(VietNamNet) - Ông Nguyễn Văn Thanh, Cục phó Cục Đường bộ VN (Bộ GTVT) thừa nhận với VietNamNet về nạn xe ''nhồi khách'', xe chở quá tải nở rộ sau Tết Nguyên đán.

"Tài thánh" cũng khó mà ngăn (?)

Ông Nguyễn Văn Thanh: ''Nếu quản lý vận tải tùy tiện như thế này, có tài thánh cũng không ngăn được xe nhồi khách!''.

- Thưa ông, thời điểm sau Tết, xe ''nhồi khách'', chở quá tải lại nở rộ. Cục Đường bộ VN nắm thông tin như thế nào về tình trạng này?

- Hằng năm, cứ đến Tết hoặc các ngày lễ, ngày cao điểm, cuối tuần thì nhu cầu đi lại của người dân tăng đột biến. Năm nào cũng vậy, cơ quan quản lý và các doanh nghiệp cũng đều biết cả để có giải pháp vận chuyển hành khách. Đối với Tết, dịp trước Tết thì lượng khách các tỉnh phía Nam ra Bắc tăng nhiều. Sau Tết, chiều ngược lại từ Bắc vào Nam lại tăng.

Trước Tết, những dự báo, khuyến cáo của các DN dễ hơn bởi vì khách thường đón xe tập trung để về Bắc sau ngày 23 tháng Chạp. Trước Tết năm nay, chiều từ Nam ra Bắc lượng khách không tăng là mấy do các DN đã tiếp cận tới các khu công nghiệp để đón khách tập trung hoặc hợp đồng với các khu công nghiệp.

Hiện tượng nhồi khách, nhét khách chủ yếu xảy ra ở xe dù. Tại sao tôi lại biết chính xác thế? Vì năm vừa rồi tôi công bố điện thoại di động của mình (0913203558) và hành khách thường xuyên phản ánh. Tại chiều từ TP.HCM ra Bắc, cuối năm 2006 tôi đã chỉ đạo quyết liệt anh em ở Đồng Nai ngăn chặn ngay xe quá tải, không để xe nhồi khách đi hàng ngàn km như vậy. Tôi nói rõ với anh em là, nếu kiểm tra mà thấy quá tải thì nhốt ngay xe đó lại.

Sau Tết, tình trạng xe nhồi khách xuất hiện nhiều vì khách đi từ Bắc vào Nam rải rác, không tập trung ở những điểm cố định mà quê họ ở đâu, họ bắt xe ở đó. Sau Tết, tôi đã điện cho anh em ở Thanh Hoá làm quyết liệt xe nhồi khách, chặn ngay từ cửa ngõ phía Nam Thanh Hoá, giữ xe vi phạm lại. Và Thanh Hoá đã làm rất kiên quyết, trên 20 xe bị xử lý, bị giữ lại.

- Đâu là nguyên nhân của tình trạng xe "nhồi khách'', thưa ông?

- Nguyên nhân là do cầu tăng đột biến trong một thời gian ngắn mà cung không kịp đáp ứng. Thêm nữa, về quản lý nhà nước, nếu cứ tổ chức vận tải tuỳ tiện như thế này thì có tài thánh cũng không ngăn được tình trạng xe dù, xe nhồi khách!

Ví dụ, một người bỏ ra mấy trăm triệu đi mua 1 cái ô tô đăng ký hoạt động trong HTX, thế là chạy thoải mái, không thể quản nổi. Ngay chính ông HTX cũng không thể quản nổi ông xã viên của mình được. Nói là xã viên cho oai, chứ thực ra đó là hộ kinh doanh cá thể, làm ăn chộp giật. Thế nên rất khó để quản lý. Chúng ta thấy những DN làm ăn chân chính, không có hiện tượng nhồi khách vì họ quản được xe, lái xe như Hoàng Long, Thuận Thảo, Tân Đạt...

