- Trao đổi với VietNamNet, Phó Giám đốc Sở Xây dựng Hà Nội Nguyễn Khắc Thọ cho biết, hiện Thanh tra Sở đang vào cuộc điều tra, sau đó sẽ tổng hợp để báo cáo và đề xuất với UBND TP Hà Nội phương án xử lý “nhà mỏng, nhà méo” đang tái xuất hiện. Dưới đây là nội dung cuộc trao đổi.

"Thu hồi xong, còn diện tích thì dân làm, không cấm được!"

- Hà Nội từng có những bài học đắt giá về nhà nhà mỏng, nhà méo trên “tuyến phố đắt nhất hành tinh” (phố Kim Liên – Ô Chợ Dừa) và nhiều tuyến phố khác. Tuy nhiên, như VietNamNet đã phản ánh, hiện tượng này vẫn tái diễn?

Trong năm 2009, HN đặc biệt rất quan tâm đến công tác quản lý trật tự xây dựng, chính vì thế Thành ủy, UBND thành phố đã có những kế hoạch trong vấn đề tuyên truyền, giáo dục ý thức pháp luật cho người dân trên truyền hình, sách báo. 

Ngoài ra, thành phố cũng có tới 3 chỉ thị liên quan đến vấn đề này: Chỉ thị 02 (2-2009), chỉ thị 24 (8-2009) và gần đây nhất là chỉ thị 30 (các chỉ thị về tăng cường công tác quản lý trật tự xây dựng trên địa bàn thành phố Hà Nội). 

Nhiều ngôi nhà “siêu mỏng, siêu méo” vẫn ngang nhiên mọc lên bất chấp “lệnh cấm” của Hà Nội

Tuy nhiên, có một thực tế cũng khách quan là do quá trình giải phóng mặt bằng của các dự án mở đường mình không thu hồi những thửa đất nhỏ, lẻ còn lại không đủ điều kiện xây dựng. Chính vì thế, với diện tích đó, người dân đã chỉnh trang lại và dưới con mắt của mọi người thì nó lại trở thành nhà siêu mỏng, siêu méo. Đây là vấn đề bất cập phải kiến nghị với UBND thành phố chỉ đạo với đơn vị giải phóng mặt bằng là phải điều tra kỹ, để trong quá trình thu hồi đất thì thu hồi hết những thửa đất đó. 

Có như thế thì mới giải quyết được triệt để. Bởi vì, thực ra người dân cũng không muốn làm việc đó, nhưng vì trong quá trình thu hồi đất không thu hồi hết, còn diện tích đó đương nhiên người ta phải làm để ở, không thể cấm được.

- Sau khi VietNamNet đã có bài phản ánh về việc tái xuất hiện nhà mỏng, nhà méo tại một số tuyến phố mới, Chủ tịch UBND TP Hà Nội đã có ý kiến chỉ đạo Sở Xây dựng vào cuộc để tuyệt đối không để xảy ra tình trạng này nữa. Sở đã thực hiện ý kiến chỉ đạo này thế nào?

Hiện chúng tôi đã giao cho Thanh tra Xây dựng của Sở đi quay phim, chụp ảnh ở tất cả các khu vực tái xuất hiện nhà siêu mỏng, siêu méo, đặc biệt là tại nút giao thông Thanh Xuân và một số điểm nóng về nhà siêu mỏng, siêu méo như báo VietNamNet nêu ra trong thời gian qua. 

Hiện lực lượng thanh tra xây dựng đang đi rà soát lại, đồng thời cũng đôn đốc nhắc nhở các quận huyện, xã phường trong vấn đề tăng cường kiểm soát, đặc biệt tránh tình trạng để cho nhà siêu mỏng, siêu méo xuất hiện trên địa bàn thành phố, gây bức xúc trong dư luận. 

Do Thanh tra Sở đang tiến hành điều tra, cụ thể như thế nào chúng tôi sẽ có báo cáo chính thức với UBND thành phố để thành phố chỉ đạo giải quyết. 

- Khi có kết quả kiểm tra cụ thể, Sở sẽ tham mưu cho UBND thành phố về hướng xử lý nhà mỏng, nhà méo thế nào? Cũng trong báo cáo này, Sở có nhấn mạnh đến trách nhiệm của chính quyền cơ sở nơi để xảy ra tình trạng tái xuất hiện nhà “siêu mỏng, siêu méo” hay không?

Song song với việc đi kiểm tra để tổng hợp, báo cáo UBND TP thì Sở cũng đã có những văn bản nhắc nhở các quận, huyện có xuất hiện các công trình siêu mỏng, siêu méo theo như báo VietNamNet nêu. Ngoài ra, Sở cũng giao cho Thanh tra xây dựng địa phương phải chịu trách nhiệm về vấn đề này. Về hướng xử lý, vì hiện nay chưa biết được số lượng nhà mỏng, méo như thế nào, cụ thể ra sao nên chưa thể có đề xuất xử lý cụ thể. Tất nhiên, tất cả vấn đề khi đã được tổng hợp báo cáo thì Sở Xây dựng cũng sẽ có hướng đề xuất, tham mưu cho thành phố chỉ đạo xử lý vấn đề này.

