Cảnh trong cuốn băng.

Cho dù vậy, những tuyên bố của các quan chức Mỹ tại Iraq làm nảy sinh hàng loạt những câu hỏi cần giải đáp, trong đó có vấn đề tại sao cảnh sát Iraq lại bắt giam Nicholas Berg và tại sao các quan chức Mỹ nhiều lần hỏi cung người đàn ông xấu số này trong tù. 

Và một câu hỏi nữa cũng không kém phần quan trọng là, nạn nhân bị chặt đầu Berg mất tích ở đâu và trong hoàn cảnh nào. Anh này có liên hệ với các quan chức Mỹ lần cuối cùng vào ngày 10/4 tại Baghdad và người ta phát hiện ra xác anh cũng tại Baghdad vào ngày 8/5. Nhân viên khách sạn Al-Fanar cho phóng viên AP hay, Berg lưu lại khách sạn trong vài ngày và đến 10/4 thì đi.

Hai bức thư điện tử Berg gửi cho gia đình và bạn bè cho thấy, chuyên gia viễn thông 26 tuổi này thường xuyên đi lại nhiều nơi trên lãnh thổ Iraq và không được bảo vệ. Trong khi đó, người phương Tây chẳng bao giờ làm như vậy vì những lý do an ninh.

Cục điều tra liên bang Mỹ FBI đã cảnh báo chỉ ít thời gian trước khi anh này mất tích rằng, tình hình tại Iraq quá biến động đối với những công dân Mỹ không được bảo vệ. Tuy nhiên, Berg đã ''phớt lờ'' đề nghị của Bộ Ngoại giao Mỹ đưa anh này về nhà.

Gia đình nạn nhân đau đớn trước cái chết của người thân

Nhiệm vụ của Berg là kiểm tra các cơ sở viễn thông, một số đã bị tàn phá nặng nề trong cuộc chiến hoặc do những kẻ cướp bóc, hôi của. Trong thời gian ở Iraq, Berg từng phải ''đánh vật'' với tiếng Ảrập và phải làm việc ban đêm trên một toà tháp tại Abu Ghraib, nơi thường xuyên xảy ra giao tranh và cũng gần nhà tù nơi lính Mỹ ngược đãi tù nhân Iraq.

Cha của Berg, ông Michael Berg cho biết, chị gái quá cố của ông đã kết hôn với một người Iraq có tên là Mudafer, người sau này rất thân với Nicholas Berg. Trong một email gửi gia đình, Nicholas Berg thông báo sẽ tới thành phố miền Bắc Mosul, nơi Berg sẽ gặp em trai của Mudafer, được xác định là Moffak Mustaffa.

''Chúng tôi đã có vài giờ đồng hồ tuyệt vời bên nhau. Tôi giúp ông ấy lập một hòm thư điện tử'', Berg viết như vậy trong một email. Berg viết tiếp: ''Sự có mặt của tôi khiến ông ấy càng lo lắng hơn (cho sự an toàn của chính ông ta và có thể cho cả tôi nữa)''.

Hôm 12/5, trang web của một tổ chức vũ trang Hồi giáo đã đăng tải một đoạn băng video quay cảnh 5 người đàn ông bịt mặt đang chặt đầu một người Mỹ bằng dao tại Iraq. Đoạn băng chất lượng thấp, có tựa đề ''Abu Musab al-Zarqawi giết một người Mỹ'' được đăng tải trên website của Muntada al-Ansar.

Tại Washington, Tướng Richard Myers, Chủ tịch Hội đồng tham mưu, cho biết có nhiều khả năng chính al-Zarqawi là thủ phạm chính. Al-Zarqawi, người Jordan, hiện đang bị truy nã vì tình nghi sát hại một nhân viên ngoại giao Mỹ tại Jordan năm 2002 và ra lệnh tiến hành hàng loạt vụ tân công tự sát tại Iraq.     

