Các nhà sản xuất đồ trang sức giá rẻ của Trung Quốc đã mở ra một bí mật thương mại: Kim loại cadmium rất sáng, bền và dễ gia công ở nhiệt độ thấp, giá lại rẻ nên không cần chú ý tới nguy cơ với sức khoẻ.

Một cửa hàng bán đồ trang sức trẻ em tại Nghĩa Ô, Trung Quốc (Ảnh AP)

"Kinh doanh là kinh doanh, và tất cả phụ thuộc vào khách hàng của chúng tôi”, Hà Hồi Hoa, nhà quản lý cửa hiệu trang sức Thôi Nguyên tại Nghĩa Ô nói.

Cửa hiệu với những đôi khuyên tại, dây chuyền treo trên tường, trâm gài, vòng cổ, chuỗi hạt và nhiều đồ trang sức rẻ tiền nhiều màu khác ánh lên dưới ánh đèn.

"Chúng tôi chỉ làm những gì khách hàng đặt. Nếu họ trả nhiều hơn, chúng tôi sẽ sử dụng vật liệu thô tốt hơn, và ngược lại. Từ vài xu tới vài đô la, chúng tôi có thể là ra cùng loại trang sức ở các vật liệu chất lượng khác nhau”.

Khi được hỏi nghĩ gì về nguy cơ với sức khoẻ khi dùng cadmium và những kim loại độc hại khác, anh trả lời: “Tôi không thể lo lắng quá mức về điều đó”.

Những quan ngại về mức độ an toàn hàng hoá xuất khẩu của Trung Quốc một lần nữa gia tăng khi trong tuần, AP tuyên bố kết quả điều tra cho thấy, 12/103 mẫu trang sức trẻ em làm từ Trung Quốc bán ở Mỹ chứa ít nhất 10% cadmium, một số trong đó chứa hàm lượng kim loại độc thậm chí lên tới 80-90%.

Tuyên bố này khiến tập đoàn bán lẻ Wal-Mart đã ra quyết định thu hồi các sản phẩm trang sức dành cho trẻ em nhập từ Trung Quốc trong các cửa hàng ở Mỹ. Hôm qua (12/1), mạng lưới bán trang sức và đồ phụ kiện Claire’s với gần 3.000 vị trí ở Bắc Mỹ và châu Âu cũng ra quyết định dừng bán bất cứ sản phẩm nào mà AP đưa ra trong cuộc điều tra.

Có mẫu phẩm lắc đeo tay bán ở Claire’s chứa đến 89 và 91% cadmium (điều tra của AP).

Uỷ ban An toàn Sản phẩm Tiêu dùng Mỹ đã bắt đầu mở cuộc điều tra về những gì AP phát hiện, Trung Quốc cũng đã nhận biết những gì lo lắng tại thị trường xuất khẩu lớn nhất của họ. "Chúng tôi mới nghe được thông tin, chúng tôi sẽ điều tra”, Vương Tân, giám đốc giám sát tại Tổng cục Kiểm tra, Kiểm định và Giám sát chất lượng Trung Quốc cho biết.

Vụ trang sức chứa kim loại độc đã nhắc lại bê bối an toàn sản phẩm trong năm 2007 về hàm lượng chì trong đồ chơi khiến Mattel Inc. và nhiều hãng khác phải thu hồi số lượng lớn đồ chơi nhập từ Trung Quốc bán ở Mỹ. Sau đó, chính phủ Mỹ đã quy định giới hạn cứng rắn hơn về hàm lượng chì trong đồ chơi.

Trung Quốc cũng có quy định về hàm lượng cadmium trong đồ trang sức và đồ chơi trẻ em. Theo đồ, trang sức không chứa quá 0,1% cadmium. Với đồ chơi, hàm lượng này không vượt quá 75 phần triệu. Quy định này tương đương với chuẩn quốc tế, nhưng việc thực thi còn rất lỏng lẻo.

