- Trong 3.401 dự án tổng diện tích 33.143ha đất đã được giao, cho thuê trên địa bàn Hà Nội trong vòng 6 năm (từ 2003 đến khi Thủ đô đã được mở rộng), hơn 500 dự án bị coi là "treo", chậm triển khai dưới nhiều dạng...

Hàng loạt dự án nhận đất để... "ngâm"

Theo Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Vũ Hồng Khanh, các dự án chậm triển khai (thường gọi là dự án "treo") tại Thủ đô hiện nay có thể phân thành nhiều dạng: chậm triển khai trong giải phóng mặt bằng; không sử dụng đất trong 12 tháng liền kể từ khi nhận bàn giao đất trên thực địa; chậm 24 tháng so với tiến độ được duyệt; đất bị chuyển nhượng trái pháp luật, bị lấn chiếm, tranh chấp, sử dụng sai mục đích hoặc đơn giản chậm vì chủ đầu tư chưa thực hiện nghĩa vụ tài chính với Nhà nước...

3.401 dự án đã được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền giao đất, cho thuê đất kể từ 1/1/2003 đến 31/12/2008 tại Hà Nội (kể trên), 1.809 dự án đã có Quyết định thu hồi và được giao đất để thực hiện theo qui hoạch, 1.592 dự án đã có Quyết định thu hồi và cho thuê đất.

Nguyên nhân chậm triển khai "áp đảo" nhất vẫn là vướng giải phóng mặt bằng (8,64% số dự án kiểm tra). Cả Thủ đô có 294 dự án "treo" vì mặt bằng, với tổng diện tích 3.498,2ha. Trong đó, 187 dự án sử dụng vốn ngân sách và 107 dự án vốn ngoài ngân sách.

"Việc Nhà nước thay đổi, bổ sung chính sách làm phát sinh khó khăn, vướng mắc khi xử lý giai đoạn chuyển tiếp giữa các thời kỳ đã ảnh hưởng không nhỏ tới tiến độ giải phóng mặt bằng, nhất là các dự án qui mô lớn, thời gian thực hiện dài... dẫn tới thắc mắc, khiếu kiện từ phía những người dân bị thu hồi đất" - nhận định của lãnh đạo Thành phố Hà Nội.

Hàng nghìn hecta đất Thủ đô vẫn hoang ngày này sang tháng khác... (Ảnh: H.H)

Tuy nhiên, cũng theo UBND TP - một số chủ đầu tư rõ ràng chưa nỗ lực, còn chờ đợi thị trường bất động sản "sôi động" trở lại mới triển khai. Nhiều trường hợp chủ đầu tư thiếu vốn trả tiền bồi thường, hỗ trợ, tái định cư... hoặc doanh nghiệp nhỏ nhưng lại được giao dự án lớn, hay chủ đầu tư không chủ động lo quỹ nhà tái định cư cho dân mà còn tâm lý "trông chờ" quỹ nhà Thành phố.

Thành phố Hà Nội cũng vừa tổng kết được 48 dự án tổng diện tích 131,5ha kể từ khi nhận đất ngoài thực địa không sử dụng đất 12 tháng liền. Trong số này, 11 dự án sử dụng vốn ngân sách và 37 dự án vốn ngoài ngân sách.

Nguyên nhân chủ đầu tư chưa chuẩn bị đủ thủ tục và điều kiện khởi công chủ yếu do thiếu vốn. Một số khác đủ điều kiện khởi công nhưng lại xin điều chỉnh cục bộ để nâng cao hiệu quả đầu tư... dẫn đến "treo" dự án.

39 dự án khác với tổng diện tích 425,2ha đất được phát hiện chậm 24 tháng so với tiến độ đã duyệt, trong đó 7 dự án vốn ngân sách và 32 dự án vốn ngoài ngân sách. Nguyên nhân lại "quanh quẩn": thiếu vốn, dừng để xin điều chỉnh qui hoạch, chuyển mục đích sử dụng đất hoặc "nằm yên" chờ thị trường bất động sản thoát "trầm"...

Đặc biệt, Hà Nội phát hiện 26 dự án tổng diện tích 7,32ha bị chuyển nhượng trái pháp luật, bị lấn chiếm, tranh chấp hoặc sử dụng sai mục đích... gồm 11 dự án vốn ngân sách và 15 dự án ngoài ngân sách.

Nhận "bừa" dù chưa... có tiền!

Rà soát các dự án khu nhà ở, khu đô thị trên địa bàn Hà Nội hợp nhất, cơ quan chức năng "lần ra" 98 dự án với tổng diện tích đất được giao là 3.186ha, đáng lẽ phải nộp ngân sách Nhà nước tổng số tiền hơn 15 nghìn tỉ đồng nhưng tất cả mới nộp hơn 5 nghìn tỉ. Nhà nước còn phải "đợi" các chủ đầu tư này thực hiện nghĩa vụ tài chính gần 10 nghìn tỉ đồng nữa.

Lý do nhiều chủ đầu tư "viện" ra: thị trường bất động sản trầm lắng, chưa thu hồi được chi phí xây dựng đã bỏ ra nên chưa có khả năng nộp tiền sử dụng đất; việc bồi thường, hỗ trợ và tái định cư chậm - chủ đầu tư phải ứng trước số tiền lớn, nếu chưa được bàn giao đất trên thực địa để xây hạ tầng rồi huy động vốn mà đã phải nộp tiền sử dụng đất thì rất khó...

Trước hàng loạt dự án "treo" này, UBND TP Hà Nội cho hay kể từ năm 2001 đến 2005 đã quyết định thu hồi đất của 67 tổ chức để hoang, sai mục đích với tổng diện tích 59,73ha. UBND các quận, huyện cũng xử lý 397 trường hợp và thu hồi 23,6ha đất.

Tiếp đó, 29 dự án tổng diện tích 250ha đất thuộc Hà Nội cũ chậm triển khai sau 12 hoặc 24 tháng đã bị xử lý trong năm 2006, hơn 60 dự án bị xử lý trong năm 2007 và riêng năm 2008, Thành phố Hà Nội quyết định thu hồi 41.148m2 đất của 4 đơn vị.

Nửa đầu 2009, UBND TP Hà Nội đã quyết định thu hồi 402m2 đất bỏ hoang của Công ty Du lịch Hà Nội tại 15 - 17 Yên Phụ (quận Tây Hồ). 5 đơn vị vi phạm đất đai khác cũng đang bị lập hồ sơ thu hồi đất: Công ty Khai thác công trình thủy lợi Gia Lâm với 6.900m2 đất tại Sài Đồng (quận Long Biên); Công ty Vĩnh Hà với 4.302m2 đất tại Yên Viên (huyện Gia Lâm); HTX Nông nghiệp Mỗ Lao với 2.341m2 tại Mỗ Lao (quận Hà Đông); Công ty CP Đồng Tháp với 367m2 tại 13 Hàng Tre và HTX Công nghiệp CP Hoa Sen với 267m2 tại số 3 ngõ 124 Thụy Khuê...

Với thực tế này, Thành phố Hà Nội thừa nhận tại nhiều dự án "việc xử lý các vi phạm của chính quyền địa phương chưa nghiêm, thiếu kiên quyết, không dứt điểm... gây ảnh hưởng xấu trong dư luận xã hội".

• Tràng An Nguyễn