(VietNamNet) - Phát biểu trước Quốc hội sáng 12/6, Thủ tướng Phan Văn Khải nói: ''Chính phủ có khuyết điểm là chưa làm cho bộ máy hành chính thấu suốt chức năng quản lý nhà nước trong nền kinh tế thị trường; chưa kiên quyết làm rõ trách nhiệm và xử lý nghiêm những người đứng đầu".

Tăng trưởng nhanh nhưng phải bền vững

Thủ tướng Phan Văn Khải.

Thủ tướng Phan Văn Khải đã hoan nghênh các đại biểu Quốc hội khi thảo luận báo cáo của Chính phủ và chất vấn một số thành viên Chính phủ đã phát biểu thẳng thắn, biểu thị ý thức trách nhiệm đối với dân trong việc thực hiện chức năng giám sát. Tuy nhiên, Thủ tướng cũng bày tỏ không đồng tình đối với một số ít ý kiến của đại biểu nói ở hội trường hoặc được đưa lên báo khi đánh giá tình hình kinh tế xã hội cho rằng ''ta đang lâm nguy'', hoặc nói ''4 tháng qua, những chỉ tiêu cần đạt cao thì vẫn ở mức thấp, còn những chỉ tiêu cần giữ ở mức thấp thì lại tăng cao'' (nghĩa là mọi chỉ tiêu đều thực hiện kém)...

Nói về vấn đề này, Thủ tướng nhắc nhở: "Tôi nghĩ tiếng nói đại diện cho đông đảo cử tri phải nhằm nhìn nhận và giải quyết đúng vấn đề, tránh đánh giá thái quá với cách nói có thể ấn tượng nhưng đưa tới cách nhìn sai thực tế".

Thủ tướng cho rằng, phấn đấu tăng trưởng kinh tế nhanh hơn là một yêu cầu cấp bách; song tăng trưởng phải đi liền và trên cơ sở nâng cao chất lượng phát triển, thể hiện ở sức cạnh tranh, hiệu quả và khả năng bảo đảm cân đối vĩ mô của nền kinh tế, ở sự phát triển con người gắn với thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội, ở việc bảo vệ và cải thiện môi trường. Thủ tướng lấy dẫn chứng: ''Nhật Bản trong quá trình đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá, tuy thành công lớn về phát triển kinh tế, nhưng thất bại về bảo vệ môi trường với những hậu quả rất khó khắc phục, phải trả giá rất đắt. Việt Nam cần tránh vết xe đó''.

''Chất lượng và tính bền vững của sự phát triển đòi hỏi phải phát huy mạnh mẽ nhân tố con người, đầu tư nhiều hơn cho nguồn nhân lực (cả giáo dục, đào tạo, sức khoẻ...), nâng cao đời sống vật chất, văn hoá và tinh thần của người dân, đẩy lùi các tệ nạn xã hội. Đây là một nhiệm vụ trọng tâm của thời kỳ 5 năm (2006-2010)''. Thủ tướng cho biết.

Phải có phương án điều chỉnh giá xăng dầu!

Trong thời gian trước mắt, giá vật tư, đặc biệt là xăng dầu và sản phẩm gốc dầu, có xu hướng biến động khó lường. Nền sản xuất nước ta còn phụ thuộc nhiều vào vật tư nhập khẩu nên rất nhạy cảm với những biến động giá cả trên thị trường thế giới.

Thủ tướng khẳng định, ''khả năng che chắn của chúng ta không thể kéo dài''. Riêng về xăng dầu, để giữ nguyên giá bán cho người tiêu dùng, ngân sách nhà nước đang phải bù lỗ cho kinh doanh mỗi ngày hơn 20 tỷ đồng, phải tìm cách tăng các nguồn thu khác để bù đắp. Ngoài việc sử dụng toàn bộ nguồn thu chênh lệch giá do xuất khẩu dâu thô (8.000 tỷ đồng); ngân sách phải chi thêm để bù lỗ cho kinh doanh gần 4.000 tỷ đồng (tính theo giá dầu hiện nay). Giá xăng dầu ở nước ta thấp hơn nhiều so với giá bán ở mấy nước xung quanh kích thích nạn buôn lậu xăng dầu qua biên giới mà chúng ta khó kiểm soát và ngăn chặn. Vì vậy, theo Thủ tướng, cách xử lý không thể cứng nhắc và phải có phương án điều chỉnh giá xăng dầu đi liền với các biện pháp thúc đẩy tiết kiệm chi phí sản xuất, giảm tiêu dùng, tìm sản phẩm thay thế để hạn chế tác động bất lợi.