Chuyên gia kim loại tại một nhà máy trang sức ở Nghĩa Ô cho hay, nhiều nhà cung cấp vật liêu thô còn bán loại hợp kim chứa trên 90% cadmium.

Phỏng vấn hơn 12 nhà sản xuất, tiêu thụ tại Nghĩa Ô đã xác nhận rằng, cadmium là thành phần phổ biến trong khuyên tai, dây chuyền, lắc tay và nhiều trang sức rẻ tiền khác.
Nghĩa Ô là một thị trấn nhỏ cách đã phát triển bùng nổ trong 20 năm qua. Hiện nay, thành phố này chiếm ưu thế trên thị trường trang sức rẻ tiền và tầm trung của Trung Quốc.
Tính tổng cộng Trung Quốc xuất khẩu khoảng 595.000 kg trang sức trong năm 2008 - giảm 15% so với năm trước, thống kê của hãng Global Sources tại Hong Kong.

Đào Tân Diệu, một chuyên gia kim loại làm việc ở nhà máy trang sức Neoglory cho hay, việc sử dụng cadmium diễn ra vào khoảng 2003, khi giá kim loại này xuống rất thấp. Nhà sản xuất trang sức phát hiện ra rằng, họ có thể gia công cadmium ở nhiệt độ thấp hơn nhiều so với kẽm - vật liệu không độc hại.

"Ở thị trường Nghĩa Ô, một số nhà cung cấp nguyên liệu gọi đó là “hợp kim kẽm”, chuyên gia Đào nhấn mạnh. "Nhưng dù sao, hợp kim này chỉ chứa một hàm lượng kẽm rất nhỏ, và có tới 80 – 90% là cadmium. Nhẽ ra nên gọi là hợp kim cadmium".

Chì và cadmium khá phổ biến trong các trang sức kim loại bán ở Trung Quốc đơn giản vì giá rẻ. Một tấn kẽm chất lượng cao giá 28.000 nhân dân tệ (4.100 USD) trong khi kẽm có chì, cadmium hoặc cả hai có giá 16.000 nhân dân tệ (2.350 USD), Frank Zhang, một nhà điều hành nhà máy làm đồ trang sức ở Nghĩa Ô nói.

Theo các nhà điều hành công nghiệp, hầu hết hàng hoá giá rẻ với hàm lượng cadmium cao được bán ở Trung Quốc, và tiêu thụ nhiều hơn ở Dubai cùng một số thị trường khác tại Trung Đông so với Mỹ hoặc châu Âu.

Kể từ khi xảy ra cuộc khủng hoảng tài chính, các nhà sản xuất Trung Quốc đã phải vật lộn để tồn tại khi lượng đơn hàng sụt giảm. Global Sources cho biết, khoảng 10% nhà máy sản xuất đồ trang sức đại lục đã buộc phải đóng cửa trong năm 2008.

Theo Christopher Devereux, giám đốc hãng Chinasavvy HK Ltd tại Quảng Châu thì: “Để đảm bảo chuẩn an toàn với hàng Trung Quốc, chúng ta cần kiểm tra từng lô hàng”, hãng của Devereux đã giúp nhiều công ty phương Tây mua các loại hàng hoá Trung Quốc từ đồ chơi, giày dép đến hộp đựng cơm. "Cadmium là một trong những kim loại nặng độc nhất, tồi hơn cả chì”, ông khẳng định.

Trần Tài Anh, nhà quản lý cửa hàng Yiwu SK Jewelry nói, nhiều nhà sản xuất Trung Quốc thường “trộn” lô hàng có độc chất với các lô khác đã theo chuẩn của thị trường sẽ xuất khẩu. "Người mua không nên chỉ trông vào báo cáo kiểm tra mà nhà sản xuất đưa ra", Trần nói. “Họ nên tự có biện pháp kiểm tra của chính họ nếu thực sự muốn sản phẩm đáp ứng chuẩn an toàn xuất khẩu”.

• Kỳ Thư (Theo AP)