(VietNamNet) -  ''Trước hết, về công tác xét xử, việc xét xử và giải quyết các vụ án kịp thời, đúng hạn phải gắn liền với việc khắc phục triệt để tình trạng để xảy ra các vụ án xét xử oan, sai không chỉ đối với các vụ án hình sự mà cả đối với các vụ án dân sự, hôn nhân - gia đình, kinh tế, lao động, hành chính...'' - Chủ tịch nước Trần Đức Lương viết trong bức thư gửi hội nghị Tổng kết công tác ngành TAND năm 2002 và triển khai công tác ngành TAND năm 2003, diễn ra tại Hà Nội từ hôm qua (9/).

Trụ sở Toà án nhân dân tối cao

Theo ông Nguyễn Văn Hiện, Chánh án TANDTC, trong năm qua, mặc dù ngành Toà án đã có nhiều cố gắng đảm bảo về cơ bản các vụ án được giải quyết trong thời hạn pháp luật quy định nhưng vẫn còn không ít vụ án ''tồn lại'' quá thời hạn xét xử. Đáng lưu ý là việc giải quyết các vụ án dân sự, kinh tế, lao động và hành chính chưa nhanh. Một số vụ án kéo dài qua các cấp xét xử, hoặc phải xử đi, xử lại nhiều lần gây nên tâm lý không đồng tình trong dư luận. Ông Hiện cho rằng đây là vấn đề mà các cán bộ trong ngành cần nghiêm túc kiểm điểm, nhận rõ trách nhiệm và có biện pháp khắc phục tích cực.

Ngoài ra, còn nhiều bản án phải đính chính đôi khi chỉ vì những lỗi ''không đáng có'' như: sai sót, nhầm lẫn do thiếu thận trọng trong kiểm tra, soát xét lại bản án, quyết định. Mặc dù có thể cho đây là lỗi nhỏ nhưng đã nói lên sự thiếu nghiêm túc trong cách làm việc và cần rút kinh nghiệm kịp thời. Thẩm phán, chủ toạ phiên toà phải chịu trách nhiệm về những văn bản mình đã ký, đóng dấu và ban hành. Năm qua, có 489 bản án hình sự đã có hiệu lực pháp luật nhưng phát hiện sai lầm nghiêm trọng đã bị kháng nghị để khắc phục các sai lầm này. Trong công tác xét xử năm 2002, có 35 bị cáo được tuyên vô tội ngay từ cấp sơ thẩm, còn 12 bị cáo khác bị Toà án các cấp xét xử oan nhưng cuối cùng đã được minh oan.

Qua công tác kiểm tra của TANDTC, hầu hết các bản án hình sự đã có hiệu lực pháp luật đều đã được các Toà án ra quyết định thi hành đúng quy định của pháp luật. Tuy nhiên, theo số liệu chưa đầy đủ, số bị cáo tại ngoại đã có quyết định thi hành án phạt tù nhưng chưa thi hành trong năm qua là 5.314 người. Sở dĩ công tác thi hành án hình sự còn nhiều thiếu sót, chậm trễ như vậy là do lực lượng cán bộ làm công tác này không chuyên sâu, thường phải kiêm nhiệm một số công tác khác. Một số Toà án chưa quan tâm đúng mức đến công tác này nên việc chỉ đạo, kiểm tra và tổ chức thực hiện chưa ''chuẩn''. Sự phối hợp giữa các ngành toà án, công an, kiểm sát còn nhiều hạn chế.

Phát biểu tại hội nghị, ông Trương Vĩnh Trọng, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Nội chính trung ương, Phó Ban thường trực Ban cải cách tư pháp trung ương nhấn mạnh: ''Cho đến nay, tình hình khiếu kiện về hoạt động xét xử của ngành toà án vẫn tiếp diễn, vẫn được phản ánh trên báo chí hàng ngày, gây dư luận không tốt trong nhân dân... Cần có một quy trình xử lý đơn thư chặt chẽ, khi các vụ khiếu kiện xảy ra phải được giải quyết dứt điểm ngay từ cơ sở, tránh đùn đẩy, chuyển vòng vo không cấp nào giải quyết. Nếu vụ việc đã được cấp có thẩm quyền giải quyết cuối cùng mà còn khiếu kiện thì phải trả lời cho người khiếu kiện biết để họ không tiếp tục khiếu kiện nữa. Ngành toà án cần phấn đấu để những khiếu nại, bức xúc kéo dài sẽ được giải quyết dứt điểm trong năm 2003''.

Việc hạn chế sai sót trong công tác xét xử của ngành toà án - theo Chủ tịch nước Trần Đức Lương - ''Đây là một trong những vấn đề mà Đảng và nhân dân rất quan tâm đối với hoạt động tư pháp nói chung và hoạt động xét xử nói riêng. Hậu quả, tác hại của việc này ra sao, là những người làm công tác pháp luật, chắc chắn các đồng chí hiểu rõ hơn ai hết. Chừng nào còn để xảy ra tình trạng xét xử có oan, sai nghiêm trọng, thì chừng đó chưa thể nói ngành toà án đã hoàn thành tốt nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước và nhân dân giao cho''.

• Hoàng Huy