Thủ tướng Gordon Brown vừa tuyên bố sẽ từ chức lãnh đạo Công Đảng khi "cuộc đua" thành lập chính phủ Anh mới bước vào giai đoạn quyết định.
Thủ tướng Anh Gordon Brown tuyên bố từ chức lãnh đạo Công Đảng bên ngoài dinh thủ tướng tại số 10 Downing Street ngày 10/5. Ảnh: Reuters
Tại sao Brown lại đưa ra tuyên bố như vậy?
Quyết định của ông thực tế có vẻ do tình thế lãnh đạo đảng Dân chủ Tự do Nick Clegg không muốn khởi động các cuộc đàm phán thực chất về việc thành lập một chính phủ liên minh với Công Đảng khi Brown còn là lãnh đạo.
Lo ngại của họ là ông sẽ trở thành vị thủ tướng không được lòng dân khi kết quả bầu cử đã cho thấy đa số cử tri đều từ chối ông trong cuộc bầu cử vừa qua.
Chuyện gì đã xảy ra trong cuộc đàm phán của đảng Dân chủ Tự do với đảng Bảo thủ?
Theo BBC, hiện tại, các nhà đàm phán đảng Bảo thủ vẫn chưa có kế hoạch khởi động lại đàm phán với đảng Dân chủ Tự do.
Đảng Bảo thủ đã đề nghị với đảng Dân chủ Tự do sẽ tổ chức cuộc trưng cầu dân ý về việc cải cách hệ thống bỏ phiếu hiện nay, mà từ lâu vẫn là yêu cầu của đảng Dân chủ Tự do và bây giờ, quyền quyết định thuộc về ông Clegg.
Cuộc bầu cử sẽ chuyển sang hệ thống lá phiếu thay thế (Alternative Vote), không phải là đại diện tỷ lệ đầy đủ, nhưng điều như thế Công Đảng đã được sẵn sàng chấp nhận và nhiều hơn đa số thành viên đảng Bảo thủ sẵn sàng.
Liệu Công Đảng và đảng Dân chủ Tự do có thể thành lập chính phủ?
Họ không thể tự thành lập chính phủ đa số. Để tạo thế đa số trong Hạ viện, họ cần tổng cộng 326 ghế và họ chỉ có 315. Họ sẽ cần phải thành lập liên minh với đảng quốc gia Scotland (SNP), đảng Plaid Cymru ở xứ Wales, đảng Xanh, và Liên minh Bắc Ireland và các đảng nhỏ như đảng Lao động và Dân chủ Xã hội (SDLP) ở Bắc Ireland.
Về số lượng thành viên và ưu tiên cạnh tranh của họ, đây có thể là một liên minh không ổn định, điều không sớm thì muộn cũng sẽ dẫn tới cuộc bầu cử mới.
Khi nào Brown sẽ không còn là lãnh đạo Công Đảng?
Sẽ có một cuộc đua tới chứ lãnh đạo đảng - lần đầu tiên ở Công Đảng kể từ khi Tony Blair giành chiến thắng vào năm 1994.
Brown nói một nhà lãnh đạo mới sẽ thay thế ông sau cuộc họp thường niên của đảng vào tháng 9. Ông đã hối thúc các nghị sĩ Công Đảng không bắt đầu đề cử các ứng viên hay vận động tranh cử cho tới khi được nêu ra, nhưng mọi chuyện sẽ phụ thuộc vào cá nhân các nghị sĩ có làm theo yêu cầu của ông hay không.
Các nhà lãnh đạo Công Đảng được lựa chọn như thế nào?
Lãnh đạo Công Đảng được quyết định bằng đại hội đại biểu cử tri, chia thành 3 cách bình đẳng giữa các nghị sĩ Công Đảng, đảng viên và các thành viên của tổ chức công đoàn trực thuộc, trên cơ sở mỗi thành viên một lá phiếu.
Khi nào ông Brown sẽ từ chức thủ tướng?
Brown có thể ở lại số 10 Downing Street một thời gian nữa. Ông nói trong tuyên bố từ chức rằng ông muốn tại vị cho tới khi thành lập được một liên minh với đảng Dân chủ Tự do, điều có thể xảy ra trong vài giờ, vài ngày, hay thậm chí trong nhiều tuần nữa.
Nhưng ông thêm rằng: “Tôi không mong muốn ở lại cương vị này lâu hơn cần thiết để đảm bảo rằng con đường trở lại tăng trưởng kinh tế được chắc chắn, và quá trình cải cách chính trị mà chúng ta đã thống nhất tiến triển nhanh chóng”.
Chuyện gì xảy ra lúc này?
Đảng Dân chủ Tự do có quyền quyết định có đi đến thoả thuận với đảng Bảo thủ hay Công Đảng hay không. Nếu họ đồng ý thành lập chính phủ với đảng Bảo thủ, ông Brown có thể sẽ tới gặp Nữ hoàng và việc từ chức thủ tướng có hiệu lực ngay lập tức.
Nếu họ từ chối đảng Bảo thủ nhưng lại đạt được thỏa thuận với Công Đảng, thì ông Brown có thể tiếp tục làm thủ tướng cho tới khi lãnh đạo Công Đảng kế nhiệm được lựa chọn.
Liệu David Cameron thành lập chính phủ thiểu số?
Nhà lãnh đạo đảng Bảo thủ đã có thể có nhiều nghị sĩ hơn bất cứ đảng nào khác, và có thể giành thêm 7% số phiếu nhiều hơn Công Đảng nữa trong cuộc bầu cử vừa qua, nhưng ông không thể trở thành thủ tướng chừng nào Brown còn ở Downing Street và nỗ lực xây dựng một thỏa thuận với đảng Dân chủ Tự do hay các đảng khác.
Có lựa chọn nào khác hay không?
Nếu không có thỏa thuận nào giữa các đảng, thì sẽ luôn có khả năng diễn ra cuộc bầu cử thứ hai được tổ chức, như đã xảy ra năm 1974.
- Đình Ngân (Theo BBC)
