- Với chiều dài 1.039km, hệ thống cống thoát nước của TP.HCM chỉ bằng 1/6 chiều dài cống cần xây dựng và chỉ phục vụ 10% diện tích dự kiến.

Tình trạng ngập mưa, ngập triều ở TP.HCM đang diễn biến phức tạp khiến người dân TP vô cùng ngán ngẩm.

“Mỗi khi thấy trời kéo mây đen là tui ba chân bốn cẳng chạy về nhà để lo tát nước. Do nền nhà thấp nên cứ mưa lớn là ngập” - Anh Nguyễn Thanh Tuấn, nhà ở trong ngõ trên đường Nam Kỳ Khởi Nghĩa, phường 7, quận 3, TP.HCM ngao ngán cho biết.

55% vùng trũng thấp

Trong văn bản vừa báo cáo UBND TP.HCM, Trung tâm Điều hành công tác chống ngập TP.HCM (gọi tắt là Trung tâm Chống ngập TP), cho biết, trên địa bàn TP những khu có cao độ địa hình trên 2m hiện chỉ chiếm khoảng 45% diện tích. Còn lại là những khu vực thấp, bằng phẳng và chịu ảng hưởng nặng của thủy triều.

Số liệu thống kê cho biết, hiện nay, toàn TP có 2.008km sông, kênh rạch với khoảng 1.050km đê bao, bờ bao. Trong đó còn khoảng 200km bờ bao chưa kiên cố, thường gặp sự cố khi triều cường.

Riêng khu vực nội thành có hơn 100km kênh rạch làm trục thoát nước chính với hơn 400 cửa xả với độ cao đáy cống khoảng 1,3m nên khó tiêu thoát nước mưa. Những lúc xuất hiện triều cường có đến 79 tuyến đường liền kề bị ngập.

Các nhà trong hẻm thấp ở TP.HCM thường xuyên bị ngập mưa. Ảnh:T.D

Về hệ thống cống thoát nước của TP hiện có tổng chiều dài 1.039km. So với nhu cầu thực tế, hệ thống cống thoát nước chỉ bằng 1/6 chiều dài cần xây dựng và chỉ phục vụ 10% diện tích dự kiến, xây dựng, phát triển hệ thống thoát nước của thành phố.

Bên cạnh đó, hệ thống cống thoát nước vừa nhỏ về tiết diện vừa bị lấn chiếm nhiều nơi gây khó khăn trong duy tu, bảo dưỡng. Đây cũng là một trong những nguyên nhân chính gây ngập nước.

Cống thoát nước bị “bóp nghẹt”

Cũng theo Trung tâm Chống ngập, hiện TP đã có nhiều công trình thi công các hệ thống thoát nước lớn hoàn thành trục chính nhưng chưa kết nối đồng bộ các công băng ngang, thiếu biện pháp dẫn dòng, gây bít dòng chảy, cửa xả... gây ngập trên nhiều tuyến đường trong thời gian qua.

Theo kiểm tra, thống kê, từ đầu năm đến hết tháng 8/2009 đã có 171 vị trí hệ thống thoát nước trên các tuyến đường bị ảnh hưởng. Hiện chỉ mới có 71 vị trí đã khắc phục, đảm bảo thoát nước.

Trong khi hệ thống cống của TP đang bị “bóp nghẹt” thì tình trạng mưa lại có xu hướng tăng cao, khiến tình trạng ngập thêm nghiêm trọng.

Số liệu của Đài Khí tượng Thuỷ văn Khu vực Nam bộ cho thấy, trong năm 2008 trên địa bàn TP.HCM có 152 trận mưa tập trung từ giữa tháng 4 đến cuối tháng 11/2008, có trận mưa vũ lượng lến đến 140mm.

Triều cường cũng xảy ra và kéo dài nhiều ngày và đỉnh triều đạt mức +1,55m cao nhất trong 49 năm qua (kể từ năm 1960).

Trong năm 2009 đã có mưa sớm bất thường từ tháng 2/2009. Theo thống kê, từ đầu năm đến 31/8/2009 đã có 69 trận mưa, nhiều trận mưa có vũ lượng từ 90-120mm.

Nhiều tuyến đường khu vực Chợ Lớn bị ngập do các công trình thi công làm thu hẹp dòng chảy. Ảnh: Nhật Tân

Chưa biết bao giờ thoát ngập

Theo thống kê của Trung tâm Chống ngập, trong năm 2008, trên địa bàn thành phố có 152 trận mưa, trong đó 66 trận mưa gây ngập (đặc biệt trận mưa ngày 1/8/2008 được đánh giá là trận mưa có vũ lượng lớn nhất, 140mm trong gần 3 giờ đã gây ngập cho 87 điểm.
Các điểm ngập cụ thể như sau: có 78 điểm ngập trên 3 lần.

Ngoài ra, có 48 điểm ngập từ 1 đến 2 lần, với mức độ ngập nhẹ, do tắc nghẽn cục bộ, đã xử lý thông thoáng kịp thời.

Có 79 tuyến đường bị ngập do có cao trình thấp so với đỉnh triều, các cửa xả nước ra sông, rạch không có van một chiều.

Chưa biết đến khi nào người dân TP.HCM mới hết sống chung với ngập. Ảnh: Nhật Tân

Để giải quyết tình trạng ngập cấp bách ở khu vực nội thành, Trung tâm Chống ngập cũng tăng cường công tác duy tu, nạo vét hệ thống cống thoát nước, kênh rạch, lắp đặt 71 van kiểm soát triều...

Việc lắp đặt các trạm bơm và vận hành bơm ứng cứu tại các khu vực bị ngập nặng nhằm tăng cường khả năng thoát nước cho các khu vực cũng được thực hiện.

Với sự chỉ đạo quyết liệt của Thường trực Thành ủy và UBND TP.HCM cùng sự nỗ lực của các sở ngành, địa phương trong việc chống ngập, theo Trung tâm Chống ngập, so với năm 2008 đã có 48 điểm ngập được xóa và giảm mức độ ngập (38,10%) so với năm 2008. Tuy nhiên, câu hỏi đến bao giờ người dân TP.HCM mới thoát cảnh ngập úng đến nay vẫn chưa có câu trả lời.