Trung Quốc đã triệu Đại sứ Nhật Bản lần thứ năm với yêu cầu Tokyo thả thuyền trưởng tàu cá bị bắt giữ sau vụ va chạm với hai tàu tuần tra Nhật Bản ở vùng biển tranh chấp.

>> Đại sứ bị triệu lần 4, Nhật không nhân nhượng Trung Quốc

Hai tàu tuần tra Nhật Bản "kèm" tàu cá Trung Quốc sau vụ va chạm ở vùng biển tranh chấp. Ảnh: AP

Ông Lưu "yêu cầu Nhật Bản lập tức trả tự do cho thuyền trưởng tàu Trung Quốc". Trước đó, Bắc Kinh đã hoãn kế hoạch thăm Nhật Bản của một quan chức cấp cao.

Hôm qua, Nhật Bản mô tả tình hình "rất đáng tiếc" nhưng Trung Quốc tiếp tục đi xa hơn, đổ trách nhiệm trực tiếp cho Tokyo và yêu cầu không trì hoãn việc thả tự do cho thuyền trưởng tàu cá - hiện có nguy cơ đối mặt với ba năm tù giam.

"Nhật Bản đã kích động tình hình nghiêm trọng này và cần chịu mọi trách nhiệm", người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Khương Dư nói với báo giới. Bà nhấn mạnh tính "cấp bách" trong việc thả tự do "lập tức và an toàn" cho thuyền trưởng tàu cá.

"Căn cứ vào các yếu tố, Trung Quốc quyết định hoãn chuyến thăm tới Nhật Bản của đoàn đại biểu quốc hội", người phát ngôn cho hay. Chuyến đi này dự kiến bắt đầu từ hôm nay.

Hôm thứ hai, Nhật Bản đã thả tự do cho 14 thủy thủ tàu cá và cho phép tàu trở về Trung Quốc, nhưng vẫn giữ lại thuyền trưởng.

Quần đảo không có người ở gọi là Senkaku theo tiếng Nhật hay Điếu Ngư theo tiếng Trung Quốc nằm trong khu vực giàu nguồn cá cũng như có nhiều trầm tích năng lượng, cũng là tâm điểm thường xảy ra căng thẳng trong khu vực.

Theo hãng Kyodo, trong cuộc gặp với ông Lưu Chấn Dân, Đại sứ Nhật Bản Uichiro Niwa đã thúc giục Bắc Kinh cân nhắc lại quyết định hoãn đàm phán về dự án cùng khai thác năng lượng ở biển Hoa Đông. Ôn Niwa cáo buộc Trung Quốc "cố ý liên kết vụ va chạm tàu với những vấn đề không liên quan khác" bao gồm cả việc hoãn đàm phán, Kyodo đưa tin.

Quan chức Trung Quốc đã nhiều lần triệu Đại sứ Nhật Bản để thể hiện sự phản đối xung quanh vụ việc này, đồng thời còn điều động một tàu kiểm tra đến khu vực xảy ra va chạm.

Đề cập tới quyết định hoãn chuyến thăm của đoàn đại biểu quốc hội Trung Quốc, người phát ngôn chính phủ Nhật Yoshito Sengoku nói: "Nếu như vậy thì rất đáng tiếc". Ông Sengoku nhấn mạnh ông hy vọng về sự trao đổi thẳng thắn giữa các nghị sĩ hai nước. Ông cũng khẳng định rằng, thuyền trưởng tàu cá Trung Quốc đã cố tình đâm vào tàu tuần tra Nhật Bản: "Chúng tôi phải giải quyết trường hợp này theo đúng luật pháp nội địa".

Tờ Thời báo Hoàn cầu của Trung Quốc cảnh báo "Nhật Bản có thể không hiểu họ sẽ tổn thất thế nào vì hành động của mình".

Cũng trong hôm qua, Mỹ đã thúc giục Trung Quốc và Nhật Bản mở cuộc đàm phán về bất đồng ngoại giao sau vụ va chạm tàu, đồng thời tái xác nhận tầm quan trọng của liên minh Mỹ - Nhật.

"Trong trường hợp này, chúng tôi hy vọng có thể giải quyết hòa bình thông qua đối thoại giữa Trung Quốc và Nhật Bản", phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Philip Crowley cho biết. Crowley còn nhấn mạnh "liên minh Mỹ - Nhật là nền tảng của an ninh và ổn định châu Á".

• Thụy Phương (Theo Asahi Shimbun, Sydney Morning Herald)