Theo các nhà khoa học đang phân tích virus cúm gà H5N1 - thủ phạm giết một người ở Việt Nam, loại virus này có chuỗi di truyền tương tự virus được phân lập ở vịt và ngỗng tại Trung Quốc. Phân tích di truyền cũng cho thấy virus H5N1 hiện nay đã lây lan mạnh ở khu vực trong nhiều năm qua.

Tiêm vắc-xin ngừa cúm cho gà tại tỉnh Hồ Bắc.

Một nghiên cứu gần đây cũng cho thấy virus H5N1, hiện đang hoành hành ở châu Á, đã đột biến nhanh để phản ứng với một áp lực chọn lọc bất bình thường từ một nguồn chưa rõ. Các nhà virus học có uy tín khuyến cáo việc tiêm văc-xin ngừa cúm gà trên diện rộng cho gia cầm, chẳng hạn như ở Trung Quốc, đã dẫn tới hệ quả này.

Earl Brown, nhà virus cúm thuộc ĐH Ottawa, Canada, đã so sánh chuỗi di truyền của virus H5N1 được phân lập từ một người Việt Nam tử vong vào tháng 1 với các chuỗi di truyền khác bằng kỹ thuật BLAST. BLAST đánh giá mức độ tương đồng của 8 sợi di truyền trong chuỗi trên với mọi chuỗi nucleotide trong một cơ sở dữ liệu máy tính trung tâm (Genbank). Kết quả cho thấy 5 trong 8 sợi giống 96-99% virus H5N1 được tìm thấy ở thịt vịt buôn lậu từ miền Đông Trung Quốc. Số thịt vịt này đã bị thu giữ ở Đài Loan vào năm 2003. 3 sợi còn lại giống 98% chuỗi di truyền của virus H5N1 được tìm thấy vào năm 2000 ở ngỗng Hong Kong. Ngỗng và vịt ở Hong Kong được nhập khẩu từ các nhà sản xuất gia cầm quy mô lớn ở tỉnh Quảng Đông. Tuy nhiên, họ thận trọng khuyến cáo nghiên cứu này không chứng tỏ cúm gà H5N1 khởi nguồn ở Trung Quốc.

Các nhà khoa học khác đã tìm ra mối quan hệ tương tự giữa những virus cúm gia cầm trong khu vực. Gần đây, các nhà nghiên cứu thuộc Viện Sức khoẻ Động vật quốc gia Nhật Bản cho biết họ phát hiện: virus cúm gà ở Việt Nam, virus gây cúm gà ở Nhật Bản vào tháng 1 và virus cúm được tìm thấy ở ngỗng Quảng Đông năm 1996 tất cả đều có họ gần với nhau. Gene mã hoá protein bề mặt của virus gây cúm gà Nhật Bản giống 97% gene tương tự ở virus giết một người Hong Kong năm 2003. Người này tử vong sau khi trở về Hong Kong từ miền Nam Trung Quốc.

Kiểm tra virus cúm gia cầm.

Nhà virus Richard Webby thuộc Viện Nhi St.Jude ở Mỹ đã bày tỏ lo ngại trước tình hình không có các chuỗi virus từ những nơi khác ở châu Á. Nguyên nhân là nhiều nước bị ảnh hưởng đã phủ nhận có dịch cúm cho tới gần đây. Theo tài liệu khoa học, một số virus cúm gà H5N1 đã lây lan trong đàn gia cầm ở Đông Bắc Trung Quốc từ năm 1996. Mặc dù có họ gần với nhau song gene của chúng đã đột biến mạnh kể từ năm 2001. Protein bề mặt của virus giết 6 người tại Hong Kong năm 1997 khác với protein của virus gây chết người năm 2003 (người đàn ông Hong Kong). Hiện virus H5N1 ở Việt Nam lại rất khác biệt.

Webby cho biết các gene khác cũng đang đột biến. Sự đột biến này trùng hợp với thời kỳ nông dân Trung Quốc tiêm vắc-xin ngừa cúm cho gà trên quy mô lớn. Điều đó cho thấy H5 đang lây lan khá mạnh ở một nơi nào đó dưới một dạng áp lực chọn lọc đặc biệt.

Minh Sơn (Tổng hợp)