Mặt khác, tại chỉ thị 02 (2/2009) của UBND TP. Hà Nội về tăng cường công tác quản lý trật tự xây dựng trên địa bàn đã nêu rất rõ trách nhiệm của chính quyền phường. Cụ thể, phường phải có trách nhiệm kiểm tra, và quản lý sau cấp phép xây dựng, kiểm tra điều kiện khởi công công trình và đặc biệt là ngăn chặn việc xây dựng nhà “siêu mỏng, siêu méo”. 

Điều này chỉ rất rõ trách nhiệm của địa phương, chỉ có chính quyền địa phương mới có thể ngăn chặn được điều đó, chứ các ban ngành trên này thì không có đủ người, cũng không có thời gian để ngăn chặn. Vì nhà siêu mỏng, siêu méo người ta có thể xây dựng trong vòng hai ngày thứ 7, chủ nhật là có thể xong. Cho nên, chỉ có chính quyền phường là sát thực nhất. 

Nói chung, chỉ cần một xe vôi xe cát khi người dân cải tạo nhà thì chính quyền địa phương đều biết cả. Như thế nên trong chỉ thị 02 nêu rất rõ vấn đề đó theo trách nhiệm của chính quyền địa phương. 

Hơn nữa, trong chỉ thị 24 (tháng 8/2009) của UBND thành phố cũng có chế tài rất rõ, nếu như chính quyền địa phương, hoặc cá nhân, tập thể mà dung túng trong vấn đề xây dựng không phép, sai phép thì đều phải xử lý.

Giải pháp: Khuyến khích chứ không phải hành chính!

- Sở Xây dựng sẽ đưa ra giải pháp triệt để nào để chấm dứt tình trạng nhà mỏng, méo?

Giải pháp tốt nhất là khi giải phóng mặt bằng thì phải thu hồi hết những diện tích đất nhỏ lẻ, không đủ điều kiện xây dựng công trình trong quá trình thực hiện dự án. Nếu không thu hồi triệt để thì sau này mình có thu hồi cũng sẽ rất khó, bởi vì muốn thu hồi các diện tích này theo luật phải có dự án. Chỉ cần khoảng 5 đến 10m² nhưng nếu không phải là đất của dự án mà thu hồi thì cũng rất khó. 

Một căn nhà “siêu mỏng” nữa tại ngõ 443, Nguyễn Trãi, đang mọc lên bên đại công trường đường vành đai III.

- Ông đánh giá thế nào về hiệu quả các giải pháp khuyến khích hợp khối, hợp thửa để xử lý nhà siêu mỏng đã được Hà Nội áp dụng trước đây?

Việc hợp thửa, hợp khối cũng là một giải pháp nhưng tính khả thi của giải pháp này không cao. Giữa những người dân với nhau thì trong 10 nhà may ra có 2 đến 3 nhà thực hiện được việc hợp khối. 

Những người ở thửa đất bên trong thì luôn luôn muốn Nhà nước đứng ra giải quyết để được mua đất bên ngoài với giá rẻ. Thế còn người ở thửa đất bên ngoài, do đã bị thu hồi đất rồi nên khó chấp nhận giá rẻ. Giải pháp này cũng chỉ là biện pháp khuyến khích chứ không phải là giải pháp hành chính. 

- Tại dự án mở đường Ô Đông Mác – Nguyễn Khoái, Hà Nội dự kiến thí điểm phương án giải phóng rộng thêm hai bên tuyến đường để làm dự án, tạo mỹ quan cho tuyến phố mới. Quan điểm của sở về phương án này?

Về quan điểm của Sở Xây dựng, từ trước đến nay thì chúng tôi cũng đều mong muốn là thực hiện được các giải pháp này bởi vì kinh nghiệm của nước ngoài cho thấy, có làm như vậy thì mới có phố đẹp. Mặt khác, cũng hạn chế được vấn nạn ùn tắc giao thông. Chứ cứ để xây dựng tự do lên như thế thứ nhất sẽ lấn chiếm vỉa hè lòng đường, thứ hai sẽ tạo ra sự bất công. 

Bất công ở chỗ, Nhà nước thì bỏ ra rất nhiều tiền để xây dựng các tuyến phố mới, thế nhưng những người ở đất bên trong tự nhiên lại được hưởng một hạ tầng rất đẹp, ra mặt tiền, nhưng lại không có đóng góp gì. 

Chính vì thế, phải tổ chức thành các dãy phố lớn. Còn sau này đất ở trong muốn ra đường chính thì phải qua các hệ thống đường gom chứ không phải nhà nào cũng mở ra ngoài đường. Nếu không như vậy, sẽ dẫn đến chuyện nhà mỏng, nhà méo.

Phương án này đòi hỏi về kinh phí rất tốn kém, tuy nhiên nếu chúng ta biết khơi dậy vấn đề xã hội hóa, có cơ chế để đảm bảo lợi ích cho doanh nghiệp thì các doanh nghiệp sẽ sẵn sàng chia sẻ với thành phố trong việc tạo phố đẹp. Theo tôi, hiện nay có nhiều doanh nghiệp, nhà đầu tư rất mạnh về mặt tài chính cũng như kinh nghiệm muốn được tham gia các dự án lớn như thế để tạo ra các tuyến phố đẹp, khang trang, văn minh. 

- Xin cảm ơn ông!

• Phú Nguyễn (thực hiện)