- Nhiều điều diễn ra đúng như lo ngại của đông đảo người trong ngoài cuộc trước việc Quận Đống Đa, Phường Trung Tự - "cha đẻ" dự án "trung tâm thương mại" đè vườn hoa Con Voi  lại tiếp tục được giao một trọng trách rất cần sự công tâm, minh bạch, khách quan - lấy ý kiến nhân dân về chính việc đã rồi này. Những mập mờ, khó hiểu, những thông tin bị bưng bít, những câu hỏi đến phút chót không được trả lời quanh cuộc lấy ý kiến khiến nhiều người cho rằng, kết quả dù có 99% nghiêng về quyết định xây chợ của phường, quận thì cũng không có ý nghĩa, không phản ánh đúng sự thật!

Đối tượng xin ý kiến - chỉ quận, phường biết?

Ngay vài ngày sau khi nhận được chỉ đạo của UBND TP, 2/4/2009, UBND phường Trung Tự đã có tờ "Kế hoạch tổ chức xin ý kiến đại diện các hộ dân khu vực Trung Tự về việc xây dựng chợ tạm tại khu đất Con Voi" dài 3 trang gửi nhiều nơi (gửi cả các cơ quan thông tấn, báo chí của Trung ương, Hà Nội để đưa tin, giám sát...).

Có tổ thông báo "xây dựng khu chợ dân sinh Con Voi là thể theo nguyện vọng của nhân dân 39 nhà cao tầng khu Trung Tự" - vậy 39 nhà những nhà nào? tất cả 39 khối nhà đều được bỏ phiếu hay chỉ một số nhà trong đó? và phạm vi lựa chọn những khối nhà được bỏ phiếu đã chính xác, khoa học chưa? do ai thẩm định?

Tuy nhiên, "được tiếng" là thông báo để báo chí giám sát nhưng Kế hoạch 32/KH-UBND của UBND phường Trung Tự (kể trên) chỉ thông tin rằng đối tượng xin ý kiến là "tất cả các hộ gia đình hiện đang sinh sống tại khu vực Trung Tự, phường Trung Tự gồm các diện hộ khẩu KT1, KT2, KT3 (các hộ gia đình sinh sống ổn định từ 6 tháng trở lên tính đến 1/4/2009)" mà không cho báo giới và cả người dân được biết cụ thể những khối nhà tập thể nào, thuộc tổ dân phố nào tại khu Trung Tự này sẽ được bỏ phiếu?!

Nếu chiếu theo phát biểu của Chủ tịch Quận Đống Đa thì cần "lấy ý kiến của 8.000 dân", nhưng dân lại cho biết thời điểm gần ngày bỏ phiếu loa phường thông báo số dân Trung Tự được lấy ý kiến lên đến 15.000 người! Cuối cùng, từng người dân lại không được phép có riêng ý kiến mà chính quyền chỉ lấy ý kiến đại diện từng hộ!

Phường Trung Tự gồm khu Trung Tự và khu Khương Thượng. Có tổ thông báo chỉ lấy ý kiến các khối nhà quanh vườn hoa Con Voi (không lấy xa ra tận khu Khương Thượng vì ở đó đã có chợ Khương Thượng), song có tổ lại khẳng định việc xây chợ là "nguyện vọng của nhân dân 39 nhà cao tầng khu Trung Tự" (mà đã là nguyện vọng thì không thể chỉ lắng nghe nguyện vọng của khối nhà này mà không tiếp thu nguyện vọng của khối nhà kia?!)...

Vậy 39 nhà này gồm những khối nào? Cả 39 khối đều được bỏ phiếu hay chỉ một số nhà trong đó? Các khối nhà được tham gia ý kiến có trong phạm vi ảnh hưởng ô nhiễm, tiếng ồn, ách tắc giao thông nếu xây chợ trên vườn hoa Con Voi? Và phạm vi ảnh hưởng này được qui định theo bán kính như thế nào, trên cơ sở nào, do ai thuộc cơ quan nào thẩm định?

Ông Nguyễn Hoành Thắng (103 E5b) bức xúc: "Tôi nghe loa phường thông báo chính xác là lấy ý kiến 15.000 dân, nhưng chẳng ai biết 15.000 dân đó có dân khu Khương Thượng (cùng phường) không hay chỉ khu Trung Tự? Nếu chỉ vài nhà trong khu Trung Tự như Bí thư, Tổ trưởng nói thì làm gì đến 15.000 dân?"...

