-  Tăng lương tối thiểu ở các doanh nghiệp, người lao động được hưởng bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) sau khi thôi việc, cấm hút thuốc lá nơi công cộng, Luật BHYT mới chính thức được triển khai… Đây là những chính sách được thực hiện từ ngày 1/1/2010. 

Điếu thuốc trị giá 50-100 ngàn đồng!

Bắt đầu từ ngày 01/01/2010, quy định cấm hút thuốc lá tại lớp học, nhà trẻ, các cơ sở y tế, thư viện, rạp chiếu phim, nhà hát, nhà văn hóa, các khu vực sản xuất và nơi làm việc trong nhà, nơi có nguy cơ cháy nổ cao và trên các phương tiện giao thông công cộng. Các quy định cấm hút thuốc lá nơi công cộng sẽ được thực hiện trước, tiến tới cấm hút thuốc lá tại tất cả những nơi công cộng trong nhà vào năm 2010.

 

Từ ngày 1/1/2010, hút thuốc lá ở nơi công cộng sẽ bị xử phạt. (Ảnh: Cẩm Quyên).

  

Theo quy định này, nếu hút thuốc lá ở những nơi công cộng (như đã nêu ở trên) sẽ chịu mức phạt từ 50 đến 100 ngàn đồng.

 

Quy định này ra đời nhằm hạn chế tình trạng hút thuốc lá đang ở mức báo động ở Việt Nam, đồng thời thể hiện quyết tâm của Chính phủ Việt Nam trong việc tạo ra một môi trường lành mạnh không có khói thuốc lá. 

 

Điều đáng nói là đây không phải lần đầu tiên Chính phủ Việt Nam đưa ra quy định này. Năm 2005, lần đầu tiên trước những cảnh báo về tình trạng hút thuốc lá quy định này đã ra đời nhưng đến năm 2009, ngành y tế Việt Nam cho biết chưa thu được một đồng tiền phạt nào của người hút thuốc nơi công cộng!

 

Chính vì vậy, khi quy định này trở lại, đã có nhiều ý kiến trái chiều, hầu hết đều cho rằng quy định này không khả thi vì mức phạt quá nhẹ, không đủ tính răn đe; lực lượng thanh tra chuyên môn (người tiến hành kiểm tra và chịu trách nhiệm thực thi quy định này) hiện đang quá mỏng.

 

Vì thế, ông Jean-Marc Olivé, Trưởng đại diện tổ chức Y tế thế giới tại Việt Nam đánh giá: “Cần có sự thực thi nghiêm các quy định thì mới mang lại hiệu quả”.

Thất nghiệp cũng sẽ... có tiền

Cũng từ ngày 1/1/2010, Luật Bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) bắt đầu có hiệu lực thực hiện chi trả. Đây là chính sách mới có tác động trực tiếp đến quyền và lợi ích của người lao động, người sử dụng lao động và vấn đề an sinh xã hội. 

Từ ngày 1/1/2010, người lao động tham gia đóng BHTN sẽ được hưởng lợi từ loại hình bảo hiểm này. (Ảnh: VNN).

Như vậy, sau một năm tham gia đóng BHTN, người lao động sẽ được hưởng lợi khi mất việc. Mức hưởng trợ cấp thất nghiệp hàng tháng của người lao động bằng 60% mức bình quân tiền lương, tiền công tháng đóng BHTN của 6 tháng liền kề trước khi thất nghiệp. Thời gian được hưởng trợ cấp thất nghiệp là 3 đến 12 tháng, tùy thuộc vào thời gian đã đóng BHTN.

Cũng theo chế độ này, từ ngày 1/1/2010, những người tham gia đóng và được hưởng BHTN , thay vì chỉ được hưởng trợ cấp thôi việc và trợ cấp mất việc như trước đây, thì người lao động còn được hỗ trợ học nghề miễn phí, tìm việc làm và được hưởng chế độ BHYT trong thời gian hưởng BHTN.. 

Theo quy định thực hiện luật BHTN, kể từ ngày 1/1/2010, các trung tâm giới thiệu việc làm trên toàn quốc sẽ là những điểm giải quyết BHTN cho người lao động. Người lao động sẽ đến đăng ký thất nghiệp trong vòng 7 ngày sau khi mất việc và nhận tiền vào ngày 15 hàng tháng.

Năm mới lương mới

Kể từ ngày 1/1/2010 sẽ áp dụng mức lương tối thiểu vùng mới đối với lao động làm việc tại doanh nghiệp trong nước và doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài. Theo mức áp dụng mới này, người hưởng lương sẽ được nhận thêm từ 80.000 - 180.000 đồng/tháng.

Từ 1/1/2010 lương tối thiểu trong DN tăng. (Ảnh: VNN).