Nếu chúng ta buông lỏng quản lý thì sẽ xảy ra hiện tượng xe nhồi khách, quá tải. Nhưng quản kiểu gì mà nó không mâu thuẫn với Luật Doanh nghiệp và đồng thời phải làm sao tạo ra các DN làm ăn đứng đắn? Còn cứ hoạt động theo kiểu tự do như thế này thì không được. Trong điều Luật ghi rất rõ về quản lý, nhưng nếu quản chặt tý thì lại bị kêu là vi phạm, nên hiện nay đang còn lúng túng. Theo tôi, những DN mạnh, quản lý được đội ngũ lái xe của mình thì mới được làm vận chuyển hành khách liên tỉnh, đặc biệt là tuyến Bắc - Nam, chứ không để cho các DN tuỳ tiện làm ăn như thế.

Hành khách "góp lửa gây cháy"

Hành khách vạ vật từ Bắc vào Nam trên những chuyến xe nhồi khách.

- Ông có cho rằng một phần do hành khách nữa?

- Đúng, hành khách vừa là nạn nhân nhưng lại vừa là đồng phạm luôn. Rất khổ! Nhiều hành khách đi xe nhồi khách, gọi điện cho tôi, tôi hỏi ''ông có đến bến xe mua vé không?'', thì bảo là không, chỉ đứng ngoài đường bắt khách. Khổ là ở chỗ đó! Họ là thân cô thế cô, họ lên ô tô rồi tất cả đều phó thác cho nhà xe thì biết làm sao được.

- Trước và sau Tết, ngoài chuyện xe "nhồi khách" gây bức xúc còn có cả tình trạng giá vé bị đẩy lên cao, "cơm tù, cơm chém" tái xuất?

- Như tôi đã nói, tất cả các hiện tượng này là do khi cầu cao đột biến mà cung không kịp điều chỉnh thì ắt nó sẽ xảy ra vấn nạn đó. Thậm chí, có những xe cả 1 năm trời không hoạt động, đến dịp Tết mới chạy chộp giật, dĩ nhiên, thường xuyên nhồi khách. Nguyên nhân của cơm tù, cơm chém là do sự phối kết hợp của các ngành, các địa phương chưa tốt, việc ngăn chặn các hiện tượng này chưa có hiệu quả. Và nó chỉ xảy ra mấy hôm Tết, nó rình rập để hành hạ hành khách, cướp đoạt tiền của hành khách, sau Tết thì lại thôi.

- Để bùng nổ "cơm tù, cơm chém" trong dịp Tết, trách nhiệm thuộc về cơ quan nào, thưa ông?

- Của chính quyền địa phương. Các xã, phường, các cơ quan quản lý đã được quy trách nhiệm rồi. Trong một chỉ thị về vấn đề này, Thủ tướng cũng quy trách nhiệm đích danh cho chính quyền địa phương rồi. Vì thế, trách nhiệm giải quyết cơm tù, cơm chém, cơm nhốt không ai khác là của chính quyền địa phương.

CSGT chưa kiên quyết!

Cục Đường bộ VN khuyến cáo hành khách nên vào bến mua vé để tránh đi nhầm xe nhồi khách.

- Vừa qua, PV VietNamNet cũng đã đi thực tế trên những chuyến ''xe nhồi khách'' từ Bắc vào Nam. Có một tình trạng là bằng mắt thường, chỉ nhìn qua là chúng ta có thế biết xe đó chở bao nhiêu khách, vượt bao nhiêu nhưng các xe này lại vượt qua các chốt CSGT rất dễ dàng. Theo ông, vai trò của lực lượng CSGT thế nào trong việc ngăn chặn xe nhồi khách? Sự phối kết hợp giữa Bộ GTVT và Bộ Công an trong vấn đề này như thế nào?

- Trách nhiệm này rất rõ. Chỉ có CSGT mới có quyền được chặn xe để kiểm tra. Kiểm tra quá tải thì dễ lắm, đặc biệt với quá tải trong lĩnh vực vận tải hành khách đường bộ. Quá tải hàng thì còn phải cân đong đo đếm nhưng vận tải khách thì chỉ cần nhìn thì biết ngay. Theo tôi, CSGT mà nghiêm thì dứt khoát không có chuyện chở quá tải. Nếu có vi phạm, CSGT giam xe, phạt quyết liệt thì không còn tình trạng xe nhồi khách nữa! Chứ còn, tổ chức quản lý, động viên hành khách, tuyên truyền tốt... mà kiểm tra, xử lý không nghiêm thì khó lắm, đâu lại vào đó thôi!

