Bảo hiểm tiền gửi VN nỗ lực bảo vệ người gửi tiền

Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam (BHTGVN) là định tế tài chính duy nhất trong lĩnh vực bảo hiểm tiền gửi của Việt Nam. Đây cũng là một hình thức bảo hiểm công khai với mục đích bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền, góp phần duy trì ổn định của các tổ chức tín dụng, bảo đảm sự phát triển an toàn, lành mạnh hoạt động ngân hàng.

Sự ra đời của BHTGVN đã đánh dấu bước đi quan trọng của Chính phủ Việt Nam trong quá trình hoàn thiện hệ thống giám sát tài chính.

Góp phần nâng cao niềm tin công chúng

Từ những bài học sau sụp đổ hệ thống hợp tác xã tín dụng và tác động khủng hoảng tài chính châu Á năm 1997 cho thấy một nguyên tắc chung nhất trong hoạt động của nền kinh tế thị trường: có rủi ro thì phải có các biện pháp phòng ngừa, xử lý. Hoạt động ngân hàng càng hội nhập sâu rộng càng tiềm ẩn nhiều rủi ro.

BHTGVN là một trong những tổ chức thực hiện các biện pháp phòng ngừa và hạn chế tổn thất, ngăn chặn sự đổ vỡ hàng loạt các tổ chức tín dụng. Không phải ngẫu nhiên khi xem xét mức độ an toàn của thị trường tài chính và độ tín nhiệm của một nền kinh tế, câu hỏi đầu tiên mà các tổ chức quốc tế đánh giá độc lập thường đưa ra là ở quốc gia đó đã có hệ thống BHTG hoạt động hiệu quả hay chưa.

Kể từ khi được thành lập cho đến nay, BHTGVN đã từng bước khẳng định vai trò của mình trong tiến trình đổi mới, cơ cấu lại hệ thống tài chính ngân hàng, không để xảy ra đổ vỡ ngân hàng và không có bất kỳ khiếu nại nào của người gửi tiền liên quan đến cơ chế BHTG. Trong suốt thời gian qua, BHTGVN đã bảo vệ trực tiếp và gián tiếp hàng chục triệu người gửi tiền thông qua các nghiệp vụ BHTG như chi trả tiền gửi được bảo hiểm, giám sát từ xa, kiểm tra tại chỗ, tham gia tiếp nhận xử lý …

Cần tăng cường vai trò của BHTGVN trong việc bảo vệ người gửi tiền, duy trì sự phát triển an toàn lành mạnh của hệ thống ngân hàng. Ảnh minh hoạ

Tính đến thời điểm này, hơn 1.500 người dân với số tiền gần 20 tỷ đồng gửi tại 36 quỹ tín dụng nhân dân bị giải thể đã được nhận lại đầy đủ những đồng tiền dành dụm của mình nhờ công tác chi trả kịp thời của BHTGVN. Việc làm ấy đã góp phần tích cực vào việc củng cố và nâng cao niềm tin của công chúng đối với Chính phủ nói chung, các tổ chức tín dụng nói riêng, ngăn ngừa tình trạng hoảng loạn, rút tiền hàng loạt như những năm cuối thập niên 1980 khi chưa có tổ chức BHTG; đồng thời, góp phần đảm bảo ổn định chính trị, trật tự an toàn xã hội tại những địa phương có tổ chức tín dụng bị phá sản, đổ vỡ.

Là một bộ phận cấu thành của hệ thống giám sát tài chính quốc gia, BHTGVN thực hiện giám sát thường xuyên đối với gần 1.200 tổ chức tín dụng, kiểm soát có hiệu quả đối với các tổ chức tín dụng trong việc tuân thủ pháp luật về BHTG và an toàn hoạt động ngân hàng, cảnh báo các rủi ro tiềm ẩn giúp tổ chức tín dụng chấn chỉnh, phòng ngừa và nâng cao chất lượng hoạt động.

Hiện nay BHTGVN đang nghiên cứu cải tiến hoạt động giám sát theo mô hình và chuẩn mực quốc tế, thí điểm kết nối trực tuyến với tổ chức tham gia BHTG để khai thác báo cáo điện tử trực tuyến từ các tổ chức tín dụng.

Giúp các tổ chức tham gia BHTG vượt khó khăn

Khi tổ chức tham gia BHTG tạm thời khó khăn về thanh khoản, nguồn hỗ trợ tài chính kịp thời từ BHTGVN sẽ giúp họ nhanh chóng vượt qua khó khăn, tiếp tục kinh doanh lành mạnh... Vì vậy, BHTG đã trở thành nhân tố quan trọng trong quá trình gây dựng và củng cố niềm tin, uy tín và thương hiệu của các tổ chức tín dụng.

