Nước mắm được nấu bằng khô bã đậu đã ép dầu (có nơi còn dùng lông heo, lông gà vịt, xương trâu bò hư thối...), bán cho khách bình dân với giá 1.000-1.500 đồng/lít.

Nước mắm Phú Quốc - sản phẩm nổi tiếng ngon và an toàn của Việt Nam

Nước mắm giá "bèo"
 

Theo một người chạy xe máy chở 2 bao xương heo, bò đi về hướng đường Tân Hóa, quận.6, chúng tôi đến một cơ sở sản xuất nước mắm khá lớn. Ngay ở cổng chính của cơ sở, ngoài lượng nước mắm được đóng chai, dán nhãn chất thành đống cao còn có rất nhiều can nhựa đựng nước mắm chất tràn lan dưới đất. Xe máy, xe ba gác chở những can nước mắm ra vào tấp nập.

Chị Thu, người phụ trách giao nhận hàng ở đây, “bỏ nhỏ”: “Nước mắm lẻ loại ngon 5.000 đồng/lít, loại “bèo” nhất giá 1.000 đồng/lít. Nếu mua về nấu ăn cho công nhân thì lấy loại 1.000 đồng/lít là tiện nhất, mấy người bán quán cơm, hủ tiếu... toàn xài loại này”. Khi được hỏi nước tương nấu bằng chất gì mà rẻ vậy? Chị ta trả lời: “Nguyên liệu chính là bánh dầu đậu nành chứ bằng gì. Nước tương vô chai, loại giá cao thì nhiều đạm còn loại này ít đạm nên giá rẻ”. Chị ta thừa nhận: “Chỉ bảo đảm để được 5 ngày thôi, sau 5 ngày tụi tui không chịu trách nhiệm”.

Khảo sát qua nhiều cơ sở nước mắm khác trên địa bàn quận 8, quận 6, tình trạng mua bán nước mắm giá “bèo” diễn ra tương tự, giá bán phổ biến 1.000-1.500 đồng/lít.

Nước mắm “3 không”
 

Giới sản xuất và kinh doanh mặt hàng nước mắm gọi loại nước mắm giá “bèo” là nước tương “3 không”: không nhãn mác, không thời hạn sử dụng, không dinh dưỡng.

Theo quy định hiện nay, các đơn vị sản xuất nước mắm chỉ phải ghi chất phụ gia sử dụng, công bố nguyên liệu sản xuất. Nhưng đa phần các đơn vị sản xuất đều “công bố” một cách chung chung về nguồn nguyên liệu, chẳng hạn chỉ ghi “đạm thực vật” chứ không ghi rõ là đạm của loại thực vật nào.

Bánh dầu hay còn gọi là khô đậu (khô bã đậu sau khi ép dầu) là nguyên liệu chính dùng để sản xuất nước mắm. Bánh dầu hiện nay có nhiều loại: bánh dầu đậu phộng, đậu nành với 3 dạng: bánh dầu hấp, bánh dầu rang và bánh dầu công nghiệp. Trong đó, bánh dầu hấp có độ ẩm cao, khả năng phát sinh nấm mốc cao nhất nhưng giá thành thấp nhất nên được nhiều cơ sở sản xuất nước mắm nhỏ lẻ chọn mua.

Ngoài mục đích sử dụng làm nguyên liệu nước mắm, bánh dầu còn được dùng để chế biến thức ăn gia súc. Theo giám đốc một công ty sản xuất nước mắm có uy tín, bánh dầu dùng để làm nước mắm hay chế biến thức ăn gia súc là tùy chất lượng và tùy... “lương tâm nhà sản xuất”. Hiện chưa có quy định rõ ràng xác định nguồn nguyên liệu nào dành cho người, nguồn nguyên liệu nào dành cho gia súc, trong khi giá bánh dầu đang cao hơn cùng kỳ 20-25% nên đã có nhiều nhà sản xuất nhập nguyên liệu bánh dầu từ nước ngoài (loại dùng để chế biến thức ăn gia súc) về sản xuất nước mắm.

Tổ trưởng kỹ thuật một công ty nước chấm cho hay: "Thông thường, loại nguyên liệu nào có thể phân hóa ra nhiều đạm là có thể dùng sản xuất nước mắm, không phân biệt đó là đạm động vật hay đạm thực vật. Thậm chí có nơi còn sử dụng cả lông heo, lông gà vịt, xương trâu bò hư thối... để làm nước mắm. Với loại nguyên liệu này cộng với công nghệ sản xuất thủ công, thô sơ sẽ không hạn chế và loại bỏ được các loại độc tố. Nếu sử dụng bánh dầu ẩm mốc, kém chất lượng và sản xuất bằng công nghệ lạc hậu rất dễ phát sinh nấm mốc, độc hại".
 

(Theo Lao động)