- Như vậy là do CSGT chưa kiên quyết?

- Nếu làm quyết liệt, chốt chặn 24/24h vào những ngày cao điểm, ở những vị trí vành đai ra vào thành phố, tôi tin sẽ không có tình trạng xe nhồi khách. Ô tô chứ có phải xe bò, xe máy đâu mà trốn đường khác đi được? Nếu kiên quyết, xe nào đi qua chốt mà quá tải, sẽ nhốt xe luôn, phạt luôn là sợ ngay.

- Và việc thiếu kiên quyết này dẫn đến hệ quả, xe "nhồi khách" đã thoát được chốt CSGT thì kiểu gì cũng đã nảy ra mãi lộ, làm luật?

- Đó! Nó sẽ nảy sinh tiêu cực. Và tiêu cực này sẽ dẫn đến tiêu cực kia. Nhà xe phải đội giá lên để bù lại... Nếu công an kiên quyết giữ xe vi phạm lại, Sở GTVT có trách nhiệm điều xe đến, hành khách nào mua vé, thì được ưu tiên, hành khách nào không mua vé phải mua. Và nếu làm như thế, phải có Sở Tài chính, Sở LĐ, Sở Công an, Sở GTVT đi cùng. Nếu hành khách nào chưa có vé mà không còn tiền, sẽ được trợ cấp và sau đó bắt nhà xe phải trả. Xe vi phạm thì giữ lại cho đến hết đợt cao điểm, nếu hết thời hạn mà không đến thì phát mại luôn.

Giam tài xế xe "nhồi khách"?

Ông Thanh: ''Không thể chấp nhận thời nay mà vẫn có hiện tượng xe nhồi nhét khách...''

- Có ý kiến cho rằng các quy định về xử phạt trong lĩnh vực này còn quá nhẹ, chưa đủ sức răn đe?

- Cái đó cũng có một phần. Mức phạt cao nhất hiện nay chỉ có 1 triệu. Chưa đủ sức răn đe. Theo tôi, những trường hợp vi phạm phải nhốt xe. Có hành khách đi phải xe nhồi khách đã bức xúc gọi điện đến cho tôi là cần thiết phải giam cả tài xế lại vì đây là tác nhân gây ra tai nạn.

- Sắp tới, Cục Đường bộ VN có biện pháp gì không?

- Ngoài những vấn đề về quản lý tôi đã nêu trên, cũng mong mỏi các cơ quan tuyên truyền cùng tham gia để người dân hiểu rằng mình phải tự bảo vệ mình trước đã. Vì hiện nay người dân vẫn cam chịu, thậm chí đồng tình với nạn xe nhồi khách. Người dân phải biết đấu tranh. Nếu những dịp cuối năm, đầu năm xe cộ khó khăn, anh phải đến bến xe, anh gây sức ép ngành giao thông phải bố trí xe cho đi chứ không thể dại dột đứng ở dọc đường vẫy xe được.

Ngoài ra, sẽ phải có những thay đổi về quản lý và một điều quan trọng nữa là lực lượng CSGT làm nhiệm vụ phải hết sức trách nhiệm và kiên quyết.

Trong năm tới, dứt khoát chúng tôi phải làm quyết liệt. Không thể chấp nhận thời đại hiện nay lại vẫn cứ tái diễn những hiện tượng nhồi nhét khách, cơm tù, cơm chém như thế được!

- Xin cám ơn ông!

• Thế Lê Vinh (thực hiện)

TIN LIÊN QUAN:

>> Nhật ký xe "khổ hành" phương Nam
>> Miền Trung: “Sốt” vé xe khách chất lượng cao vào Nam
>> Chật vật mua vé tàu xe sau Tết
>> "Xe nhồi, xe nhét" vào Nam
>> Đà Nẵng, Phú Yên: Xe khách chở vượt gần 70 người
>> Phóng sự ảnh: Chuyến tàu “ngạt thở”