(VietNamNet) - Vấn đề năng lượng hạt nhân của CHDCND Triều Tiên lại biến động theo chiều hướng khá bất ngờ. Cuộc họp ba bên giữa Mỹ, Trung Quốc và CHDCND Triều Tiên tại Bắc Kinh mới đây không những là bước tiến triển về hình thức nhiều hơn thực chất, mà từ diễn đàn đó dường như còn nảy sinh thêm nhiều phức tạp mới.

CHDCND Triều Tiên đưa ra một kế hoạch ba bước để đạt một giải pháp, nhưng chắc chỉ để thể hiện thiện chí, chứ CHDCND Triều Tiên cũng thừa biết rằng Mỹ chẳng bao giờ chấp nhận. Trong số các lý do, có hai lý do vốn đặc trưng cho cách ứng xử của nước lớn: Họ muốn kẻ khác chấp nhận yêu cầu của họ chứ không muốn chấp nhận đề nghị giải pháp của kẻ khác và họ muốn chứng tỏ họ chủ động trong xử lý vấn đề, chứ không phải ở tình thế bị kẻ khác xỏ mũi. Nhưng đồng thời, CHDCND Triều Tiên cũng lại tiếp tục găng với tuyên bố sẵn sàng xuất khẩu "công nghệ và vũ khí hạt nhân". Nguyên nhân chính của một thái độ như vậy chắc chỉ có thể nằm ở nhận thức về khả năng Mỹ và Trung Quốc đang cùng thể hiện vai trò và ảnh hưởng trong vấn đề này, mà khoảng cách từ đó tới sự tương đồng quan điểm chắc không xa.

Mỹ và Trung Quốc có nhiều lợi ích giống nhau trong vấn đề năng lượng hạt nhân của CHDCND Triều Tiên và cả hai đều lo ngại thực sự về tiềm năng hạt nhân của CHDCND Triều Tiên. Việc CHDCND Triều Tiên tuyên bố có vũ khí hạt nhân và sẵn sàng xuất khẩu vũ khí này khiến cho phương trình hạt nhân của Mỹ và Trung Quốc ở khu vực này trở nên vô nghiệm. Vì thế, họ có cùng lợi ích trong việc kiềm chế CHDCND Triều Tiên bởi nếu không cả Nhật Bản và Hàn Quốc đều sẽ phải tính đến khả năng xây dựng hoặc tăng cường tiềm năng hạt nhân. Một tình huống như vậy sẽ ảnh hưởng trước hết đến Trung Quốc và rồi đến hiệu lực của Hiệp ước cấm vũ khí hạt nhân vốn là cơ sở đảm bảo độc quyền cho các cường quốc hạt nhân. Một cuộc chạy đua hạt nhân ở Đông Bắc Á sẽ chẳng hạn chế tác động tới riêng khu vực này.

Hiện tại, xem ra chính quyền Bush chưa có đối sách rõ ràng và nhất quán trong vấn đề này và đối với CHDCND Triều Tiên. Mỹ không muốn đối thoại song phương với CHDCND Triều Tiên, nhưng cũng biết không thể dồn đối tác này đến chân tường. Trung Quốc nhận biết đây là cơ hội trời cho để cao giá với Mỹ nhưng cũng phải tránh gây ấn tượng là đi với Mỹ đẩy CHDCND Triều Tiên vào chân tường. Lần này, mọi giải pháp đều khó, không thể không có vai trò của Trung Quốc nhưng cái giá mà Trung Quốc phải trả để tận dụng cơ hội này cũng không phải là nhỏ. Vì thế, cả hai đều chìa con bài thời gian và xuống thang tượng trưng để tranh thủ dư luận, kéo dài quá trình tìm kiếm nghiệm cho phương trình hạt nhân ở Đông Bắc Á.

• Lục Quán Anh