- "Dân thôn chúng tôi bàn nhau, thống nhất rồi, sẵn sàng tự nguyện đóng góp nuôi ăn ngày 3 bữa một ông cán bộ ở trên, cơm gà, bia lon đầy đủ, chỉ cần ở đây hít bụi nix 1 tháng là biết".

Chiều 30/12, chúng tôi tới thôn Ninh Yển (xã Ninh Phước, huyện Ninh Hòa, Khánh Hoà), nơi người dân chịu ô nhiễm hạt nix do Nhà máy tàu biển Huyndai – Vinashin phun, thải suốt hàng chục năm qua.

Tìm trưởng thôn Lê Minh Đến, ông họp Chi bộ sắp xong, bèn mời lại gặp cả Chi bộ luôn. Khi được hỏi ý kiến về việc nhà máy vừa nhập lại hạt nix, nhiều người đã phản ứng mạnh mẽ.

Người dân tụ tập bức xúc trước thông tin Huyndai – Vinashin lại nhập hạt nix

Ông Lê Minh Đến bức xúc: "Không chỉ cán bộ, đảng viên chúng tôi mà mọi người dân đều phản đối. Chúng tôi không phải nhà khoa học, không biết trong hạt nix có những thành phần gì, nhưng bằng thực tế, chúng tôi biết chắc chắn nó gây ô nhiễm và nguy hiểm. Chỉ năm nay, Ninh Yển có 2 người và Mỹ Giang có 3 người chết ung thư, trong đó có ung thư gan. Trước đây đâu có ung thư nhiều như vậy?".

Theo ông Đến, từ khi nhà máy phun nix, trẻ em và cả người lớn bị viêm phế quản, viêm xoang mũi rất nhiều, tới khoảng 70%.

Núi hạt nix của Huyndai - Vinashin

"

Ông Nguyễn Đường (Bí thư chi bộ thôn Ninh Yển) cũng cho biết: "Trước kia tỉnh có văn bản không cho nhập nix vì ô nhiễm. Bây giờ có chủ trương di dời, nhưng chưa đâu vào đâu, sao lại cho nhập lại? Mỗi lần phun nix vào mùa gió bấc, dân chúng tôi lãnh đủ. Cũng phải nói rằng, từ khi nhà máy giảm phun nix, dân chúng tôi phấn khởi lắm. Tết vừa rồi, nhà máy không phun, chúng tôi đỡ lắm. Nhưng dạo này nhà máy sợ cán bộ TN-MT kiểm tra, toàn phun vào ban đêm...".

Hạt núi nix phế thải của Huyndai - Vinashin

Ông Đường nói rằng, c

ngày 29/12, nguồn tin từ một số cơ quan chức năng (đề nghị giấu tên) xác nhận, vào lúc 8h10 sáng 28/12, con tàu Atlantic Star, chở 20.000 tấn hạt nix (còn gọi là xỉ đồng – chất thải công nghiệp luyện đồng) từ Hàn Quốc, đã neo tại phao số 0 ở phía Nam vịnh Vân Phong, tỉnh Khánh Hòa.

Chiều cùng ngày, tàu đã cập cảng Nhà máy tàu biển Huyndai – Vinashin (xã Ninh Thủy, huyện Ninh Hòa, tỉnh Khánh Hòa) để giao hạt nix cho nhà máy.

Mỗi đợt Huyndai – Vinashin phun nix, người dân xung quanh sờ đâu cũng đầy bụi nix đen kịt

Ông Lê Mộng Điệp, Giám đốc Sở TN - MT tỉnh Khánh Hòa cho biết: theo quy định hiện hành của Luật bảo vệ môi trường, hạt nix không có tên trong danh mục cấm hay hạn chế nhập khẩu. Tuy nhiên, nếu Huyndai – Vinashin muốn sử dụng công nghệ hạt nix ở nhà máy, phải được Hội đồng thẩm định của UBND tỉnh Khánh Hòa đồng ý, trên cơ sở phân tích Báo cáo đánh giá tác động môi trường.

Ông Điệp cũng cho biết, Huyndai – Vinashin đã ngưng nhập hạt nix từ hơn một năm qua. Đến nay, chưa thấy Huyndai – Vinashin trình Sở TN - MT và UBND tỉnh Báo cáo đánh giá tác động môi trường để sử dụng trở lại hạt nix.

Con tàu Atlantic Star, chở 20.000 tấn hạt nix (còn gọi là xỉ đồng – chất thải công nghiệp luyện đồng) từ Hàn Quốc, đã neo tại phao số 0 ở phía Nam vịnh Vân Phong, tỉnh Khánh Hòa.

Được biết, gần một thập kỷ qua, kể từ khi đi vào hoạt động, Huyndai – Vinashin đã sử dụng hạt nix nhập khẩu để thực hiện khâu cạo sơn, đánh rỉ, tẩy bẩn… trên tàu biển, giàn khoan cũ và các thiết bị nổi trên biển khác trong quá trình sửa chữa, tân trang, hoán cải chúng. hạt nix đã gây ô nhiễm đặc biệt nghiêm trọng không khí, nguồn nuớc các vùng dân cư lân cận, đặc biệt ở 2 thôn Mỹ Giang và Ninh Yểng (xã Ninh Phước).

Hơn một triệu tấn hạt nix đã qua sử dụng đổ cao như núi ở thôn Mỹ Á (xã Ninh Thủy) gây ô nhiễm (kim loại nặng) nghiêm trọng không khí, nguồn nước, chất đất (qua nước mưa thẩm thấu) khu vực, nhiều lần gây giận dữ trong nhân dân địa phương và bức xúc lớn trong công luận cả nước từ nhiều năm nay.

Thủ tướng Chính phủ từng chỉ đạo phải làm rõ trách nhiệm của các cơ quan hữu trách đối với vấn nạn này. Do gây ô nhiễm, Huyndai – Vinashin từng đối mặt với khả năng bị cơ quan chức năng ra lệnh đóng cửa. Theo lãnh đạo Cục bảo vệ môi trường (Bộ TN–MT), trong thành phần hóa học của bản thân hạt nix có chứa các chất độc hại. Nhiều nhà khoa học có uy tín cảnh báo: nguy hiểm hơn nữa, hạt nix qua sử dụng còn “ôm” theo các chất cực kỳ độc hại như chì, các kim loại nặng khác và ô xít kim loại độc hại có trong sơn.

 

• Lan Trang