- Tiếc rẻ trước số lượng lợn bị tiêu huỷ quá lớn (trên 200.000 con), nhiều ý kiến cho rằng, lợn bị bệnh tai xanh có thể sử dụng làm thức ăn cho người và gia súc, với điều kiện nấu chín kỹ, đảm bảo vệ sinh khi giết mổ, chế biến. Song, trước thực tế ở Việt Nam, việc này tiềm ẩn nguy cơ rủi ro lớn. 

Thịt nấu chín kỹ ăn được nhưng nguy hiểm

Với việc giết mổ như trên, virus PRRS rất dễ phát tán.

Lý giải điều này, ông Andrew Speedy cho rằng, PRRS thường không trực tiếp gây tử vong ở lợn. PRRS chỉ làm giảm hệ miễn dịch và dẫn đến bội nhiễm, làm lợn mắc bệnh do vi khuẩn gây ra mà phổ biến là Streptococcus Suis, Haemophilus Parasuis và Salmonella. 

Trao đổi với báo giới, ông Trần Đáng, Cục trưởng Cục An toàn vệ sinh thực phẩm (Bộ Y tế), cũng khẳng định, nếu ăn thịt lợn bị bệnh tai xanh nấu chín kỹ thì không sao. Virus gây bệnh tai xanh có thể dễ dàng bị tiêu diệt dưới nhiệt độ cao, song không loại trừ trong lợn chết có vi khuẩn liên cầu (Streptococcus Suis) sống ở đường hô hấp. Nguy hiểm và độc nhất là những con vi khuẩn này bởi chúng chỉ bị tiêu diệt ở nhiệt độ trên 100^oC, phải đun ít nhất 30 phút. 

Ông Đáng cảnh báo, vi khuẩn Streptococcus Suis sẽ xâm nhập vào cơ thể người nếu có sự tiếp xúc với lợn bệnh, ăn thịt lợn bệnh chưa nấu chín. Khuẩn liên cầu đi vào người qua các vết thương hở trên da hoặc niêm mạc mũi, miệng. Trên thực tế, kết thúc mùa dịch tai xanh năm 2007 xảy ra ở miền Trung, đã có gần 30 người chết vì nhiễm phải vi khuẩn này.

Khó kiểm soát

Tuy nhiên, việc giết mổ, chế biến lợn bệnh trong điều kiện thực tế của Việt Nam đang tiềm ẩn nguy cơ rủi ro lớn. Hệ thống giết mổ, nói là tập trung, nhưng chỉ có ở một vài thành phố lớn. Hầu hết các lò giết mổ vẫn không đảm bảo an toàn vệ sinh. Chưa kể, việc tự các hộ chăn nuôi làm thịt còn dễ dàng làm mầm bệnh phát tán ra bên ngoài.

Trong lúc giá cả thị trường tăng cao, khi xử lý bệnh tai xanh bằng cách tiêu hủy hết thì đúng là một sự lãng phí. Song, Cục trưởng Cục Thú y Bùi Quang Anh nhận định, không thể chế biến lợn bệnh thành sản phẩm cho người ăn được.

Theo ông Thành, "có đến 90% lợn nái vẫn sống sau vụ dịch và vẫn có thể truyền mầm bệnh tới 6-9 tháng sau. Virus gây bệnh cũng có thể lưu hành trong phân, trong nước cả tháng sau đó". Do vậy, quan điểm chống dịch đúng nhất vẫn là tiêu diệt tất cả lợn bệnh.

Ăn lợn "sạch", nuôi  theo "Ba tốt"

Ông Thành khuyến cáo, tốt nhất người dân không nên ăn lợn bệnh. Miếng thịt lợn ngon, sạch phải đảm bảo tươi, không bị tụ máu, không quá đỏ, sờ vào ấm, hơi dính. Nếu thịt có biểu hiện cứng, nhão, màu nhợt nhạt có thể là lợn bệnh, thịt ôi. Khi chế biến, các bà nội trợ nên đeo găng, rửa tay xà phòng.

Đối với người chăn nuôi, ông Hoàng Kim Giao, Cục trưởng Cục Chăn nuôi (Bộ NN-PTNT) cho rằng, người dân cần thực hiện “Ba tốt”: tạo môi trường tốt để chăn nuôi (làm hố khử trùng bằng vôi bột, hoá chất trước lối vào khu chăn nuôi; cách ly tuyệt đối người lạ vào chuồng nuôi; không cho lợn ăn thức ăn có nước rửa thịt hoặc thịt lợn mua từ bên ngoài); quản lý tốt kỹ thuật chăn nuôi và xử lý tốt khi có lợn bệnh.

Đối với các địa phương có nguy cơ cao dịch xảy ra, trên cơ sở thực hiện “Ba tốt”, nên bổ sung vitamine, chất điện giải vào nước uống cho lợn hàng ngày; áp dụng liều dự phòng kháng sinh cho lợn qua bổ sung vào thức ăn, nước uống hoặc tiêm theo hướng dẫn của cơ quan thú y.

Trên thực tế, cũng có tình trạng các địa phương đang lạm dụng việc tiêu huỷ lợn bệnh, gây thiệt hại cho người dân. Ông Bùi Quang Anh nhận xét, ở một số địa phương, khi lợn chỉ cần ốm chết, chưa có kết luận bệnh gì cũng tiến hành tiêu hủy. Công văn hướng dẫn tiêu hủy lợn bệnh đã ghi rõ: chỉ tiêu hủy triệt để đối với ổ dịch ban đầu mới phát sinh, chứ không phải tất cả. 

Với những ổ dịch phát sinh sau đó, chỉ tiêu hủy những con bị bệnh quá nặng không thể phục hồi, tách những con khác ra nuôi dưỡng.

• Hà Yên