Đầy mâu thuẫn, thắc mắc chưa lời giải nhưng đáng ngờ hơn, cả trong Kế hoạch lẫn đến phút chót các cuộc bỏ phiếu diễn ra, báo giới và đông đảo người dân tại đây đều không có thông tin về tổng số hộ dân được phát phiếu xin ý kiến.

Chị Long San Mỹ (403 G1 Trung Tự) trước đông đảo nhân dân trong tổ, vào những phút cuối trước khi bỏ lá phiếu của mình đã hỏi Bí thư và Tổ trưởng: "Áp bao nhiêu phiếu lấy ý kiến theo bán kính từ trung tâm là sân Con Voi thì Quận, Phường phải thông báo toàn dân biết chứ? Tại sao không hề có thông tin về việc đó trong khi Tổ trưởng đã nói hộ nào nhận phiếu cũng đều ký, và quản lý theo hộ khẩu thì khó gì mà không tổng hợp được? Bao nhiêu nhà được lấy ý kiến, mỗi nhà có bao nhiêu hộ... tại sao dân không được biết rõ?". Nhiều người cũng có ý kiến như chị Mỹ - không biết tổng số hộ được phát phiếu thì làm sao biết bao nhiêu phần trăm là bao nhiêu?!

Chị Hoàng Thị Thơ (505 E5b Trung Tự) cho biết: "Bí thư khu nhà tôi nói chung chung rằng chỉ lấy ý kiến mấy nhà gần vườn hoa Con Voi này thôi, tức là những khu vực bị ảnh hưởng - chứ không phải toàn bộ phường Trung Tự. Vậy thì lấy chỉ số như thế nào để biết được chính xác số hộ đã được bỏ, số hộ không được bỏ, rồi so với tổng số nào?".

Ai đi qua con đường chật hẹp này, nhìn bức tường hoành tráng, kiên cố kia chắc khó lòng tưởng tượng được nơi bức tường được xây, trát kỹ càng đó chính đang là một vườn hoa đúng qui hoạch duy nhất của khu dân cư Trung Tự?! (Ảnh: T.A.N)

Tuy nhiên, điều khiến nhiều người nhận thấy thiếu công bằng hơn cả là tập thể giáo viên, học sinh, phụ huynh 2 trường học lớn sát cạnh vườn hoa Con Voi đã không được tham gia ý kiến vào dự án ảnh hưởng trực tiếp đến môi trường sư phạm này.

"Chẳng chợ nào không có chuyện cãi cọ, nói tục, chửi bậy. Một cái chợ đặt ngay cạnh trường tiểu học, nơi các em nhỏ vui chơi, học hành, đứng chờ cha mẹ... để rồi ngày nào cũng bị rót vào tai những lời không hay thì ai đảm bảo các em sẽ không tiếp thu?" - anh Nguyễn Ngô Tráng Kiện (101 G1) nêu ý kiến. Vấn đề là, đã không ai đả động đến việc lấy ý kiến của phụ huynh, học sinh, giáo viên những trường sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng nếu xây chợ trên vườn hoa này.

Thế nhưng, trong khi các đối tượng bị ảnh hưởng nhất không được lấy ý kiến thì nhiều người ngạc nhiên phát hiện có những khối nhà chỉ cách chợ Kim Liên (một chợ dân sinh rất lớn) chừng 100m cũng được lấy ý kiến "về sự cần thiết đầu tư xây dựng công trình chợ tạm" trên sân Con Voi, dù từ khối nhà đó đến vườn hoa Con Voi này phải đi vòng vèo mất gần 1km!

Tại sao cả hộ gia đình chỉ chung 1 phiếu?

Theo Kế hoạch của Phường Trung Tự, phiếu xin ý kiến do UBND phường ban hành thống nhất theo mẫu chung, mỗi hộ gia đình chỉ được 1 phiếu và "2 ngày trước ngày tổ chức hội nghị xin ý kiến, tổ trưởng dân phố phát phiếu xin ý kiến tới từng hộ gia đình trong tổ dân phố để các hộ gia đình có thời gian thảo luận"!?

