Ông Phạm Văn Đa, Phó vụ trưởng Vụ Thanh tra kinh tế I, Thanh tra Chính phủ

-Ông Phạm Văn Đa: Từ năm 1999 đến năm 2003, Thanh tra Chính phủ đã thực hiện 4 cuộc thanh tra tại 4 dự án do Ban quản lý các dự án 18 (PMU 18) làm chủ đầu tư. Tôi làm trưởng đoàn thanh tra về sự cố không có lồng cốt thép tại một số trụ cột thuộc dự án xây dựng cầu Đuống mới (Hà Nội) mà Báo Thanh Niên trước đó đã có bài điều tra về vấn đề này và là trưởng đoàn của đoàn thanh tra dự án xây dựng cầu Hoàng Long và cầu Hàm Rồng vượt (Thanh Hóa) vào năm 2002. Hai đoàn thanh tra khác về việc giải quyết khiếu nại trong việc đền bù, giải phóng mặt bằng tại tỉnh Hải Dương và tỉnh Nam Định và việc khiếu kiện, tố cáo về đầu tư gây lãng phí và không hiệu quả phà Minh Châu (Ba Vì, Hà Tây) thuộc dự án Giao thông nông thôn 2. Tại 4 dự án này đều phát hiện có những sai phạm có trách nhiệm không nhỏ của PMU 18 và lãnh đạo Bộ Giao thông vận tải mà chúng tôi cũng đã kiến nghị lên Thủ tướng các hình thức xử lý.

* Cụ thể tại 2 vụ việc do ông làm trưởng đoàn thanh tra, đã phát hiện những tiêu cực gì và ông đã kiến nghị xử lý với lãnh đạo PMU 18 và những người có trách nhiệm tại Bộ Giao thông vận tải như thế nào ?

- Về sự cố tại dự án xây dựng cầu Đuống mới thì qua thanh tra, chúng tôi khẳng định việc Báo Thanh Niên đưa thông tin trụ cầu không có cốt thép là có thật và đã yêu cầu nhà thầu phải khắc phục toàn bộ, xây dựng lại 4 trụ cọc mới với giá thành trên 1 tỉ đồng. Chúng tôi cũng phát hiện một số sai phạm về tài chính khác như đưa vào chi phí công trình một số khoản mua ô tô, điện thoại, xe máy không đúng quy định. Về xử lý cán bộ, chúng tôi đã yêu cầu phía tư vấn phải sa thải một giám sát viên, cách chức tổ trưởng tổ giám sát. Đối với PMU 18, chúng tôi có đề nghị kiểm điểm và phê bình giám đốc dự án và kỹ sư điều phối hợp đồng. Với nhà thầu thi công là Công ty cầu 18, đoàn thanh tra đề nghị cho thôi chức chỉ huy trưởng công trình, cho thôi chức một đội phó và kiểm điểm một số người khác. Theo tôi biết thì phần lớn các kiến nghị này đã được thực hiện, riêng việc kiểm điểm và phê bình giám đốc dự án tại PMU 18 thì đến nay tôi cũng không biết kết quả xử lý như thế nào. Về kết quả thanh tra dự án cầu Hoàng Long và cầu Hàm Rồng vượt, chúng tôi cũng đã phát hiện một số sai phạm nghiêm trọng của chủ đầu tư, tư vấn, nhà thầu ở cả 3 giai đoạn đầu tư. Do có việc thay đổi vật liệu, sai đơn giá thiết bị, vật tư, do chi tiêu nhiều khoản sai mục đích, do quá trình điều tra địa chất, thủy văn có sai sót, không đáp ứng yêu cầu kỹ thuật nên đã gây lãng phí, thất thoát vốn trên 4,5 tỉ đồng. Một số đoạn đường ngay trong quá trình thi công và sau khi hoàn thành đã bị sụt lún, rạn nứt phải làm lại. Trong vụ này, chúng tôi đã kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo kiểm điểm lãnh đạo Bộ Giao thông vận tải thời kỳ 1995-2002; yêu cầu Bộ trưởng Giao thông vận tải kiểm điểm các Tổng giám đốc PMU 18 cũng trong giai đoạn này (có ông Nguyễn Việt Tiến và ông Bùi Tiến Dũng), Cục trưởng Cục Giám định chất lượng công trình giao thông, Vụ trưởng Vụ Kế hoạch và Đầu tư của Bộ nhưng thú thực đến nay chúng tôi cũng chưa biết kết quả.

* Vào thời điểm đó, các đoàn thanh tra có phát hiện ra tham nhũng, tiêu cực của cán bộ PMU 18 và các đơn vị có liên quan không và có phát hiện ra những sự móc nối, thông đồng giữa đại diện chủ đầu tư và các nhà thầu?

- Vào thời điểm đó thì không phát hiện được tham nhũng, tiêu cực cụ thể. Còn sự thông đồng, móc ngoặc, việc phát hiện các "sân sau" của những người nắm giữ trách nhiệm bên PMU 18 như cơ quan điều tra phát hiện ra bây giờ thì lúc đó, chúng tôi còn chưa có khái niệm.

* Những việc như tráo đổi vật liệu so với thiết kế hay kê khai sai đơn giá vật tư phải được coi là hành vi tham nhũng chứ? Ông có thấy bất ngờ không khi đến giờ, cơ quan điều tra lại truy tố những người trước đây ông đã thanh tra?

- Những việc chúng tôi phát hiện được thì chưa đủ để chuyển cơ quan điều tra truy tố vì nó vẫn còn ở mức vi phạm hành chính. Công tác thanh tra cũng có những cái khó và chúng tôi không thể làm nghiệp vụ như một cơ quan điều tra để có thể phát hiện được sai phạm lớn hơn. Tôi không bất ngờ về kết quả mà cơ quan điều tra đã làm ra tại PMU 18 vì những việc thế này, chỉ cơ quan điều tra mới làm được.

Mạnh Quân (Thanh Niên)