(VietNamNet) - ĐB Nguyễn Bá Thanh (Bí thư Thành uỷ Đà Nẵng) ngày 3/11 đã gây chú ý trước nghị trường bằng một bài phát biểu dài 20 phút. Để rộng đường dư luận, VietNamNet xin trích lược bài phát biểu của ông Thanh.

CCHC: Lo phần ngọn, phần gốc chưa quan tâm

ĐB Nguyễn Bá Thanh. Ảnh: Nguyên Vũ.

Theo tôi, lĩnh vực yếu kém nhất, trì trệ nhất, lực cản lớn nhất, tốn nhiều tiền của, thời gian công sức nhất nhưng ít thành công nhất, đó là cải cách nền hành chính quốc gia. Lâu nay người ta nói vấn đề này thường chú trọng cải cách thủ tục hành chính, nào là một cửa, một dấu... Theo tôi, điều đó đúng nhưng chưa đủ! Vấn đề cốt lõi của một nền hành chính quốc gia, đó là bộ máy, là đội ngũ công chức.

Tình trạng quan liêu, tham nhũng, lãng phí, tai nạn giao thông, tệ nạn xã hội, rồi đầu tư dàn trải, thất thoát - tất cả những vấn đề đó theo tôi càng ngày càng phức tạp thêm lên nếu như chúng ta vẫn duy trì một cách làm như lâu nay. Tức là chỉ lo xử lý phần ngọn, còn phần gốc chúng ta không tập trung giải quyết. Đó chính là cải cách nền hành chính quốc gia như tôi vừa nói. Cuộc sống đòi hỏi chúng ta phải lo đến chất lượng của đội ngũ cán bộ thì ta lại lo quá nhiều về số lượng, tinh giảm biên chế.

Một đội ngũ công chức, chuyên nghiệp thì ít, mà chuyên trách thì nhiều! Tiền lương thì không đủ sống, cơ chế sơ hở, quản lý lỏng lẻo, kỷ cương không nghiêm. Điều đó dẫn đến tiêu cực cũng là điều tất yếu. Đó cũng là quy luật.

Chưa nghiêm thôi, muốn là làm được!

Trong khi chờ đợi cải cách toàn diện nền hành chính quốc gia, tôi đề nghị trước mắt cần phải siết chặt hơn nữa kỷ cương trong bộ máy công quyền. Đã nói đến nền hành chính là phải nói đến trách nhiệm cá nhân, nói hành chính là phải có thứ bậc, có trên có dưới, có lớn có nhỏ. Cả nể, xuề xoà, ''cá mè một lứa'', trên nói dưới không nghe, trên nói dưới từ từ, trên nói cứ nói, dưới làm cứ làm. Trách nhiệm chung chung, cuối cùng thì cũng hoà cả làng. Thực ra mình làm chưa nghiêm thôi, chứ mình muốn là làm được!

Ở Đà Nẵng có 2 con đường Nguyễn Công Trứ và Nguyễn Văn Thoại, có 3 ban dự án cùng tham gia trên tuyến đường đó. Gần 4 năm nay ông cứ làm ì ạch, dân kêu quá trời! Vừa rồi trong kỳ họp của HĐND dân kêu quá, tôi với tư cách Chủ tịch HĐND tuyên bố: ''Đến ngày 30/9/2004 nếu 2 con đường đó không xong, chúng tôi sẽ kiến nghị UBND thành phố Đà Nẵng cách chức từ giám đốc sở đến tất cả các trưởng ban quản lý''. Thế là trong gần 4 tháng, các ông ấy đã làm xong! Lúc đó, các ông ấy bàn bạc với nhau chu đáo lắm, làm ban đêm ban hôm, phối hợp rất là đàng hoàng!

Rõ ràng có những cái chúng ta làm chưa nghiêm chứ không phải làm không được! Cần phải phân cấp mạnh mẽ hơn nữa, trao quyền hạn đầy đủ hơn nữa, trên cơ sở đó xác định cho được trách nhiệm cá nhân của những người đứng đầu tổ chức, địa phương tương ứng.

Không dựa trên trách nhiệm cá nhân thì chỉ là khẩu hiệu suông!

