Vào ngày 17/5, Thái Lan chứng kiến một trong những cuộc bạo lực tồi tệ nhất trong lịch sử khi quân đội triển khai chiến dịch đàn áp người biểu tình tại Bangkok.

(Ảnh AP)

Rất nhiều người tin rằng, những ngày đảo chính và cách mạng trên đường phố đã qua đi tại Thái Lan.

18 năm sau ngày ấy, Thái Lan bị nhấn chìm trong một sự kiện bạo lực chính trị thậm chí còn tồi tệ hơn. Người biểu tình một lần nữa lại đòi dân chủ và yêu cầu là sự từ chức của Thủ tướng. Số người thiệt mạng kể từ khi biểu tình bắt đầu vào giữa tháng 3 là 65 người, số người bị thương là trên 1.200 người. Và bạo lực có thể khó qua đi. Trong khi xung đột năm 1992 chỉ giới hạn trong một khu phố cổ ở Bangkok, thì chính phủ Thái Lan giờ đây phải tuyên bố tình trạng khẩn cấp ở 25 tỉnh. Người biểu tình chiếm giữ trái tim thương mại của thủ đô, đọ súng xảy ra ở nhiều khu vực Bangkok, khói đen đậm đặc bốc cao lên trời khi “các chiến binh đường phố” đốt lốp xe.

"Tôi chưa từng nghĩ rằng xung đột kiểu này lại tái diễn tại Thái Lan”, Karuna Buakamsri, người từng là một thủ lĩnh sinh viên tham gia cuộc biểu tình 1992 nay là một phát thanh viên truyền hình cho biết.

Vào hôm thứ Hai, cựu Thủ tướng bị lật đổ Thaksin Shinawatra hiện đang sống lưu vong để tránh án tù vì cáo buộc tham nhũng, đã kêu gọi LHQ đứng ra làm trung gian cho hoà đàm giữa chính phủ và người biểu tình tại Thái Lan. Ông Thaksin được coi là động lực dẫn dắt phía sau người biểu tình.

"Hành động hiện tại của chính phủ không được tôn vinh trong lịch sử chúng tôi và sẽ mãi mãi làm yếu đi thể chế và nền dân chủ của chúng tôi. Tôi kêu gọi LHQ lập tác tham gia và hành động như một người trung gian cho đàm phán”, Thaksin nói trong một thông cáo báo chí. Tuy nhiên, chính phủ Thái Lan đã từ chối động thái này và Thủ tướng Abhisit Vejjajiva đã gửi thư điện tử cho Tổng thư ký LHQ Ban Ki-moon vào hôm Chủ nhật để giải thích cuộc xung đột đang diễn ra ở đất nước ông.

Đây là cuộc xung đột phức tạp hơn nhiều sự kiện tương tự trước đó. “Trong năm 1992, chúng tôi đoàn kết trong điều mà chúng tôi muốn: dân chủ. Nhưng ngày nay, mọi người có các ý tưởng khác nhau về khái niệm dân chủ. Bất đồng trong xã hội trở nên sâu sắc hơn”, Karuna cho biết. Với tầng lớp trung lưu, dân chủ giờ đây rõ ràng là một chính phủ và những cuộc bầu cử hiệu quả, không có mua bán phiếu bầu, gian lận hay bạo lực. Một số người trong nhóm này đã kêu gọi hành động cứng rắn hơn chống lại người biểu tình.

Còn những người biểu tình đang chiến đấu với binh lính chính phủ trên đường phố, thì phần lớn đến từ khu vực nông thôn nghèo hay tầng lớp thấp ở đô thị, họ cảm thấy bị gạt ra khỏi sự tăng trưởng thịnh vượng của đất nước. Các đảng chính trị họ bầu ra để nắm quyền lực thì bị toà án bác bỏ do cáo buộc gian lận bầu cử hay bị quân đội tiến hành đảo chính.

