- Sau khi VietNamNet phản ánh việc nhiều khách hàng lớn mua than của Tập đoàn Than Khoáng sản Việt Nam (TKV) tố cáo TKV độc quyền vận chuyển, áp đặt cước vận chuyển, “móc túi” bạn hàng hàng ngàn tỷ đồng mỗi năm, TKV đã “lên tiếng” giải thích.

"Đó là tiền phí bốc dỡ, chi phí bảo hiểm, bốc xếp, hao hụt, giao nhận… Điều này cũng được thể hiện trong hợp đồng ký kết hai bên"- Ông Ngô Văn Tám, Phó trưởng Ban Thị trường Than nội địa.

Giao than cuối nguồn để chống gian lận thương mại!

Ông Ngô Văn Tám - Phó trưởng Ban Thị trường Than Nội địa (Tổng Cty Công nghiệp Than- Khoáng sản VN. Ảnh: Kiên Trung

Ông Tám phủ nhận thông tin cho rằng TKV độc quyền vận chuyển than, áp đặt giá cước gây thiệt hại cho khách hàng.

Ông Tám thừa nhận rằng: "Tính đến thời điểm hiện tại, TKV mới đảm trách vận chuyển được dưới 10% khối lượng than tiêu thụ trong nước do lực lượng vận tải của TKV chưa đủ đáp ứng".

Hơn 90% khối lượng than còn lại, ông Ngô Văn Tám cho rằng: "TKV phải thuê các đơn vị vận chuyển thuộc mọi thành phần kinh tế. Những đơn vị được TKV thuê để chở than từ đầu nguồn đến các cảng cuối nguồn, phải có đủ 4 tiêu chí: có giấy phép kinh doanh; có năng lực và chất lượng phương tiện vận chuyển; thực hiện các quy định của pháp luật và... có kinh nghiệm chở than".

TKV cũng giải thích, không chỉ các hộ tiêu dùng than mua của TKV thuộc hiệp hội Xi Măng Việt Nam (VNCA), hầu hết các đơn vị mua than của TKV đều phải mua theo phương thức giao than tại cảng, ga dỡ hàng hoặc tại kho của khách hàng.

Chỉ duy nhất có 2 đơn vị là TCty Giấy và TCty Xi Măng được mua than tại cảng xếp hàng tại Quảng Ninh, vì 2 đơn vị này có phương tiện vận chuyển hoặc có đối tác vận chuyển đủ năng lực và đủ uy tín.

Theo giải thích của ông Ngô Văn Tám, thì việc TKV giao than cuối nguồn cho tất cả các khách hàng (trừ TCty Giấy và Xi măng) chỉ nhằm chống thất thoát than dọc các cung đường vận chuyển chứ không phải TKV độc quyền vận chuyển than. Năng lực vận chuyển của TKV chỉ đáp ứng dưới 10% nhưng hơn 90% còn lại, TKV tiến hành thuê các đơn vị vận chuyển "hộ" để giao than tận cuối nguồn cho khách hàng, khách hàng mua than của TKV không có quyền tham gia hoặc "có ý kiến" về việc này.

TKV thực hiện giao than cuối nguồn "nhằm chống thất thoát" dọc các cung đường vận chuyển (Ảnh minh hoạ)

Mặc dù không thừa nhận "độc quyền vận chuyển than, áp đặt giá cước gây thiệt hại cho khách hàng" nhưng ông Ngô Văn Tám lại cho rằng: “Các hộ dùng than của TKV còn được hưởng mức giá cước rẻ hơn giá cước vận chuyển của than bán cho ngành điện tới… 10%. Còn lý do giá tiền phụ trội của mỗi tấn than giao tại cuối nguồn cao hơn so với giá than mà các khách hàng tính toán nếu họ thuê đơn vị vận chuyển khác thì đó là tiền cước phí bốc xếp, chi phí bảo hiểm, giao nhận và… hao hụt than (!?).

Lấy ví dụ cụ thể: Tại thông báo số 6907/TKV-KH + TTN về giá bán than Hòn Gai, loại than cám 4A. Theo thông báo này, giá bán đầu nguồn cho các hộ sản xuất xi măng từ ngày 01/12/2009 là 1.170.000đ/tấn, chưa bao gồm thuế VAT và cước vận chuyển. Thế nhưng, bên mua (xi măng Hữu Nghị) phải thanh toán là 1.400.000 đồng ở “cuối nguồn”. Trừ thuế VAT 5%, cước vận chuyển 72.000 đồng, số tiền còn lại chênh lên hơn 100.000đồng/tấn.

