Sự chậm trễ tới 7 năm trong triển khai thực hiện dự án Nhà máy Lọc dầu Dung Quất (NMLDDQ) là một nội dung được Quốc hội xem xét trong chuyên đề giám sát tại kỳ họp lần này. Trao đổi với phóng viên ngay trong ngày khai mạc kỳ họp, một số đại biểu Quốc hội đã bày tỏ ý kiến về vấn đề này.
Ông Dương Trung Quốc (ĐBQH đoàn Đồng Nai):
"Lãng phí lớn nhất là thời gian"
Lần này dự án NMLDDQ phải đưa ra QH bàn thì cũng có nghĩa là có vấn đề rồi. Ở dự án này, có thể thấy sự lãng phí lớn nhất, gây nhiều thiệt hại về vật chất là lãng phí thời gian. Chúng ta là nước xuất khẩu dầu, trong thời điểm giá dầu đang tăng, ai cũng nghĩ rằng chúng ta sẽ thu được rất nhiều lợi ích quốc gia. Nhưng trong bao nhiêu năm nay, chúng ta vẫn phải nhập xăng, dầu công nghiệp.
Nguyên nhân của sự lãng phí ở đây chắc cũng có nhiều, nhưng tôi cho vẫn là do tầm nhìn cục bộ. Quyết định lựa chọn địa điểm chính là nguyên nhân đầu tiên dẫn đến những giải pháp gặp phải những vấn đề rất phức tạp về sau này. Tôi không biết rằng chúng ta còn phải trả giá như thế nào nữa. Nếu kỳ này QH ra nghị quyết thì chắc cũng chỉ thúc giục làm nhanh hơn, hiệu quả hơn chứ chưa chắc đã bàn đến việc đặt đúng chỗ của nó vì chúng ta đã lỡ đầu tư quá nhiều vào hạ tầng rồi.
Điều đáng tiếc là đất nước chúng ta đã thống nhất nhưng tư duy của chúng ta vẫn còn bị hằn lên những dấu ấn của lịch sử. Lẽ ra nền kinh tế phải là nền kinh tế thống nhất thì vẫn còn những tính toán chưa thể hiện tính thống nhất ấy. Còn sự phát triển đồng đều của đất nước cũng là điều hết sức chính đáng nhưng không nhất thiết phải chọn những giải pháp ưu tiên cho vùng này, vùng kia mà bỏ qua những yếu tố hết sức kinh tế, những yếu tố khách quan.
Ông Đỗ Trọng Ngoạn (ĐBQH tỉnh Bắc Giang): "Năm 2009 NMLDDQ sẽ hoạt động? Tôi tin là khó !"
Tôi đã từng đến khu vực NMLDDQ, địa thế thì đẹp lắm, nhiều gói thầu của khu kinh tế làm xong hết cả rồi, nhưng đáng tiếc nhà máy vẫn chưa ra đời được. Nay có vấn đề đặt ra là phải chăng vị trí đặt NMLDDQ là không đúng? Trong đó có một lý do là cảng biển ở đây nông quá. Có một luồng của sông Thu Bồn vào đây, nếu cứ vét cát đi được một chút nó lại bồi lên.
Công trình NMLDDQ được QH khóa X thông qua về chủ trương xây dựng tại Nghị quyết số 07/1997 (ngày 5/7/1997). Dự kiến ban đầu, tổng vốn pháp định đầu tư là 1,3 tỉ USD, sau lại được điều chỉnh tăng thêm 1,5 tỉ USD. Nhiều năm kêu gọi đầu tư sau đó, tốn kém thêm hàng triệu USD trong việc lập luận chứng kinh tế khả thi nhưng nhiều nhà thầu như Tập đoàn Total (Pháp), Petronas (Malaysia) và mới đây nhất là Zarubejnev (Nga) đều bỏ cuộc. Theo dự kiến ban đầu thì NMLDDQ sẽ hoàn tất vào năm 2001 và năm 2002 sẽ đi vào hoạt động. Nhưng theo thông tin mới nhất thì với tiến độ này, đến năm 2009 nhà máy mới đi vào hoạt động. |
Trước đây, khi tôi chất vấn về công trình này, ông Võ Hồng Phúc (Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư) bảo đang làm con đê để ngăn. Tôi cũng đã đến xem con đê đó rồi nhưng mấu chốt là cảng biển đó chỉ có thể cho tàu nhỏ vào thôi, mà dầu khí thì nhất định phải là cảng lớn. Đáng nhẽ phải cân nhắc hơn nữa việc đặt nhà máy ở vị trí ấy. Theo tôi, cơ quan nào chuẩn bị dự án, đề xuất thực hiện thì cơ quan đó chịu trách nhiệm về sự chậm trễ.
Hiện nay có ý kiến khẳng định là năm 2009, nhà máy sẽ hoạt động nhưng tôi tin là khó. Về phần QH, theo tôi, lẽ ra phải giám sát với công trình này chặt chẽ hơn, ở tầm cao hơn. QH đã không có sự phản biện chính xác về công trình này.
Ông Nguyễn Xuân Phúc (Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam): "Nên cương quyết làm"
Đây không chỉ là công trình đơn thuần về mặt kinh tế mà còn về xã hội ở miền Trung, nên phải cương quyết làm. Vừa qua, nếu làm tốt chúng ta đã thu được hiệu quả nhiều hơn. Dù công trình hiện nay cũng đã bị kéo dài nhưng theo tôi vẫn nên làm, nhưng phải điều chỉnh một số sản phẩm để sau này có thể bù lại được chi phí vận chuyển. Tuy nhiên, tôi cũng mong muốn rằng, công trình phải được đẩy nhanh tiến độ hơn nữa vì càng để lâu thì càng làm tăng thêm chi phí, gây thất thoát, lãng phí thêm thôi.
Mạnh Quân