Việc Thủ tướng Việt Nam tham dự Hội nghị thượng đỉnh an ninh hạt nhân do Tổng thống Mỹ Barack Obama chủ trì tại Washington DC trong tháng 4 này cho thấy "mối quan hệ chặt chẽ giữa hai quốc gia" - Đại sứ Mỹ tại Hà Nội Michael Michalak nhận định.

Mô hình nhà máy điện hạt nhân tại Ninh Thuận

Trao đổi với BBC, ông Michalak cho hay ngoài nội dung liên quan đến hợp tác hạt nhân, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cũng có các cuộc thảo luận song phương bên lề nhằm thúc đẩy hợp tác toàn diện với Mỹ. Năm nay, Việt Nam và Mỹ đạt dấu mốc tròn 15 năm bình thường hóa quan hệ song phương.

Trước thềm Hội nghị thượng đỉnh an ninh hạt nhân, cuối tháng 3 vừa qua, Việt Nam và Mỹ đã ký Bản ghi nhớ hợp tác sử dụng hòa bình năng lượng hạt nhân, với nội dung đề cập các vấn đề như an toàn hạt nhân và sử dụng hạt nhân vì mục đích dân sự.

Trước đó, hai bên từng ký một số thỏa thuận về nội dung tương tự, song ở phạm vi hợp tác hẹp hơn như giữa các cơ quan, tổ chức với nhau, hoặc giữa Bộ năng lượng hai nước…

“Đây là thỏa thuận giữa chính phủ với chính phủ và nó cho phép chúng tôi, ngoài hợp tác về an ninh và an toàn, có thể bàn thảo những nhu cầu hay các yếu tố cần thiết về năng lượng hạt nhân tại Việt Nam”, Đại sứ Michalak nói.

Ông cũng cho hay thỏa thuận có yếu tố chống phổ biến vũ khí hạt nhân nhưng chủ yếu về năng lượng hạt nhân tại Việt Nam. Mỹ kỳ vọng thỏa thuận này sẽ là nền tảng để tiến tới một thỏa thuận khác với tên gọi “Thỏa thuận 123” có tính ràng buộc pháp lý và có thể bàn về vấn đề bảo đảm an ninh các thông tin kỹ thuật...

Đại sứ Mỹ cũng bày tỏ việc Mỹ sẵn sàng giúp Việt Nam xây dựng lò phản ứng hạt nhân, cũng như cung cấp nhân sự kỹ thuật để quản lý lò phản ứng này

“Chúng tôi đang làm việc với họ trong việc chuyển đổi một lò phản ứng hạt nhân dạng nghiên cứu, và trong lĩnh vực các tiêu chí về an ninh và an toàn hạt nhân, cũng như hỗ trợ kỹ thuật khi họ soạn luật năng lượng nguyên tử mà Việt Nam mới thông qua hồi năm ngoái. Chúng tôi tin là các điều kiện tiên quyết đã có và chúng tôi trông đợi tham gia vào lĩnh vực năng lượng hạt nhân tại Việt Nam”, Đại sứ Mỹ nói.

Nhu cầu năng lượng của Việt Nam ước tính tăng 16% mỗi năm từ nay tới 2015, đòi hỏi thêm nhiều nguồn năng lượng mới.

Việt Nam đã ký thỏa thuận hợp tác năng lượng hạt nhân với Nga, Trung Quốc, Pháp, Hàn Quốc, Ấn Độ và Argentina. Tháng 11 năm ngoái, Quốc hội thông qua dự án xây hai nhà máy điện hạt nhân đầu tiên tại tỉnh Ninh Thuận.

Trong chuyến thăm Nga cuối năm 2009 của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, Nga và Việt Nam đã ký hợp đồng xây dựng nhà máy thứ nhất vào năm 2014 vào bắt đầu hoạt động năm 2020.

• X.Linh