Về đạo đức công chức, đương nhiên cần phải có nhưng khi nền kinh tế vận hành theo cơ chế thị trường mà nền hành chính không dựa trên tài năng cá nhân, không dựa trên sáng tạo cá nhân và không dựa trên trách nhiệm cá nhân thì những vấn đề đạo đức công chức chỉ như những câu khẩu hiệu suông! Chúng ta thường hỏi trách nhiệm thuộc về ai? Tôi nghĩ rằng nhiều lúc không biết ai đâu để mà hỏi, cứ chung chung như thế!

Giống như 5-6 anh nằm đắp một tấm chăn, thấy một ông thò chân ra chưa đi rửa, lôi ông này ra. Nhưng ông ấy lại túm cả 2 ông nằm bên cạnh, rồi giằng xé, kéo cả đoàn ra! Mình mệt quá mình thả ra thì ông ấy co cái chân vào, đắp lại. Cứ như thế không xác định rõ trách nhiệm cá nhân từng người nên khi kiểm điểm trách nhiệm rất khó!

Cơ quan trung ương gương mẫu trước, địa phương gương mẫu sau!

Về vấn đề lãng phí, tôi thấy nổi lên việc mua sắm xe công. Điều đáng mừng, chúng ta đã lên án trong 2 năm vừa rồi, số xe mua thêm chỉ 2.000-3.000 chiếc, nghe đâu tịch thu 400-500 chiếc, thu được mười mấy tỷ đồng. Cái này mình nói mãi rồi, bây giờ đề nghị Chính phủ tịch thu hết, lấy số tiền đó cho MTTQ xây nhà cho người nghèo. Làm vài lần thì các địa phương, các bộ, ngành chấp hành nghiêm thôi! Chứ còn ta nói xong, nhưng làm không đến nơi đến chốn rồi không nghiêm!

Vấn đề lãng phí trong đề tài khoa học, trong đón rước huân chương... tôi thấy giải pháp tốt nhất là các cơ quan trung ương phải gương mẫu. Cơ quan trung ương gương mẫu trước, địa phương gương mẫu sau! Chúng ta nói ít và làm cho nhiều lên!

Về vấn đề đầu tư dàn trải, nợ đọng xây dựng cơ bản cũng nói nhiều rồi! Tôi cho là rằng, yếu nhất của ta là công tác quy hoạch, quy hoạch đã kém không gắn với quy hoạch chung. Hiện nay cả nước có trên 100 cảng biển ở 24 tỉnh, thành phố, 18 cảng hàng không và sân bay chuyên dụng, đang nâng cấp, xây dựng 4 sân bay... Một số cảng và sân bay xây dựng quá gần nhau, có cảng nâng cấp xong lại chuẩn bị dời đi! Kiểu như Nhà máy đường Hà Tĩnh di dời vào Nam mất 70 tỷ đồng. Hà Tĩnh có khi nào nghe nói là vùng nguyên liệu mía đường đâu, tự nhiên cũng làm một cái.

Vấn đề nợ đọng xây dựng cơ bản, có những địa phương tổng thu chưa đến 200 tỷ mà nợ đọng xây dựng cơ bản 2.000 tỷ, lấy đâu mà trả? Chính phủ thường nói, kể từ nay địa phương nào tự quyết định làm dự án, không giải quyết nữa nhưng lâu lâu thấy tội cũng thương rồi giải quyết thì các địa phương cứ như thế làm thôi!

Tôi thấy nhiều lúc nghĩ cũng không ra! Cuộc sống cần cái này, nhiều lúc ta đi làm cái khác. Người ta cần máy tuốt lúa thì việc gì anh đi sản xuất máy bay! Sản xuất máy bay rồi không dám bay nữa! Không biết bán rồi ai mua! Người ta cần mổ tim bẩm sinh cho trẻ em, thì ông lại lo đi ghép gan, ghép thận... Ghép gan, ghép thận cũng cần, cũng bức thiết nhưng mà hiện nay gần 6.000 trẻ em bị tim bẩm sinh chưa mổ. Những vấn đề bức xúc như thế sao ta không làm ngay?! Nhiều lúc nói lòng vòng như đầu năm chống quá tải trong bệnh viện, một giường bệnh nằm 2 người, cuối năm kiểm điểm lại 2 người nằm 1 giường. Xuống dưới, người dân hỏi vì sao đất nước ta còn nghèo, trả lời vì nước ta chưa giàu. Vì sao đất nước ta chưa giàu, vì ta còn nghèo...

• Văn Tiến lược ghi