- Sau khi tòa phúc thẩm tuyên án tử hình đối với Nguyễn Đức Nghĩa, hắn vẫn còn một cơ hội cuối cùng để được sống. Và liệu điều gì đang chờ đợi hắn?

Bao giờ thi hành án Nguyễn Đức Nghĩa?

Sáng 12/11, trao đổi với VietNamNet, luật sư Nguyễn Anh Thơm, người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho Nguyễn Đức Nghĩa tại phiên phúc thẩm cho biết, ngày thi hành án chết của Nghĩa chưa thể xác định thời gian, dù anh ta đã phải lĩnh án tử hình.

Ông Thơm cho biết, theo Bộ luật Tố tụng hình sự và các văn bản liên quan, sau khi bị tuyên án tử hình, và bản án có hiệu lực pháp luật, người bị kết án còn có thời gian 7 ngày để làm đơn xin ân xá gửi lên Chủ tịch nước.

Hồ sơ vụ án cũng được chuyển tới Chánh án TAND Tối cao, Viện trưởng VKSND Tối cao. Trong thời hạn 2 tháng, hai cơ quan này kiểm tra lại vụ án một lần nữa, để đảm bảo việc kết án tử hình là đúng người, đúng tội, đúng pháp luật; và ra quyết định kháng nghị hoặc không kháng nghị giám đốc thẩm hoặc tái thẩm bản án.

Nguyễn Đức Nghĩa tại phiên phúc thẩm ngày 11/11

Theo Điều 278, BLTTHS quy định: Việc kháng nghị theo hướng không có lợi cho người bị kết án được tiến hành trong thời hạn 1 năm kể từ ngày bản án có hiệu lực pháp luật. Việc kháng nghị theo hướng có lợi cho người bị kết án có thể được tiến hành bất kể lúc nào, kể cả trường hợp người bị kết án đã chết mà cần minh oan cho họ.

Ông Thơm đặt giả thuyết, nếu vụ án được tái thẩm theo hướng có lợi cho người bị kết án thì không hạn chế về thời gian và được tiến hành trong cả trường hợp người bị kết án đã chết mà cần được minh oan cho họ.

"Thông thường, trong các vụ án, tối thiểu là một năm mới thi hành án tử hình bởi người ta còn cần có thời gian để xem xét hết các hồ sơ, các thủ tục, các tình tiết liên quan khác để đảm bảo bản án thực hiện đúng người đúng tội", lời ông Thơm.

Cũng theo luật sư Thơm: Bản án tử hình được thi hành nếu có quyết định không kháng nghị của Chánh án TAND Tối cao và Viện trưởng VKSND Tối cao, có quyết định bác đơn xin ân giảm của Chủ tịch nước (nếu tử tù có đơn xin ân giảm).

Sau khi hoàn tất các thủ tục trên, chánh án tòa án đã xử sơ thẩm vụ án ra quyết định thi hành án, và lập hội đồng thi hành án tử hình gồm đại diện tòa án, VKS, công an. Tử tù được đọc quyết định thi hành án, quyết định không kháng nghị và quyết định bác đơn xin ân giảm. Hình phạt tử hình được thi hành bằng xử bắn.

Việc chôn cất người bị xử bắn do hội đồng thi hành án đảm nhiệm. Pháp luật không quy định cho thân nhân tử tù đến nhận lại xác. Nhưng tùy trường hợp cụ thể, hội đồng thi hành án có thể xem xét giải quyết.

Nghe lại tâm sự của một tử tù được tái sinh

Tôi từng được tiếp xúc với một phạm nhân bị tuyên án tử hình vì tội ma túy. Phải sống những ngày chờ chết, anh ta như được tái sinh khi được Chủ tịch nước ân giảm. Qua câu chuyện với phạm nhân này, tôi nhận thấy một điều khá rõ- sự khoan hồng đã thực sự lay động được trái tim tội lỗi của anh ta. Đó là phạm nhân Phạm Khắc Thủy, (SN 1963, tiểu khu 10, TT Mộc Châu, Sơn La) đang thụ án tại trại giam Nam Hà.

Trong trại giam, Thủy kể: "Khi nghe tòa tuyên án tử hình tôi mới thấy quý cuộc sống này biết bao nhiêu, phải đối mặt với cái chết tôi mới thấy hết giá trị của cuộc sống. Lúc đó tôi nghĩ dù thế nào thì cũng đã quá muộn rồi khi mà mình đã quá ngu dại, đã đem cả tính mạng của mình ra để đổi lấy những đồng tiền tội lỗi. Tiền có bao nhiêu cũng chả có ý nghĩa gì nữa khi mà cuộc sống đã kết thúc. Lúc đó một nỗi sợ xâm chiếm tôi - sợ phải chết...".

Khi được đưa về trại tạm giam, vì là tử tù nên Thủy bị cùm 24/24. "Những ngày tháng chờ chết là những ngày tháng kinh khủng nhất trong cuộc đời tôi khi mà bên cạnh là những tử tù và thỉnh thoảng, vào 3 giờ sáng, người ta lại mang một người đi thi hành án", Thủy nói.

Tuy nhiên, sau đó Thủy được viết đơn xin ân giảm và 6 tháng sau, anh ta nhận được quyết định ân giảm xuống án chung thân. Kể về lần nhận quyết định giảm án, Thủy cười, mắt ánh lên niềm vui. "Buổi sáng hôm đó thật đặc biệt, khi cánh cửa phòng giam mở ra, cán bộ quản lý trại giam nói: Hôm nay anh Thủy có tin vui nhé. Tôi cũng chưa biết là chuyện gì, cho đến khi được nghe Quyết định ân giảm thì nước mắt tôi chảy giàn giụa vì sung sướng".

Thủy đã ôm chầm lấy người quản giáo mà khóc nức nở như một đứa trẻ. "Lúc đó tôi mừng tới độ đi còn không vững, phải có người dìu đi. Người quản giáo thì vỗ vai tôi: Thế là anh thoát chết rồi nhé, về bảo vợ con mổ gà ăn mừng đi" - Thủy vui vẻ kể về những phút giây không thể quên của đời mình.

"Cái cảm giác lâng lâng vì được thoát án tử cho đến giờ tôi vẫn còn cảm nhận rất rõ. Lúc đó tôi nghĩ, thế là mình đã có cơ hội để được gặp lại vợ, có cơ hội để dạy dỗ con cái. Cái ngày hạnh phúc tuyệt vời đó tôi không bao giờ quên và tôi sẽ cố sống thật tốt để không phụ sự khoan hồng của Nhà nước" - Thủy nói.

• T.N