- Hôm nay (6/4), trong khuôn khổ các cuộc họp riêng rẽ, các quan chức cấp cao về ngoại giao, kinh tế, văn hóa xã hội đã họp để chuẩn bị cho nội dung phiên họp toàn thể Hội nghị cấp cao ASEAN 16.

ASEAN muốn biến tầm nhìn thành hành động, thành lập một cộng đồng chung vào 2015. Ảnh: XL

Các quan chức cấp cao ASEAN đã tiến hành họp hội nghị các quan chức cấp cao Ngoại giao ASEAN (SOM), hội nghị các quan chức cấp cao kinh tế ASEAN (SEOM) và hội nghị các quan chức cấp cao văn hóa xã hội ASEAN (SOCA).

Thúc đẩy thực hiện FTA với các đối tác

Cộng đồng kinh tế ASEAN, một trong ba trụ cột quan trọng nhất kiến tạo cộng đồng chung ASEAN vào năm 2015, đã được các quan chức cấp cao ASEAN thảo luận trong phiên họp hôm nay, đặt trong bối cảnh hậu khủng hoảng, suy thoái.

Cộng đồng Kinh tế ASEAN có mục tiêu tạo ra một thị trường chung duy nhất và cơ sở sản xuất thống nhất, trong đó có sự lưu chuyển tự do của hàng hóa, dịch vụ, đầu tư, vốn lao động, từ đó nâng cao tính cạnh tranh và thúc đẩy sự thịnh vượng chung cho cả khu vực, tạo ra sự hấp dẫn với đầu tư kinh doanh từ bên ngoài.

Trao đổi với báo chí chiều 6/4, ông Lê Quang Lân - Trưởng nhóm quan chức cấp cao kinh tế ASEAN - Việt Nam cho hay, các quan chức đã dành nhiều thời gian về thảo luận định hướng của ASEAN trong giai đoạn mới, đặc biệt xác định cấu trúc kinh tế khu vực sau khủng hoảng.

Hội nghị cấp cao 16 thảo luận việc định hình cấu trúc kinh tế khu vực sau khủng hoảng. Ảnh: XL

“ASEAN thảo luận chi tiết các biện pháp và tầm nhìn không chỉ giới hạn trong những biện pháp thuần túy kinh tế, tự do hóa thương mại, tài chính mà sẽ có nhìn nhận mới về việc phục hồi và phát triển kinh tế. Có những cách tiếp cận mới, lâu nay chưa đặt trọng tâm thì bây giờ sẽ đẩy mạnh như phát triển thương mại với môi trường, thúc đẩy sự tham gia nhiều hơn của doanh nghiệp, thu hẹp khoảng cách phát triển…”, ông Lân nói.

Các quan chức đã rà soát tiến trình thực hiện cộng đồng kinh tế ASEAN với 12 lĩnh vực chuyên ngành, trong đó có nông nghiệp, năng lượng, tài chính, du lịch….Tuy nhiên, một số nội dung chưa hoàn thành như hiệp định đầu tư, thương mại hàng hóa và các gói cam kết về dịch vụ. Ông Lân cho hay ASEAN đang rà soát lần cuối để đưa vào hiệu lực trong năm nay.

Cũng theo ông Lân, ASEAN cũng thảo luận thúc đẩy thực hiện các hiệp định FTA với đối tác. Hiện ASEAN đã hoàn thành FTA với 5 đối tác gồm Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Úc và New Zealand, Ấn Độ.

Liên quan đến việc Indonesia thời gian qua yêu cầu hoãn một số dòng thuế trong khuôn khổ thực hiện FTA ASEAN - Trung Quốc, ông Lân cho hay Việt Nam chưa tiếp nhận thông tin chính thức từ phía Indonesia ngoài kênh báo chí. Tuy nhiên, ông nói việc yêu cầu hoãn thực hiện như vậy là “quyền của tất cả các bên tham gia hiệp định”.

“Nước gặp khó khăn có quyền tham vấn với các nước đối tác để tìm hướng xử lý. Đây không phải là biện pháp đơn phương của nước yêu cầu mà phải thống nhất giữa các thành viên trong FTA đó. Để có sự thống nhất, nước yêu cầu phải thông báo ý định và giải thích rõ ràng nguyên nhân khó khăn có xuất phát từ triển khai FTA này hay không”, ông nói.

Hướng tới Bộ Quy tắc về ứng xử trên Biển Đông

Những vấn đề thuộc Biển Đông cũng là một trong những nội dung thảo luận trong chương trình nghị sự làm việc của các quan chức.

ASEAN từng kỳ vọng xây dựng Bộ quy tắc về ứng xử trên Biển Đông (COC) có tính ràng buộc nhiều hơn Tuyên bố chung về ứng xử giữa các bên (DOC), được ký giữa ASEAN và Trung Quốc năm 2002.

Từ thực tiễn những tranh chấp xảy ra thời gian qua, ASEAN có xu hướng thúc đẩy việc thực hiện DOC mạnh mẽ theo tinh thần cam kết của các bên liên quan, qua đó tiến tới đàm phán để tiến tới xây dựng một bộ luật có tính ràng buộc nhiều hơn.

COC được coi là chiến lược lâu dài nên ASEAN có xu hướng tiếp cận theo hưởng củng cố thời gian để các nước tiếp tục các biện pháp xây dựng lòng tin vì một nền hòa bình, ổn định lâu dài và phát triển bền vững.

“Tuyên bố cách ứng xử là câu chuyện hòa bình, ổn định, hợp tác và xây dựng lòng tin. Đây là một lĩnh vực ưu tiên trong cộng đồng chính trị - an ninh của ASEAN, nằm trong chương trình thảo luận của các quan chức cấp cao lần này. Đây là văn kiện ký giữa ASEAN và Trung Quốc với mục tiêu tiến tới Bộ quy tắc ứng xử COC", người phát ngôn của Hội nghị cấp cao ASEAN 16 Trần Ngọc An trả lời báo chí chiều 6/4.

• Xuân Linh