Chen Guangbiao, một trong những người giàu mới nổi của Trung Quốc, theo nhiều cách là một nhà hảo tâm kiểu mẫu. Nhưng sự hào phóng của người được mệnh danh là nhà từ thiện số 1 Trung Quốc rất giới hạn: ông nhất quyết không móc hầu bao cho những người anh chị em ruột đang gặp cảnh túng bấn.

TIN BÀI MỚI
Hà Nội 1000 năm qua con mắt giảng viên Mỹ Quân đội Nhật từng ăn thịt người Triều Tiên? Tự sự của một nam sinh ngủ với sư phụ 300 lần

Tỉ phú Chen Guangbiao đứng phía sau một "bức tường" tiền Nhân dân tệ và tuyên bố chuyến đi từ thiện mới tới phía Tây Trung Quốc hồi tháng 2/2010. (Ảnh: CFP)

Điều đó không phải vì nguồn gốc các khoản tỉ phú Chen dùng làm từ thiện không thuộc tài sản cá nhân của ông.

Theo Chen, việc ông dành tặng hàng tỉ Nhân dân tệ cho những người kém may mắn hơn cũng như quyết định hiến tặng toàn bộ tài sản cá nhân của mình cho hoạt động từ thiện sau khi qua đời, được khơi nguồn cảm hứng từ mẹ của ông. Chen miêu tả mẹ ông là một người vị tha, luôn giúp đỡ những người nông dân nghèo dù gia đình ông cũng sống trong cảnh khó khăn ỏ tỉnh Giang Tô.

"Khi những người nông dân khác cần sự giúp đỡ để thu hoạch mùa màng, mẹ tôi sẽ luôn là người đầu tiên sẵn sàng hỗ trợ. Khi con cái của một ai đó khát sữa, mẹ tôi sẽ cố gắng thử cho đứa bé ấy bú chực dù em trai bé bỏng của tôi cũng đói", ông Chen kể. Người đàn ông 42 tuổi có vẻ ngoài mạnh mẽ và chắc chắn này đã làm nên sự nghiệp từ đôi bàn tay trắng ở tỉnh miền đồng Trung Quốc và hiện là chủ tịch công ty Các nguồn tài nguyên có thể phục hồi Hoàng Phố, có trụ sở ở Nam Kinh.

Sự hảo tâm không dành cho người nhà

Phần ngạc nhiên nhất về tỉ phú Chen đến từ những người anh chị em ruột của ông. Chị gái của ông Chen là người rửa bát đĩa thuê với thu nhập khoảng 270 USD mỗi tháng. Em trai ông là một nhân viên bảo vệ. Tuy nhiên, ông Chen, người tuyên bố đã giúp đỡ họ trong quá khứ, cho biết ông không có ý định tặng cho chị gái và em trai mình một xu nào nữa. Một người từng nghiện cờ bạc, người kia làm ăn lụn bại. Trong suy nghĩ của Chen, họ đã lãng phí sự giúp đỡ của ông.

Dù cứng rắn đến như thế nào, tỉ phú Chen chắc chắn cũng là một trong những người từ tâm xuất sắc nhất đất nước của ông. Chính sự trỗi dậy của những người giống như ông đã kéo hai tỉ phú hàng đầu Mỹ cũng như thế giới là Bill Gates và Warren Buffett tới Bắc Kinh, nơi họ chủ trì một bữa tiệc chiêu đãi 50 doanh nhân giàu có. (Ông Chen là một trong những người đầu tiên đăng ký tham gia sự kiện này). Trong khi bộ đôi tỷ phú Mỹ đã cẩn trọng khi quả quyết rằng họ không thích gây áp lực buộc tầng lớp giàu có mới ở Trung Quốc phải làm từ thiện mặc dù việc họ từng thuyết phục các tỉ phú Mỹ quyên tặng một phần tiền đã cho thấy điều đó.

Trước tiệc chiêu đãi, hầu hết những phản hồi bày tỏ sự không nhiệt tình. Ông Chen cảm thấy tức giận trước sự lãnh đạm của các vị khách đại gia Trung Quốc. Không giống một số người được mời khác, ông Chen xuất thân từ nghèo khó. Ông có 4 người anh chị em ruột và hai trong số đó đã chết vì đói nghèo trong những năm 1960 - 1970.

"Tôi từng trải qua một thời kỳ khó khăn khi tôi còn trẻ, và biết như thế nào là nghèo túng", ông Chen tâm sự. Mặc dù vậy, năm ngoái, tổng giá trị tài sản của ông vào khoảng 445,2 triệu USD - khối tài sản khổng lồ mà ông hiện sẵn sàng cho đi làm từ thiện. "Tôi luôn tặng tiền cho những người cần nó khi tôi kiếm được. Tôi đã hiến tặng khoảng một nửa lợi nhuận mỗi năm trong một thập niên qua".