Phiếu xin ý kiến nhỏ bằng nửa trang A4 ghi duy nhất một dòng: "Về việc: Xây dựng chợ tạm tại khu đất Con Voi - phường Trung Tự. 1) Đồng ý; 2) Không đồng ý; 3) Ý kiến khác..." và đặc biệt yêu cầu dân ghi địa chỉ (phòng, nhà) tại tập thể Trung Tự!? Chỉ có việc ký tên là không bắt buộc.

"Một hộ gia đình có thể là hộ độc thân nhưng có thể đến 5 - 7 người, thuộc các lứa tuổi khác nhau, các nhu cầu khác nhau. Nếu mỗi hộ chỉ được 1 phiếu hỏi ý kiến, trong đó chỉ được 1 lần đánh dấu đồng ý hoặc không đồng ý, hoặc vài dòng ghi ý kiến khác - thì khi ý kiến các thành viên trong gia đình về dự án xây công trình trên vườn hoa Con Voi không thống nhất thì làm thế nào để nêu được ý kiến riêng?" - chị Hoàng Thị Thơ băn khoăn.

Nghĩa là khi mỗi hộ chỉ được 1 phiếu, nếu mỗi người một ý kiến thì sẽ có những người phải "hy sinh" để chỉ 1 người được chính thức đưa ý kiến của mình vào phiếu này, cũng có nghĩa là sẽ còn bỏ sót rất nhiều ý kiến cá nhân.

"Phiếu xin ý kiến do UBND phường ban hành thống nhất theo mẫu chung"?

Người dân cũng nêu một ví dụ thực tế ngay tại khu G1 ở đây: ông Tổ trưởng dân phố dĩ nhiên nằm trong hệ thống các bí thư, tổ trưởng100% đồng ý (như đã dẫn ở bài trước) nhưng vợ ông - bà Chinh chính là người từng trả lời phỏng vấn của VietNamNet rằng "không cần cái chợ trên sân Con Voi. Thử trưng cầu dân ý khu này đi, sẽ thấy 99% cư dân bất bình xây chợ! Hãy trả lại chúng tôi sân chơi"! Vậy trường hợp này và các trường hợp tương tự sẽ phải giải quyết thế nào khi mỗi hộ gia đình chỉ được quyền đóng góp 1 phiếu?

"Phiếu kín" (như chỉ đạo của Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Thế Thảo) nhưng Quận, Phường tại đây lại in sẵn dòng để đại diện hộ gia đình điền số phòng, số nhà... khiến nhiều người dân băn khoăn: không điền thì sợ phiếu không hợp lệ, điền thì còn gì là "kín"?!

Ông Nguyễn Hoành Thắng nêu ý kiến: "Nếu đã thật công minh, theo tôi không cần bắt dân ghi số phòng, số nhà. Ghi để làm gì? Ví dụ tôi ghi số phòng, cả số điện thoại vào đây... để người ta kéo đến hoặc gọi điện đến chất vấn tôi tại sao lại có ý kiến như thế à? Chúng ta đi bầu cử, bỏ phiếu tín nhiệm cán bộ từ trước đến nay có bao giờ phải ghi số nhà, số phòng đâu?"!

Đó là chưa kể nội dung phiếu hỏi ý kiến khiến nhiều cư dân khá "sốc" khi nhận vì nó quá sơ sài, cụt lủn và thiếu khoa học. Dân đã thiếu thông tin trong cả quá trình Quận, Phường "ngăn sân xây chợ" nay nhận lá phiếu cũng lại thiếu thông tin nghiêm trọng - VietNamNet sẽ tiếp tục nêu những phân tích của nhân dân, dư luận về sự sơ sài có chủ ý của lá phiếu này tại bài viết sau.

Chỉ có điều, nhiều thắc mắc, băn khoăn, mập mờ khó hiểu vậy nhưng người dân cho hay khi bỏ công bỏ việc đi bỏ phiếu, hỏi Bí thư, Tổ trưởng rằng: "Bà con chỉ nghe loa của phường thông tin một chiều thôi chứ nhiều vấn đề chưa bao giờ được trao đổi với phường, quận. Đây là lần đầu tiên được mời đi họp, vậy thắc mắc có được hỏi gì không hay chỉ bỏ phiếu thôi?" thì Tổ trưởng, Bí thư nói ngay: "Thời gian không có nhiều. Theo Kế hoạch, buổi hôm nay không trả lời chất vấn"!

• Nhóm PV Xã hội 
  (còn tiếp)