Ông Tám giải thích: đó là tiền phí bốc dỡ, chi phí bảo hiểm, bốc xếp, hao hụt, giao nhận… Điều này cũng được thể hiện trong hợp đồng ký kết hai bên.

Về giá cước vận chuyển, các khách hàng mua than tự tính toán và vẫn cho rằng: Nếu được tự vận chuyển, chi phí sẽ chỉ bằng… 1/3 mức tính của TKV.

Về điểm chống thất thoát than dọc các cung đường vận chuyển, các khách hàng của TKV cho rằng: TKV hoàn toàn có khả năng kiểm soát việc sử dụng than của các hộ mua than, ngăn chặn việc khách hàng “tuồn” than ra bên ngoài bằng việc đối chiếu công suất sản xuất của các đơn vị ứng với tỷ lệ tiêu hao nhiên liệu, từ đó tính ra nhu cầu sử dụng than thực tế. Đối chiếu với khối lượng than ký kết trong đơn hàng sẽ quản lý được nhu cầu sử dụng than của họ, chứ không phải quản lý bằng phương pháp “thủ công” mang tính áp đặt như thế.

Tính lãi suất nợ trả chậm gần 100%: “Do kế toán nhầm dấu!”

Trong công văn số 8007/TKV – KT của Tập đoàn Công nghiệp Than – Khoáng sản Việt Nam gửi Công ty CP Xi măng Hữu Nghị về việc đề nghị thanh toán công nợ tiền than (ngày 18/12/2009) do P.TGĐ Nguyễn Văn Hải ký. Theo đó, đến ngày 15/12/2009, Xi măng Hữu Nghị còn nợ TKV số tiền hơn 7,4 tỷ đồng; trong đó nợ tiền than là gần 500 triệu đồng; tiền lãi trả chậm 11 tháng đầu năm 2009 hơn 4,1 tỷ đồng; tiền lãi trả chậm năm 2008 gần 2,8 tỷ đồng. Thời hạn Xi măng Hữu Nghị phải trả nợ đúng 1 tuần sau ngày ký công văn (ngày 25/12/2009).

Lãi suất trả chậm lên tới 97% là do "kế toán nhầm dấu" - ông Tám giải thích. - Ảnh: Kiên Trung

Giải thích về bảng kê lãi suất này, ông Tám cho biết: đây là lỗi do kế toán… nhầm dấu!

“Chúng tôi sẽ yêu cầu kế toán tính toán lại để tránh thiệt hại cho doanh nghiệp. Đây là do sơ suất… nhầm dấu máy tính!” – ông Tám cho hay.

Về vấn đề độ ẩm than cao hơn mức cho phép ảnh hưởng đến chất lượng than, ông Tám thừa nhận: có tình trạng nói trên. Độ ẩm than về đến bãi cuối nguồn cao hơn so với độ ẩm cho phép. Tuy nhiên, ông Tám giải thích rằng, tất cả những vấn đề trên lại chỉ gây thiệt hại cho… TKV chứ không gây thiệt hại cho các khách hàng của TKV: “Độ ẩm than tăng, TKV phải chịu thiệt vì phải thanh toán chi phí vận chuyển theo độ ẩm thực tế, còn khách hàng chỉ thanh toán tiền than theo độ ẩm thỏa thuận”.

Về việc tính toán lãi suất trả chậm lên tới gần 100%, ông Tám cũng nói: “TKV mới là người bị thiệt vì bị ảnh hưởng đến… uy tín”.

Được biết, ngày 18/1/2010, TKV đã gửi công văn số 239 với nội dung “đính chính lại công văn số 8007 gửi Cty CP xi măng Hữu Nghị” về việc “nhầm lẫn” trong khâu tính toán nên mới để xảy ra sự việc lãi suất trả chậm lên tới mức 97%. Thực tế, lãi suất mà Xi măng Hữu nghị phải trả là xấp xỉ 1,3 tỷ đồng (chứ không phải mức 4,1 tỷ đồng) như TKV tính toán do… nhầm dấu!

• Kiên Trung