Vụ Israel tấn công gây đổ máu đối với đoàn tàu “Hạm đội Tự do” chở hàng cứu trợ đến Gaza đêm 30 rạng sáng 31.5 vừa qua đang tiềm ẩn những nguy cơ có thể vượt tầm kiểm soát!

Gây ra vụ này, Israel không thể ngờ bị rơi vào một tình trạng cô lập ngoại giao chưa từng thấy trên toàn thế giới. Chẳng những thế, mục đích ngăn chặn mọi nỗ lực quốc tế đòi dỡ bỏ cuộc bao vây phong tỏa nghiệt ngã mà Israel đã áp đặt đối với Dải Gaza từ mùa hè năm 2007 đến nay, cũng đang có nguy cơ phá sản trước áp lực từ mọi phía. Thủ tướng Israel- Benjamin Netaniyahu biện bạch rằng biệt kích của nước này phải ngăn chặn “Hạm đội Tự do”, vì nếu để đoàn tàu này cặp bến Gaza thì sẽ có nhiều đoàn tàu khác nối đuôi nhau phá vỡ cuộc bao vây phong tỏa của Israel. Nhưng vụ dùng bạo lực ngăn chặn “Hạm đội Tự do” khiến 9 người thiệt mạng và nhiều người khác bị thương lại đang kích động một phong trào có tính quốc tế tổ chức các đoàn tàu khác tiến đến Gaza, thách thức cuộc bao vây của chính quyền Tel Aviv.

Nghiêm trọng hơn, một nhân tố nhạy cảm khác đang muốn nhảy vào cuộc khủng hoảng này. Theo alarabiya.net ngày 7.6, một cố vấn của Giáo chủ hướng đạo Ali Khamaneii- Lãnh tụ tối cao Iran đã ngỏ ý lực lượng hải quân của Vệ binh cách mạng Iran sẵn sàng dùng mọi khả năng “để đảm bảo an toàn” cho các tàu cứu trợ phá vòng vây vào Gaza! Mặt khác, cũng theo nguồn tin trên, Hội Trăng lưỡi liềm đỏ Iran tuyên bố sẽ gửi 2 tàu cứu trợ đến Gaza vào cuối tuần này và nhiều người tình nguyện sẽ cùng hành trình theo 2 tàu đến Gaza. Còn aawsat.com ngày 8.6 lại đưa tin có tới 3 tàu của Iran cùng một máy bay chuẩn bị đưa hàng cứu trợ vào Gaza và đã có 20.000 người Iran ghi tên tình nguyện đi theo đoàn cứu trợ này.

Người dân Thổ Nhĩ Kỳ biểu tình phản đối hành động của Israel đối với Palestine. Ảnh: Reuters

Trước động thái mới của phía Iran, ngay cả chính quyền Hamas ở Gaza và Đảng Hizbullah thân Iran tại Liban cũng phải lên tiếng cảnh báo. Một đại diện của Hamas tại Gaza nói chính quyền này không chấp nhận bất cứ sự can thiệp quân sự nào từ bên ngoài. Ông này biện luận rằng các tàu cứu trợ đều không vũ trang, những người trên tàu đều là dân sự và hàng hóa mang theo đều là cứu trợ nhân đạo, không có lý do gì để phải dùng hải quân hộ tống. Còn một đại diện cho khối nghị sĩ Đảng Hizbullah trong Quốc Hội Liban thì nói nếu Iran dùng hải quân hộ tống các tàu cứu trợ “thì sẽ gây hậu quả tiêu cực”, bởi mục đích của các đoàn tàu cứu trợ chủ yếu là thu hút sự quan tâm của công luận đối với tình hình Gaza, chứ “không có mục đích quân sự”.

Những nỗ lực quốc tế sôi động từ đầu năm đến nay nhằm tìm cách giải quyết hai vấn đề nóng bỏng nhất của khu vực này là tiến trình đàm phán hòa bình Palestine- Israel và chương trình nguyên tử của Iran hầu như đang bị lu mờ bởi cuộc khủng hoảng “Hạm đội Tự do” mà Israel gây ra. Quan hệ giữa đôi bên trực tiếp trong vụ này là Israel và Thổ Nhĩ Kỳ đang căng chưa từng thấy. Hai quốc gia cùng là đồng minh của Mỹ trong khu vực, vốn có quan hệ hợp tác chiến lược mật thiết từ nhiều thập niên nay đang đứng trước nguy cơ đổ vỡ quan hệ nghiêm trọng.

Trong khi Israel rơi vào tình thế bị cả thế giới lên án, thì chính quyền Thổ Nhĩ Kỳ của thủ tướng Tayib Erdogan lại được quần chúng cả thế giới Arab tung hô như một anh hùng. Việc Thổ Nhĩ Kỳ bỗng chốc nổi trội như một nhân tố chính yếu bênh che cho những người Palestine bị bao vây khốn khổ tại Gaza cũng gây bất ngờ cho không ít bên liên quan. Công luận Arab trong khi tung hô thủ tướng Thổ Nhĩ Kỳ là “Arab hơn người Arab”, thì cũng không tiếc lời công kích các chính phủ Arab khác đã không hành động như đáng phải thế để phá bỏ cuộc bao vây của Israel đối với Gaza. Hành động bột phát của phía Iran sau vụ này còn gợi lên một cảm nghĩ về một sự tranh chấp “vai trò tiên phong trong việc trợ giúp sự nghiệp giải phóng Palestine” mà nhà nước Cộng hòa Hồi giáo vẫn tự hào.

Tuy nhiên, cũng không loại trừ khả năng Iran tận dụng vụ khủng hoảng “Hạm đội Tự do” mà Israel tự chuốc họa vào thân, để đẩy công luận cũng như độ nóng của áp lực quốc tế ra xa vấn đề “chương trình nguyên tử” của Tehran. Không rõ Iran có cho thực hiện các đoàn tàu cứu trợ của họ tới Gaza với sự hộ tống của hải quân Vệ binh cách mạng? Nhưng nếu xảy ra tình huống này, thì thật khó lường phản ứng của Israel sẽ ra sao và cuộc đối đầu trực diện sẽ huyển hướng sang giữa Israel với Iran?

• Nguyễn Ngọc Hùng