Về tiết kiệm xăng dầu, cần chú trong thực hiện cả trong các cơ quan sử dụng ngân sách, cố gắng năm nay giảm ít nhất 10%, năm sau tiếp tục giảm nhiều hơn. Một biện pháp quan trọng là kiểm soát chặt chẽ việc sử dụng xe công, dứt khoát xử lý những trường hợp mua sắm xe trái tiêu chuẩn quy định, ngăn chặn tình trạng tuỳ tiện dùng xe công vào việc riêng, đồng thời nghiên cứu biện pháp cơ bản hơn nhằm giảm số lượng xe công hiện nay quá nhiều ở nước ta. Thủ tướng đang chuẩn bị ban hành chỉ thị về tiết kiệm xăng dầu, đề nghị các ngành, các cấp tích cực thực hiện, các phương tiện thông tin đại chúng phối hợp tuyên truyền giải thích rộng rãi để dân hiểu, ủng hộ việc điều chỉnh giá xăng dầu và các biện pháp thực hành tiết kiệm.

Chính phủ dự báo trong những tháng cuối năm, giá lương thực, thực phẩm và giá thuốc chữa bệnh có thể giảm mức tăng và dần dần ổn định. Giá một số vật tư nhập khẩu, nhất là giá xăng dầu, vẫn tiếp tục ảnh hưởng của thị trường thế giới với sự phục hồi của các nền kinh tế lớn.

''Không né tránh những biện pháp tuy đau đớn''!

Việc sử dụng nguồn vốn đầu tư của Nhà nước còn nhiều lãng phí và bị thất thoát nghiêm trọng. Trong những lần báo cáo với Quốc hội về tình hình kinh tế xã hội, Chính phủ đều nêu rõ thực trạng này và đã đề ra nhiều biện pháp khắc phục, ban hành các quy định chấn chỉnh công tác đầu tư xây dựng. Mặc dầu vậy, tình hình chưa có chuyển biến mạnh và vẫn là mối lo ngại lớn của Quốc hội, của nhân dân.

Trong kỳ tổng kết thực hiện kế hoạch 5 năm 2001-2005 và xây dựng kế hoạch 2006-2010 lần này, Chính phủ sẽ chỉ đạo kiểm điểm nghiêm túc chủ trương đầu các công trình xây dựng kết cấu hạ tầng và công trình xây dựng cơ sở sản xuất kinh doanh, kể cả những công trình đã hoàn thành trong kỳ kế hoạch và công trình đang xây dựng dở dang, thẳng thắn chỉ rõ sai hỏng, phân tích nguyên nhân và xác định đúng trách nhiệm, rút kinh nghiệm để trách lặp lại sai lầm.

''Những công trình sai về chủ trương đang xây dựng dở dang cần phải xem xét các phương án khắc phục, không né tránh những giải pháp tuy đau đớn nhưng cần thiết. Công việc này phải làm kiên quyết nhưng thận trọng, quy định rõ tổ chức và phương thức kiểm tra, đánh giá, tránh kết luận vội vàng'', Thủ tướng nói kiên quyết.

Chính phủ đã sửa đổi, bổ sung nhiều quy định nhằm chấn chỉnh tình trạng lãng phí, thất thoát, đục khoét của công trong quá trình thực hiện các dự án đầu tư, không bảo đảm chất lượng công trình. Thủ tướng cho rằng, cơ chế chính sách không thiếu, vấn đề quyết định hiện này là phải tổ chức thực hiện nghiêm chỉnh, thực sự đề cao trách nhiệm cá nhân, đối với việc thực hiện dự án và trong từng khâu công việc, từ thiết kế đến thi công và kiểm tra, giám sát; thực hiện quy chế đấu thầu; quy định những công trình phải thực hiện chế độ kiểm toán bắt buộc; bảo đảm điều kiện cho các cơ quan dân cử và nhân dân có thể giám sát việc thực hiện dự án, nhất là các công trình tại địa phương.

Người đứng đầu chịu trách nhiệm liên đới

Thủ tướng cũng nói về vấn đề ''Quốc hội đang lo lắng và Chính phủ đang quan tâm''. Đó là việc tổ chức chỉ đạo thực hiện các chủ trương, chính sách, thể chế đang là khâu yếu kém nhất trong hoạt động của bộ máy hành chính nhà nước.

''Chính phủ có khuyết điểm là chưa làm cho bộ máy hành chính thấu suốt chức năng quản lý nhà nước trong nền kinh tế thị trường; chưa kiên quyết làm rõ trách nhiệm và xử lý nghiêm những người đứng đầu cơ quan hành chính nhà nước ở các bộ ngành trung ương cũng như các cấp chính quyền địa phương vi phạm pháp luật và kỷ luật hành chính, khiến cho chủ trương chính sách đổi mới đã được thể chế hoá chậm phát huy hiệu quả, thậm chí bị biến dạng trong quá trình thực hiện'', Thủ tướng thừa nhận.

