Giờ đây, các sai lầm tài chính trong nhiều thập niên đã dồn lên vai chính phủ Nhật Bản một gánh nặng nợ nần tương đương với gần 200% tổng sản lượng kinh tế.
Các công chức Sendai trong phút nghỉ ngơi. Nhật Bản từng chia sẻ sứ mệnh và động lực phát triển của châu Á. Nhưng giờ đây, nước này như một hòn đảo tách rời khỏi dòng chảy sôi động của châu lục.
Nếu có nơi nào đó cần thay đổi, đó chính là Sendai. Một thị trấn có 1 triệu dân, thủ phủ quận Miyagi, nơi tỉ lệ thất nghiệp năm ngoái là 6,4%, cao hơn mức trung bình của quốc gia là 5,1%.
Một người vô gia cư nằm trong công viên tại Sendai. Cho dù các lãnh đạo địa phương tuyên bố sẽ tạo việc làm bằng cách thu hút các nhà máy đến khu vực này, nhưng Nhật Bản đã trải qua tình trạng dư thừa sản xuất nên các công ty không còn hứng thú đầu tư vào những cơ sở sản xuất mới, trong khi rất nhiều hãng lại thích xây nhà máy ở nước ngoài, nơi có giá nhân công rẻ hơn và thị trường đang được mở rộng.
Nhiều sinh viên tốt nghiệp của Sendai đã buộc phải tìm tới các thành phố lớn như Tokyo hay Nagoya vì không thể tìm được một công việc tốt ở quê nhà. Lãnh đạo chính quyền địa phương và doanh nghiệp thiếu sự sáng tạo trong việc giải quyết các vấn đề kinh tế khu vực.
Những vấn đề của Nhật Bản có thể là những gì mà Mỹ và Tây Âu sớm đối mặt. Nhật Bản đã phải vật lộn với một xã hội già hóa, thảm họa tài chính, tính cạnh tranh suy giảm - đó cũng là những gì phương Tây bắt đầu tự nhìn thấy.
Để duy trì tăng trưởng và việc làm trong thời điểm suy thoái, chính phủ Nhật Bản lựa chọn cách thức chi tiêu mạnh tay, đặc biệt vào những dự án cơ sở hạ tầng lớn. Kết quả là nợ chính phủ leo thang. Chiếm gần 200% GDP, gánh nặng nợ công của Nhật đã gấp đôi Mỹ.
Thực tế quản lý của các tập đoàn lớn nhất Nhật Bản - tiến trình sản xuất chú trọng tính hiệu quả một cách cực đoan "chỉ trong giây lát" tới cách ra quyết định trên cơ sở đồng thuận - trở thành mô hình khiến cả thế giới thèm muốn. Nhưng tới bây giờ, những chính sách và thực tiễn từng tạo ra phép màu của Nhật Bản lại "bóp nghẹt" chính nước này.
Ngày nay, Nhật Bản như một hòn đảo bất biến giữa một châu Á trong dòng chảy không ngừng. Những nhà lãnh đạo chính trị tê liệt, thay đổi liên tục, các tập đoàn ì trệ, còn người dân thì lo lắng về tương lai. Trong khi châu Á mạnh mẽ tiến lên phía trước, thì Nhật Bản lại lặng lẽ lùi về phía sau. Nhật Bản dường như chưa tìm ra một lối thoát trong suốt cả thập niên.
-
Thái An (Theo TIME)