Tại khắp các quầy giao dịch của các tổ chức tín dụng, người ta dễ dàng nhận thấy Chứng nhận BHTG với thông điệp “tiền gửi được bảo hiểm” luôn được niêm yết ở vị trí trung tâm bên cạnh các loại biểu thông báo lãi suất ... Điều đó chứng tỏ chính sách BHTG đã thực sự đi vào cuộc sống và phát huy tác dụng, sát cánh cùng các tổ chức tín dụng.

Đằng sau thành công của các tổ chức tín dụng, sự phát triển sôi động của khu vực ngân hàng tài chính thời gian vừa qua không thể không nhắc tới vai trò “lặng lẽ” của tổ chức BHTG trong công tác cảnh báo sớm rủi ro. Đặc biệt, BHTGVN đã đồng hành cùng hệ thống ngân hàng nước ta vượt qua những thăng trầm của cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu những năm 2008-2009.

Chính sách BHTG đã được thực thi hơn 10 năm ở Việt Nam, ngay từ những ngày đầu mới thành lập, nhận thức được tầm quan trọng của hội nhập, BHTGVN đã gia nhập Hiệp hội BHTG quốc tế và hiện thiết lập quan hệ hợp tác song phương, đa phương với nhiều tổ chức BHTG trên thế giới và nhiều tổ chức tài chính lớn như WB, ADB, USAID, JICA, CIDA..., qua đó khẳng định vị thế của tổ chức BHTG ở Việt Nam trong cộng đồng quốc tế.

Định hướng phát triển lâu dài

Xu thế hiện nay các nước thành lập mới hay cải tổ hệ thống BHTG đều theo đuổi mục tiêu bảo vệ tích cực và chủ động lợi ích người gửi tiền. Nghĩa là các tổ chức BHTG được thiết kế theo mô hình “giảm thiểu rủi ro” với các chức năng mở rộng tương ứng.

Để đáp ứng đòi hỏi của mô hình tổ chức BHTG hiện đại, BHTGVN đã sớm đề ra định hướng phát triển lâu dài với tầm nhìn dài hạn và lộ trình cụ thể dựa trên 5 trụ cột, đó là: nền tảng pháp lý vững chắc; tăng cường năng lực tài chính và đảm bảo tính minh bạch hệ thống; đa dạng hóa, nâng cao chất lượng sản phẩm dịch vụ theo hướng hội nhập; cấu trúc bộ máy hiệu quả gắn với việc phát triển nguồn nhân lực có tính chuyên nghiệp cao để luôn sẵn sàng ứng phó với các tình huống sự cố ngân hàng; hiện đại hóa hoạt động BHTG trên nền tảng công nghệ thông tin.

Bên cạnh nâng cao chất lượng giám sát, chuyển từ giám sát tuân thủ sang giám sát an toàn theo mức độ rủi ro, cải tiến phương thức chi trả ..., nghiên cứu ứng dụng được xem là một trong những lĩnh vực cần được quan tâm hàng đầu để đạt được mục tiêu dài hạn của BHTGVN.

BHTGVN đã chủ động xây dựng “Chiến lược phát triển BHTGVN giai đoạn 2009-2015 và định hướng đến năm 2020” báo cáo cơ quan có thẩm quyền trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt; triển khai trên thực tế các đề án: Giám sát từ xa đối với các tổ chức tham gia BHTG; Đề án nghiên cứu xây dựng hệ thống kiểm tra an toàn; Đề án nghiên cứu và triển khai các hoạt động hỗ trợ công chúng và người gửi tiền; Đề án nghiên cứu hệ thống thông tin khách hàng…

Mỗi bước phát triển của BHTGVN thể hiện những nỗ lực cao của tổ chức này trong việc hiện thực hóa hoài bão trở thành định chế tài chính hiện đại, đáp ứng các chuẩn mực quốc tế về nghiệp vụ BHTG nhằm bảo vệ tốt nhất người gửi tiền và đảm đảm an toàn hoạt động ngân hàng.

Yếu tố quan trọng nhất quyết định thành công, đó là cần nhanh chóng ban hành Luật BHTG làm cơ sở đầy đủ và chắc chắn cho thực thi chính sách công về BHTG. Bởi hiện nay, các văn bản điều chỉnh hoạt động BHTG mới chỉ là nghị định, chưa theo kịp thực tế phát triển của hoạt động ngân hàng - tài chính nói chung, hoạt động BHTG nói riêng cũng như tầm vóc của tổ chức BHTG ở Việt Nam, giống như một chiếc áo đã chật so với sức lớn của người mang nó.

• Kiên Trung