Đề cao trách nhiệm cá nhân của cán bộ, công chức, nhất là trách nhiệm của người đứng đầu các cơ quan, tổ chức trong việc tổ chức thực hiện và chấp hành pháp luật. Sắp tới, Chính phủ sẽ ban hành nghị định về việc xử lý cụ thể trách nhiệm liên đới của người đứng đầu cơ quan, tổ chức đối với hành vi vi phạm pháp luật của cán bộ dưới quyền khi thi hành công vụ. Tuy nhiên, lúc triển khai công việc, nắm việc mà không có quyền nắm người thì rất khó. Khó khăn nữa là có trách nhiệm, giao quyền thì phải có tiền, ngân sách, có vốn. Không giao quyền, không giao vốn liếng thì không thể nào triển khai chủ trương, chính sách. Do đó, theo Thủ tướng, cần thấy rằng việc thực hiện đầy đủ trách nhiệm cá nhân đòi hỏi phải bảo đảm một số điều kiện cần thiết, trước hết là ''gắn kết nắm việc với nắm người và nắm tiền''.

Thủ tướng lấy dẫn chứng về cái khó của người đứng đầu. ''Cục trưởng không hoàn thành nhiệm vụ, Bộ trưởng muốn thay Cục trưởng thì lại có rất nhiều cú điện thoại từ trên xuống...'' - Thủ tướng ví dụ. Cũng như tại hội nghị Chính phủ triển khai kế hoạch hàng năm, có lần một chủ tịch địa phương phản ánh: ''Chúng ta chuẩn bị thay giám đốc sở thì giám đốc sở đó đã đi vận động thay chúng ta rồi''.

Đừng để bệnh của một số người lây lan ra xã hội!

''Tôi muốn nói tới một điều đang làm cho nhân dân ta cảm thấy nhức nhối. Đó là tình trạng nhiều tệ nạn xã hội kéo dài dai dẳng đi liền với sự xuống cấp của xã hội trên một số mặt, đặc biệt là nhiều đức tính tốt đẹp của con người được hun đúc trong lịch sử và trong kháng chiến bị phai nhạt, hệ giá trị xã hội có phần bị đảo lộn, nhiều nét đồi bại trỗi dậy'', Thủ tướng bức xúc.

Thủ tướng nói tiếp: ''Chúng ta không thể làm ngơ trước sự lây lan nhanh cái xấu bắt nguồn từ chủ nghĩa cá nhân, nổi lên là: bệnh ham quyền, ham chức, ham lợi, ham danh, chạy theo đồng tiền bất chấp pháp luật và đạo lý; bệnh không trung thực, không thẳng thắn, nói dối và làm giả, với nhiều biến dạng lắt léo. Mấy căn bệnh xấu đi liền với tình trạng không tuân thủ pháp luật, làm trái pháp luật ở mức đáng lo ngại, trước nhất trong đội ngũ công chức và cán bộ nhà nước và cũng khá phổ biến trong dân với mức độ khác nhau, như vi phạm luật lệ giao thông, chiếm dụng đất công, làm nhà trái phép, đối phó với giải toả đất đai...''

Bên cạnh đó, Thủ tướng cũng phản ánh: ''Cái hư hỏng, đồi bại từ sự thoái hoá (quan liêu, tham những, hám chức, quyền, danh, lợi, dối trá, mất đoàn kết...) trong một số người có chức, có quyền thuộc bộ máy công quyền và khu vực kinh tế nhà nước, nêu gương xấu, lây lan ra xã hội''.

Giải pháp, theo Thủ tướng, là phát huy mặt tốt đi đôi với khắc phục cái xấu. Do đó, ''phải chú ý cả hai mặt xây và chống trong xã hội; kinh nghiệm cho thấy chỉ tập trung quá nhiều vào chống thì không thể thành công. Coi xây dựng kinh tế là trọng tâm thì phát triển văn hoá là cũng cố nền tảng tinh thần của xã hội.

''Nếu xã hội ta hiện nay để cho cái xấu lây lan lấn át người tốt. Hay là tà khí lấn át chính khí thì xã hội sẽ đi xuống, đất nước suy vong. Gặp những tiêu cực, hành động xấu, cả công chức, cán bộ cứ lùi thì nó lấn tới''. Thủ tướng nói.

• Thanh Minh