Mức lương  mới quy định,  ở các doanh nghiệp trong nước: Vùng I sẽ ở mức 980.000 đồng/tháng; vùng II - 880.000 đồng/tháng; vùng III - 810.000 đồng/tháng và vùng IV - 730.000 đồng/tháng. Trước đó mức lương tối thiểu vùng đang áp dụng đối với doanh nghiệp trong nước theo từng vùng là 800.000; 740.000; 690.000; 650.000 đồng/tháng và đối với doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài là 1.200.000; 1.080.000; 950.000; 920.000 đồng/tháng.

Mức lương tối thiểu vùng được dùng làm căn cứ tính các mức lương trong thang lương, bảng lương, các loại phụ cấp lương, tính các mức lương ghi trong hợp đồng lao động, thực hiện các chế độ khác do doanh nghiệp xây dựng và ban hành theo thẩm quyền.

Ông Đặng Quang Điều, Phó ban chính sách Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam cho biết: "Với việc áp dụng mức lương mới, hy vọng đời sống của người lao động sẽ được cải thiện. Người lao động sẽ yên tâm gắn bó với công việc khi đời sống được nâng cao hơn”. 

Tuy nhiên, nhiều chuyên gia lo ngại, việc tăng mức lương tối thiểu sẽ gây phản ứng ngược lên đời sống của người lao động. Nếu tiền lương tăng, giá cả tăng theo thì xem như đời sống của người lao động không được cải thiện, trái lại sẽ đẩy người lao động vào tình cảnh khó khăn hơn, nhất là lao động phổ thông. 

Người bệnh sẽ được phục vụ hoàn thiện hơn

Ngày 01/01/2010, Luật BHYT chính thức triển khai chính sách BHYT mới cho tất cả các đối tượng trên phạm vi toàn quốc. Những điểm đáng chú ý nhất trong luật mới là người bệnh thực hiện cùng chi trả (mức cùng chi trả là  5%, 20% tùy từng loại đối tượng), mức phí bảo hiểm tăng từ 3% lên 4,5%/tháng lương tối thiểu, người bệnh được thay đổi nơi đăng ký khám chữa bệnh ban đầu, …

Bệnh nhân BHYT đang trông đợi những chuyển biến tích cực khi luật BHYT mới bắt đầu có hiệu lực. (Ảnh: Cẩm Quyên)

Kéo theo việc áp luật mới này là toàn bộ số thẻ bảo hiểm y tế phát hành theo mẫu cũ trong năm 2009 sẽ bị thay thế (kể cả thẻ vẫn còn hạn sử dụng) để thay thế bằng mẫu thẻ mới.

Trong trường hợp chưa đổi được thẻ mới nhưng đã áp luật mới, bệnh nhân vẫn có quyền khám, chữa bệnh bằng thẻ cũ (còn hạn) nhưng theo các chế độ của luật BHYT mới. Nếu thẻ cũ đã hết hạn, bệnh nhân có thể đến cơ quan bảo hiểm gần nhất để xin xác nhận là đối tượng BHYT đang đợi cấp thẻ, sau đó sử dụng giấy xác nhận này để khám bệnh. Nếu vẫn nằm viện trong thời điểm giao thoa này, cơ quan Bảo hiểm xã hội Việt Nam cho phép bệnh nhân vẫn được dùng thẻ cũ cho đến khi ra viện, không phải bỏ viện để về địa phương đổi thẻ mới thì mới được thanh toán.

Sau 17 năm thực hiện luật BHYT, cả nước hiện đã có trên 50 triệu người tham gia BHYT. Không thể phủ nhận chính sách BHYT đã mang lại những lợi ích nhất định đối với người bệnh, nhất là những người bệnh nghèo. Tuy nhiên, thủ tục hành chính quá rườm rà và thái độ đón tiếp khá “thờ ơ” luôn là những điều gây bức xúc cho người bệnh tham gia BHYT.

Để luật BHYT đi vào cuộc sống và phục vụ người bệnh ở mức hoàn thiện hơn, cả ngành y tế và bảo hiểm đang xây dựng các hướng dẫn cụ thể và chi tiết về một số nội dung liên quan đến quy trình, tổ chức thực hiện chính sách BHYT mới; rà soát các biểu mẫu, thủ tục để cắt giảm những thủ tục không cần thiết, tránh phiền hà cho bệnh nhân...

Đại diện BHXH Việt Nam cho biết sẽ xây dựng quy trình đón tiếp chuẩn để các bệnh viện không thể tự đẻ thêm các thủ tục gây rắc rối cho người bệnh. 

Tuy nhiên, bản chất của BHYT, theo bà Tống Thị Song Hương, Vụ trưởng Vụ BHYT là cơ chế tài chính. Và nguồn gốc sâu xa của những phức tạp như hiện nay xuất phát từ việc chưa có một phương thức thanh toán nào tối ưu. Do đó, sẽ là chưa đủ nếu các cơ quan chức năng chỉ lo cải thiện bề ngoài, người bệnh khó có thể hài lòng, những tiêu cực nảy sinh sẽ khó có thể được hạn chế nếu cốt lõi vấn đề không được giải quyết.

• Gia Văn - Cẩm Quyên