ 2 là nhà trường phải chịu trách nhiệm với xã hội - nơi cung cấp nhân lực, với Bộ GD-ĐT. Do vậy, phải đề ra cơ chế chịu trách nhiệm. Không phải đùng một cái mở ra liền mà phải xây dựng "khung" cụ thể. Trong "khung" đó, các trường muốn làm gì thì làm. Còn nếu vượt qua, sẽ vi phạm pháp luật.

Ông Nguyễn Mạnh Hùng

Nếu xóa bỏ Bộ chủ quản thì trách nhiệm và quyền hạn của Hiệu trường rất quan trọng.

Tuy nhiên, khó khăn ở chỗ xóa bỏ Bộ chủ quản thì sẽ... chưa quen. Bởi lâu nay, có một cái lệ là phải hỏi thăm, xin ý kiến chỉ đạo và nhiều khi tự làm như vậy cảm thấy không biết có đúng không. Ngoài ra, phụ thuộc vào Bộ chủ quản phải báo cáo cái này, báo cáo cái kia nên thủ tục giấy tờ nhiều khi cũng... lâu.

Xóa bỏ Bộ chủ quản không ảnh hưởng đến quyền lợi của SV, thậm chí theo tôi, quyền lợi của SV còn tăng lên. Bởi vì hiệu trưởng tự chịu trách nhiệm, có những sáng kiến có lợi cho SV. Cụ thể như trường đưa ra phương pháp đào tạo tiếp cận quốc tế, cái nào chưa khoa học thì giải quyết cho khoa học, tạo điều kiện cho SV tiếp cận khoa học hơn...

Ông Đào Trọng Thi

Thực tế, trường ĐH ở Việt Nam là cơ quan sự nghiệp. Trong đó, tỷ lệ kinh phí tương đối lớn của trường công lập vẫn do Nhà nước bao cấp. Sống trong môi trường bao cấp, Nhà nước cần phải được xác định rõ ra nào một cách chặt chẽ đối với trường ĐH ở một mức độ nhất định? Nói bỏ là bỏ hoàn toàn  thì vô hình chung, hoạt động của các trường sẽ trở thành vô Chính phủ!

2 vấn đề cần giải quyết khi đối đầu với việc "tháo gỡ quyền hành" này là Nhà nước phải tạo ra hành lang pháp lý phù hợp với cơ chế mới và cần xác định rõ ràng, đầy đủ quyền hạn, trách nhiệm của tất cả các cơ quan quản lý cũng như của trường ĐH.

Nói chuyện này để thấy rằng, tăng lương cả hệ thống là không đơn giản, mà nếu tăng cũng không đáng kể. Khi Nhà nước quyết định thành lập 2 ĐHQG (Hà Nội và TP HCM) có nhiệm vụ đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao. Tuy nhiên, chỉ một chính sách "nhỏ" đề xuất tăng mức đầu tư/ SV lên 7,3 triệu (thay vì 6 triệu/ sinh viên (SV)) mà mãi 7 năm mới được giải quyết. 

Một giờ học của trường ĐH dân lập Thăng Long (Ảnh: Lê Anh Dũng)

Nên giao quyền chủ động cao hơn cho các trường ĐH. Cùng với đó, phải nhấn mạnh hơn về mặt quản lý Nhà nước chứ không nên bỏ hẳn cơ chế Bộ chủ quản.... Việc giao quyền chủ động cho các trường ĐH nên có lộ trình. Cụ thể, 2 ĐHQG đã là các trường ĐH được giao quyền chủ động cao.

Tuy nhiên, Nhà nước không nên chỉ dừng ở 2 ĐH đã triển khai mà những cái gì đã giao quyền chủ động cho 2 ĐHQG nên nhân rộng  và giao quyền chủ động cho các trường ĐH khác. Sau đó, giao thêm những cái mới, trước hết cho các ĐHQG để xem như thế nào và giao cho các ĐH khác...

Về phía các trường ĐH cũng cần chủ động hơn trong các hoạt động, không quá ỷ lại và trông chờ vào những hướng dẫn chi tiết của Bộ. Ví như, trong mùa tuyển sinh mà Bộ ban hành tới vài chục văn bản hướng dẫn...thì rất mất thời gian và lãng phí không cần thiết. Có khi công văn về còn chậm hơn việc triển khai của các trường. Thực tế, cũng có trường cũng chưa hiểu hết quyền hạn và trách nhiệm ...nên quá trình điều hành cũng gặp khó khăn. 

Những việc cần làm từ nay đến năm 2010, cần xây dựng đề án của Chính phủ về chuyển đổi cơ chế quản lý; Cùng với đó, từng bộ ngành, địa phương ra quyết định chuyển đổi đối với từng trường...