Cam kết dành toàn bộ tài sản cho những mục đích tốt đẹp sau khi qua đời của tỉ phú Chen được đưa ra sau khi ông đã dùng 201,8 triệu USD làm từ thiện. Các con trai của ông cũng sẽ không được lợi lộc nhiều hơn là bao so với bác và chú của chúng. Ông Chen giải thích rằng, các con của mình sẽ phải hài lòng với "sự giàu có về tinh thần xuất phát từ lòng hảo tâm".

Tổng trị giá tài sản của ông Chen năm 2009 ước đạt 445,2 triệu USD.Cho tới thời điểm hiện tại, ông đã dùng 201,8 triệu USD để làm từ thiện. (Ảnh: Getty Images)

Ông Chen tuyên bố muốn "mang lại sự hài hoà xã hội", gợi nhắc cụm từ ưa thích của Chủ tịch Trung Quốc Hồ Cẩm Đào. Và ông Chen chỉ ra rằng ông sẽ không có được thành công nếu thiếu sự hỗ trợ của đảng cầm quyền. Đây là một nhân tố quan trọng giúp ông Chen trở thành một nhà hảo tâm lớn đến như hiện nay. Là một thành viên của hội đồng cố vấn cho quốc hội Trung Quốc, ông Chen đã kêu gọi cơ quan lập pháp ban hành luật đánh thuế 60% tài sản thừa kế.

Trong khi ông Chen hoạt động thông qua các kênh chính thức thì những nhà hảo tâm khác lại chọn các cách tiếp cận ít chính thống hơn và không phải lúc nào cũng hiệu quả. Ngay cả danh tiếng của ngôi sao hành động Lý Liên Kiệt cũng không đủ để bảo đảm tính hợp pháp cho quỹ từ thiện One Foundation của ông. Hiện Lý Liên Kiệt vẫn đang đợi cấp phép hoạt động cho quỹ từ thiện do ông sáng lập.

Hiện cũng có một số "hiểu lầm" thu hút sự chú ý của công chúng do mức tín nhiệm thấp - một vấn đề theo sát các tổ chức từ thiện khắp thế giới.

Nữ diễn viên nổi tiếng của Trung Quốc Trương Tử Di, người được khán giả phương Tây biết đến nhiều nhất qua các bộ phim Hồi ức của một Geisha hoặc Thập diện mai phục, đã đi khắp Liên hoan phim Cannes với một vỏ gối để quyên tiền giúp đỡ các nạn nhân của trận động đất Tứ Xuyên năm 2009. Dư luận đã náo động khi vài tháng sau đó, một phần tương đối của số tiền quyên được đã biến mất. Mặc dù Trương Tử Di khẳng định đã trả 1 triệu Nhân dân tệ (gần 150.000 USD) nhưng cô đã bị buộc phải đưa ra lời xin lỗi và trả khoản tiền thiếu hụt. Danh tiếng của cô đào tài sắc này cũng bị tổn hại nghiêm trọng.

Giới truyền thông phương Tây cho rằng làm từ thiện cũng có thể gặp nguy hiểm ở Trung Quốc và những người giàu tại nước này có xu hướng "giữ đầu mình không lọt vào tầm ngắm của radar". Gần 30 tỉ phú từng xuất hiện trong Danh sách người giàu Hurun thường niên đã bị truy tố tội tham nhũng hoặc đang là trung tâm của một cuộc điều tra của cảnh sát.

Tuy nhiên, Trung Quốc có một truyền thống làm từ thiện mạnh mẽ, bằng chứng là các bích hoạ ấn tượng ở Đôn Hoàng, tỉnh Cam Túc - những tác phẩm thường do các thương nhân làm ăn phát đạt trên tuyến "Con đường tơ lụa" thuê vẽ. hoặc các đền đài được xây dựng nhờ sự quyên góp của những nhà hảo tâm. Và trong nhiều triều đình phong kiến, các thương nhân giàu có ở địa phương cũng đã chi tiền xây dựng nơi chẩn trị bệnh và trường học cho người dân.

Vì lẽ đó, tỉ phú Chen lạc quan rằng, dù thái độ đón tiếp dành cho cho Bill Gates và Warren Buffett có như thế nào thì các đại gia của Trung Quốc cũng sẽ sát cánh làm từ thiện cùng họ. Ông Chen nhấn mạnh: "Ngày càng có nhiều người noi gương tôi. Tôi có một mơ ước rằng, trong 10 năm nữa, Trung Quốc sẽ trở thành một nước hảo tâm lớn".

• Thanh Bình (Theo Independent)