Ukraine đã chấp thuận từ bỏ số uranium dự trữ cấp độ có thể sản xuất vũ khí hạt nhân. Đây được coi là thành công lớn đầu tiên trong buổi khai mạc Hội nghị thượng đỉnh An ninh hạt nhân tại Washington ngày 12/4.

Robert Gibbs, phát ngôn viên Nhà Trắng cho biết, Ukraine có khoảng 90kg uranium làm giàu cao - "đủ để tạo ra một số vũ khí hạt nhân". Ukraine sẽ loại bỏ toàn bộ số nguyên liệu này vào trước năm 2012, đúng vào thời điểm dự kiến sẽ diễn ra hội nghị an ninh hạt nhân tiếp theo.

Chi tiết vẫn chưa thống nhất, nhưng Gibb nói rõ, có hy vọng rằng số uranium đó sẽ được chuyển giao cho Mỹ để đảm bảo an toàn. Ông nói, Mỹ muốn số nguyên liệu đó được bảo quản an toàn tại Mỹ hơn là "trôi nổi ở đâu đó trên thế giới".

Tổng thống Mỹ Barack Obama và Tổng thống Ukraine Viktor Yanukovich trong cuộc gặp song phương tại Hội nghị thượng đỉnh an ninh hạt nhân tại Washington. Ảnh: Reuters

Ukraine cũng đồng ý chuyển đổi các cơ sở nghiên cứu hạt nhân dân sự sang hoạt động với nhiên liệu uranium làm giàu thấp. Nhà Trắng cho biết Mỹ sẽ cung cấp hỗ trợ công nghệ và tài chính. "Đây là điều Mỹ đã nỗ lực làm cho diễn ra từ hơn 10 năm nay", Gibbs nói. Trước đó, Ukraine cũng đã di chuyển hoặc hủy toàn bộ số vũ khí hạt nhân trên lãnh thổ của mình.

Tiến triển ngay trong ngày đầu tiên của hội nghị kéo dài 2 ngày này là lời đáp lại đầu tiên cho lời đề nghị các nước chuyển uranium và plutonium làm giàu cao sang Mỹ để hủy hoặc dự trữ.

Nhà Trắng coi quyết định của Ukraine là hết sức quan trọng vì số nguyên liệu của nước này được cất trữ ở một khu vực có lượng lớn uranium làm giàu cao của thế giới được dự trữ, và hy vọng rằng các nước khác sẽ theo gương Kiev.

Ukraine, nước chứng kiến thảm họa hạt nhân Chernobyl năm 1986, thừa hưởng số nguyên liệu này khi Liên Xô tan rã năm 1991.

Ông Obama cũng nhiều khả năng giành được sự ủng hộ từ cả 46 quốc gia khác cho chiến dịch đảm bảo an toàn đối với khoảng 2.100 tấn nguyên liệu phân hạch dự trữ trên khắp thế giới. Tuy nhiên, theo các chuyên gia tình báo, nguy cơ lớn hơn thách thức thế giới mà Mỹ vẫn lên án không được tham gia cuộc họp này. Iran và Triều Tiên đều được cho là những nước có bom nguyên tử lại không được mời tới hội nghị.

Một trong những mục tiêu của ông Obama trong hội nghị này là đảm bảo sự ủn hộ với những lệnh trừng phạt mới đối với Tehran. Mỹ tin rằng Iran đang phát triển vũ khí bí mật với lý do phát triển hạt nhân dân sự. Ông đang tìm kiếm sự ủng hộ từ Trung Quốc và Nga, cả hai nhà lãnh đạo, Hồ Cẩm Đào và Medvedev đều đang ở Washington. Tuy nhiên, Medvedev từ trước vẫn khẳng định phản đối đối với bất cứ biện pháp nào có thể gây tổn hại cho người dân Iran.

Còn trong cuộc gặp giữa Tổng thống Obama với chủ tịch Trung Quốc Hồ Cẩm Đào, hai bên đã thống nhất gia tăng sức ép với Iran về chương trình hạt nhân của nước này. Một quan chức Mỹ cho hay ông Hồ Cẩm Đào đã đồng ý cử các quan chức Trung Quốc tới bàn bạc với những người đồng cấp Mỹ về một nghị quyết trừng phạt của Liên hợp quốc chống lại Tehran.

• Đình Ngân (theo Times Online)