(VietNamNet) - Góp ý cho dự thảo Luật cư trú tại phiên làm việc của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội sáng 5/4, Trưởng ban Dân nguyện Lê Quang Bình cho rằng, quản lý hộ khẩu hiện nay đã lỗi thời, không ''quản'' được dân cư.

Gộp sổ hộ khẩu vào chứng minh thư, tại sao không?

Người dân làm thủ tục nhập hộ khẩu tại TP.HCM. Ảnh: Báo Tuổi Trẻ

Ông lấy dẫn chứng: Gia đình ông có cháu từ quê lên Hà Nội học, xong ở lại, xin việc, cư trú dài hạn, không có ai hỏi đến hộ khẩu. Trong khi đó, chuyển nhà, dựng vợ gả chồng cho con cái cần tách hộ khẩu ra thì rất phức tạp, phiền hà.

''Nếu trưng cầu ý dân, đa số người dân sẽ đồng ý bỏ hộ khẩu'', ông thể hiện ý nguyện của dân.

Ông Dân nguyện Lê Quang Bình đưa ra giải pháp: Có thể thay sổ hộ khẩu bằng chứng minh thư nhân dân, trong đó đưa một số thông tin trong sổ hộ khẩu vào chứng minh thư. Cách quản lý này đơn giản, tạo thuận lợi dễ dàng cho dân.

Tuy nhiên, Thượng tướng Lê Thế Tiệm, Thứ trưởng Bộ Công an nói quan điểm của Chính phủ vẫn giữ sổ hộ khẩu, không gộp sổ hộ khẩu và chứng minh thư thành ''sổ cư trú''.

''Điều kiện hiện nay sổ hộ khẩu vẫn rất cần thiết quản lý, bảo vệ an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội và phục vụ cho các chính sách quan trọng khác của Nhà nước như thống kê, điều tra dân số, quy hoạch đô thị, bố trí dân cư, tổ chức bầu cử, đăng ký nghĩa vụ quân sự, thực hiện bảo hiểm xã hội....''.

Gộp sổ hộ khẩu với chứng minh thư thành ''sổ cư trú'' cũng không hợp lý vì ''chứng minh thư là giấy tờ căn cước, có tính ổn định lâu dài, hình thức nhỏ, thuận tiện mang theo trong người''. Còn ''sổ hộ khẩu'' là giấy tờ xác nhận cư trú, có thể thường xuyên thay đổi do công dân thực hiện quyền tự do cư trú.

''Mặt khác việc huỷ bỏ hàng trăm triệu chứng minh thư và sổ hộ khẩu đồng thời với việc làm mới, tổ chức cấp phát khoảng 70 triệu sổ cư trú thì nhất định gây tốn kém, lãng phí, gây xáo trộn không cần thiết trong công tác quản lý, giao dịch''.

Nhập hộ khẩu, chỉ cần ''thường xuyên sinh sống tại chỗ ở hợp pháp''

Vấn đề cần khắc phục hiện nay, theo Thứ trưởng Lê Thế Tiệm, đó là đơn giản hoá thủ tục nhập hộ khẩu, bãi bỏ những ràng buộc hoặc những ăn theo vô lý đối với sổ hộ khẩu, ''cần được Luật cư trú khắc phục triệt để''.

Dự thảo luật quy định nhập hộ khẩu chỉ cần ''thường xuyên sinh sống tại chỗ ở hợp pháp''. Điều kiện thường xuyên sinh sống có thể được rút từ 3 năm hiện nay xuống 1 năm. Chỗ ở hợp pháp có thể là đi thuê, mượn, ở nhờ.

Đặc biệt, dự thảo luật có điều khoản nghiêm cấm ''sử dụng sổ hộ khẩu làm hạn chế quyền và lợi ích hợp pháp của công dân''.

Một số ý kiến từ phía Quốc hội cho rằng, nên chuyển thành cấm ''lạm dụng những quy định về hộ khẩu để hạn chế quyền và lợi ích hợp pháp của công dân''. Vì hiện nay vẫn cần hạn chế di dân vào các đô thị lớn, nếu không, hạ tầng, điều kiện xã hội của các đô thị này sẽ không chịu đựng nổi.

''Việc tự do cư trú của công dân phải phù hợp với điều kiện kinh tế xã hội của địa phương, không thể ra ngoài'', Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Trần Ngọc Đường nói.

Theo ông, cái đáng lên án hiện nay là những người đủ điều kiện nhập khẩu bị những người làm thủ tục gây khó dễ, nhũng nhiễu, ''hành'' dân.

Cần bỏ những ràng buộc ''vô lối'' ăn theo hộ khẩu

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Văn Yểu ''chốt'' lại thảo luận cho rằng, vẫn cần hạn chế nhập cư vào đô thị nhưng phải bỏ những ràng buộc ''vô lối'' ăn theo sổ hộ khẩu. Vấn đề này, theo ông, một mình Luật cư trú không giải quyết hết được mà phải ở nhiều luật khác.

Hiện nay, vòng luẩn quẩn ''hộ khẩu đòi nhà, nhà đòi hộ khẩu'' mới được tháo gỡ ''một nửa'' (không có hộ khẩu có thể được mua nhà). Trong khi đó, vẫn còn nhiều thứ ''đòi và ăn theo'' hộ khẩu như đăng ký xe máy, điện nước, khám chữa bệnh, cho con em đi học...

Dư luận đặt câu hỏi: Vậy trong những thứ ''ăn theo'' này, thứ nào sẽ được coi là ''vô lối'' để bãi bỏ? Ai là người sẽ thống kê, bãi bỏ và theo dõi việc thực hiện này?

Dự thảo Luật cư trú sẽ được Quốc hội cho ý kiến tại kỳ họp khai mạc vào 16/5 tới.

• Văn Tiến