Trong khi xung đột thường được phác thảo là một cuộc chiến giữa giàu và nghèo, thì trên thực tế, cuộc xung đột lần này lại là cuộc chiến giữa hai thế lực với những khu vực cử tri khác nhau. Các thủ lĩnh Áo đỏ là một thế lực chính trị và kinh doanh "chịu ơn" Thaksin.

Hôm Chủ nhật, nhằm thực hiện nỗ lực cắt giảm nguồn cung cấp tài chính giúp cho người biểu tình duy trì hoạt động, chính phủ tuyên bố phong toả giao dịch tài chính của 106 người, tất cả đều có liên quan với Thaksin và lãnh đạo Áo đỏ.

Thế lực của Thaksin đã xung đột với các thành viên của một thế lực chính trị và kinh doanh, một số trong đó có quan hệ chặt chẽ với hoàng gia, một số đứng sau Abhisit, người đã đắc cử năm 2008 cùng với đảng Dân chủ của ông. Khác với vị thủ tướng dạn dày kinh nghiệm năm 1992, đảng của Abhisit không chiếm đa số ghế trong quốc hội. Và người biểu tình tin rằng, đã có sự thao túng trong tiến trình chính trị, trong nỗ lực khiến Abhisit trở thành thủ tướng.

Phe Áo đỏ còn yêu cầu chính phủ Thái Lan cho phép Thaksin trở về nước và không bị cáo buộc nào.

Cũng khác với năm 1992, lực lượng an ninh bị chia rẽ trong cuộc xung đột lần này. Cảnh sát gần như đứng sau Thaksin và lỡ nhiều cơ hội để hành động chống lại Áo đỏ - những người đang phá vỡ luật pháp. Bản thân quân đội cũng bị chia rẽ, nhưng chống Thaksin là xu thế phổ biến.

Tuy nhiên, sự chia rẽ ấy đã khiến một vị tướng là Khattiya Sawatdiphol còn gọi là Seh Daeng phải thay đổi. Ông này là người đào tạo sử dụng vũ khí, cố vấn quân sự cho Áo đỏ và bị quy là người phải chịu trách nhiệm với hàng chục vụ tấn công lựu đạn quanh Bangkok trong vài tháng qua. Những người theo ông bị cho là thủ phạm vụ bắn vào các nhân viên an ninh trong một nỗ lực của quân đội nhằm giải tán người biểu tình hôm 10/4. Sáu binh lính và 23 người biểu tình thiệt mạng.

Ngày 13/5, Seh Daeng bị bắn vào đầu trong khu vực biểu tình của Áo đỏ. Ông qua đời vào sáng thứ Hai. Các thủ lĩnh Áo đỏ đã làm lễ tưởng nhớ ông.

Chính phủ Thái đã đưa ra tối hậu thư với người biểu tình rằng, bất kỳ ai vẫn còn trong khu biểu tình sau 3h chiều hôm qua sẽ phải đối mặt với án tù ít nhất 2 năm. Khi hạn chót qua đi, hàng ngàn người áo đỏ vẫn có mặt tại trung tâm Bangkok. Thủ tướng Abhisit nhấn mạnh, nếu người biểu tình không từ bỏ vị trí chiếm đóng, các lực lượng an ninh sẽ phải “làm sạch” khu vực này.

Thị trường cổ phiếu Thái Lan giảm 20 điểm vào chiều qua sau khi một cố vấn của Thủ tướng cho biết, cuộc đàm phán bí mật với thủ lĩnh áo đỏ đã sụp đổ.

Biểu tình có thể chấm dứt, nhưng với những bất đồng sâu sắc, nó sẽ diễn ra không hề dễ dàng hay nhanh chóng. Năm 1992, Thái Lan đã trở lại cuộc sống thường nhật tương đối nhanh. Nhưng lần này, Karuna không thấy cảnh tương tự. "Thậm chí, sau khi những việc này qua đi, những xung đột trong xã hội Thái Lan sẽ vẫn tiếp tục tồn tại trong nhiều năm nữa”, cô nói.

• Kỳ Thư (Theo Time)