Sau một loạt những căng thẳng, nay cả hai phía Mỹ - Trung đều có những dấu hiệu “nhường nhịn” lẫn nhau để có thể cùng nhau giải quyết nhiều vướng mắc cho cả hai bên từ vấn đề vũ khí hạt nhân của Iran, CHDCND Triền Tiên đến chính sách tiền tệ.

TIN LIÊN QUAN
Quân đội Trung Quốc: Mối đe dọa đang tăng thêm? Sức mạnh mềm Trung Quốc có qua mặt Hoa Kỳ? Sinh viên Mỹ du học Trung Quốc sẽ tăng vọt Bản chất cuộc chiến tỷ giá Mỹ - Trung?

Vừa rồi, tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama chính thức công bố chính sách hạt nhân mới của Washington thông qua bản đánh giá có tên Nuclear Posture Review (NPR). Theo đó, Hoa Kỳ sẽ không tấn công hạt nhân các quốc gia không sở hữu vũ khí hạt nhân và tuân thủ hiệp ước không phổ biến vũ khí hạt nhân. Ngay cả khi các quốc gia trên tấn công Hoa Kỳ bằng vũ khí sinh học, vũ khí hóa học hay tấn công trên không gian ảo. Bản đánh giá dài 50 trang nhấn mạnh quan điểm của Washington đối với tình hình vũ khí hạt nhân rằng: “Kho vũ khí hạt nhân khổng lồ mà chúng tôi thừa hưởng từ thời chiến tranh lạnh” là “kém phù hợp trước những thử thách đặt ra bởi những kẻ khủng bố đánh bom tự sát và những chế độ thiếu thiện chí đang tìm cách sở hữu vũ khí hạt nhân”.

Nội dung trên cùng với hiệp ước cắt giảm vũ khí hạt nhân NEW START mà Hoa Kỳ vừa ký với Nga, rồi hiệp ước cấm phổ biến vũ khí hạt nhân NPT, được xem như một thông điệp chuyển đến cho Bình Nhưỡng và Tehran rằng việc chạy đua sở hữu vũ khí hạt nhân sẽ không còn phù hợp với thời đại. Và một nước đang sở hữu kho vũ khí hạt nhân lớn nhất nhì như Hoa Kỳ cũng đang dần từ bỏ thì không có lý do gì để Iran và CHDCND Triều Tiên lại làm điều ngược lại, cả hai nước này cần phải xem lại chính sách mà mình đang theo đuổi.

Điều này rất có ý nghĩa để khiến cho Bắc Kinh phải tham gia vào tiến trình đàm phán đa phương mà họ vừa tuyên bố sẽ tham gia trở lại. Nhờ đó, Hoa Kỳ sẽ có thể thúc đẩy Trung Quốc cùng nhanh chóng kết hợp giải quyết vấn đề hạt nhân của CHDCND Tiều Tiên và Iran, đây vốn là một trong những bất đồng sâu sắc giữa hai cường quốc này. Để có được kết quả đó còn có cả sự nhún nhường từ phía Washington lẫn Bắc Kinh.

Sau những bất đồng về nhiều vấn đề như hạt nhân, chính sách tiền tệ hay vụ Google, rồi Hoa Kỳ bán vũ khí cho Đài Loan, Obama tiếp đức Đạt Lai Lạt Ma thì quan hệ của cả hai bên đã tỏ ra hết sức căng thẳng. Thế nhưng, chính Bắc Kinh đã chủ động đặc phái một thứ trưởng ngoại giao và một thứ trưởng thương mại sang Washington. Cả hai đặc phái viên này đều đưa ra những phát ngôn khá thân thiện dù vẫn tỏ ra kiên định với chính sách của Bắc Kinh.

Ngay sau đó, cùng lúc Trung Quốc mở ngỏ khả năng sẽ tham gia đàm phán vấn đề Iran và CHDCND Triều Tiên thì tổng thống Obama cũng trực tiếp điện đàm trao đổi cùng chủ tịch Hồ Cẩm Đào. Và kết quả trao đổi được đại sứ Mỹ tại Liên Hiệp Quốc Susan Rice đánh giá là “rất tiến bộ” trong quan hệ hai nước.

Chưa dừng lại ở đó, trong khi một số nghị sỹ và doanh nhân yêu cầu bộ Tài chính Mỹ phải “định tội” Trung Quốc đã thao túng chính sách tiền tệ trong báo cáo nửa năm một lần của họ vào ngày 15/4 tới. Thế nhưng, mới đây nhất bộ trưởng Tài chính đã quyết định hoãn đưa ra vấn đề trên trong báo cáo để Trung Quốc có thời gian xem xét điều chỉnh chính sách tiền tệ. Ở phía bên kia, dù Bắc Kinh nói “không cúi đầu trước áp lực từ nước ngoài” nhưng họ cũng loan tin rằng sẽ nâng giá đồng nhân dân tệ.

Như vậy, cả Washington lẫn Bắc Kinh đều đã cố gắng làm dịu tình trạng căng thẳng trong quan hệ giữa hai bên. Đây được xem là bước đệm quan trọng để ông Obama và ông Hồ Cẩm Đào sẽ đạt được nhiều đồng thuận trong Hội nghị an ninh hạt nhân sắp tới tại Washington do ông Obama chủ trì.

• Ngô Minh Trí