Phát ngôn viên Mỹ Dan Senor và Tướng Mark Kimmitt đã nhanh chóng gửi lời chia buồn tới gia đình Berg. Dan Senor cho biết, như tôi được biết Berg không có bất cứ quan hệ nào với các tổ chức của Mỹ hoặc liên quân và anh này chưa bao giờ phải ngồi tù của Mỹ.

Tuy nhiên, Senor tiết lộ, Berg bị cảnh sát Iraq bắt vào 24/3 tại Mosul bởi vì nhà chức trách địa phương tình nghi anh này có ''dính líu'' tới những hoạt động tình nghi. Senor cho biết thêm: ''FBI đã gặp Berg 3 lần và khẳng định anh này không liên quan gì tới bất kỳ hoạt động tội phạm hoặc khủng bố nào''. Berg được trả tự do vào ngày 6/4.

Trong khi đó, tại Mosul cảnh sát Iraq cho hay không hề biết gì về trường hợp của Berg. Sĩ quan cảnh sát Safwan Talal khẳng định, chỉ có duy nhất một người Mỹ bị bắt trong vài tháng qua tại khu vực này, song người bị bắt lại là phụ nữ và được thả ngay sau đó. 

Do Iraq hiện vẫn nằm dưới sự chiếm đóng của quân đội Mỹ, do đó khó có khả năng cảnh sát Iraq giam giữ Berg hoặc bất kỳ một công dân Mỹ nào khác trong một thời gian dài như vậy mà không có sự đồng ý của các nhà chức trách Mỹ.

''Cảnh sát Iraq không nói cho FBI làm cái gì mà chính FBI chỉ thị cho cảnh sát Iraq phải làm cái gì? Họ nghĩ họ đang đùa cợt với ai chứ?'', Michael Berg cho biết.

Theo lời kể của bạn bè, Nick Berg rất thích môn cử tạ và là người hài hước.

Trong khi đó, chính Berg cho gia đình mình biết các nhà chức trách Mỹ đã tống giam anh ngay sau khi anh bị bắt và không cho phép anh gọi điện hoặc liên lạc với luật sư. Ông Kimmitt cho biết, quân Mỹ ''cầm chân'' Berg vì muốn đảm bảo anh này được đối xử tử tế và an toàn như một công dân Mỹ. 

Tuy nhiên, 3 lần FBI ''hỏi thăm'' Berg cho thấy nhà chức trách Mỹ quan tâm đến một cái gì đó còn hơn cả sự an toàn của Berg. Có lẽ, họ có nghi ngờ riêng của mình về những gì Berg làm tại Iraq.

Trong cuộc họp báo ngắn ngày hôm qua (12/5), Senor khẳng định Berg đã đăng ký với Lãnh sự quán Mỹ tại Baghdad, song không phải là nhân viên Chính phủ Mỹ. Tuy nhiên, trong bức email ngày 18/1, Berg thông báo công ty của anh đã được phép thực hiện hợp đồng cho một tập đoàn tuyền thông trước đó đã thắng thầu thực hiện dự án xây dựng Mạng truyền thông tại Iraq do Mỹ quản lý. 

Đôi nét về Nick Berg:

Nick Berg là một nhà thầu độc lập tới Iraq để triển khai hợp đồng cung cấp các cột anten viễn  thông. Nick sở hữu  công ty cung cấp thiết bị viễn thông, Prometheus Methods Tower Service Inc. Anh có mặt tại Baghdad từ cuối tháng 12 năm ngoái tới ngày 1/2 năm nay và làm việc cho một công ty viễn thông tại đây. Anh trở lại Iraq vào tháng 3. Sau khi biết mình không còn chỗ tại công ty viễn thông nữa, anh quyết định trở về nhà. Lần cuối cùng gia đình Berg liên hệ với con trai là ngày 9/4, khi đó Nick cho biết sẽ trở về qua đường Jordan. Theo lời các thành viên trong gia đình, Nick từng vài lần tới các nước đang phát triển để giúp chuyển giao công nghệ.

• Trần Kiên - Tổng hợp