- "Xảy ra những hiện tượng/sự việc trên thì trách nhiệm thuộc về ai?"... là câu hỏi chung của hầu hết 36 chất vấn bằng văn bản gửi đến Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng. Sáng nay (19/11), người đứng đầu Chính phủ sẽ trả lời chất vấn trước Quốc hội. Đây là lần thứ hai, Thủ tướng trực tiếp đăng đàn.

Bốn phiên chất vấn các bộ trưởng vừa qua nhiều lúc đã "nóng" lên khi nhiều vị đại biểu, do chưa hài lòng với phần trả lời của các vị tư lệnh ngành, đã hai, ba lần đứng lên "truy" trách nhiệm đến cùng.

Nói như Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga, trả lời chất vấn, quan trọng nhất là nhận trách nhiệm và đưa giải pháp chứ không phải giải trình.

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng và Chủ nhiệm Văn phòng QH Trần Đình Đàn. Ảnh: VA

Vì thế, chất vấn Thống đốc Ngân hàng Nhà nước về tiền xu, để "ngừa" trường hợp Thống đốc lấy cớ tiền xu là quyết định của đời "tiền nhiệm", bà Nga đã phải "rào" trước: "Tuy Thống đốc mới nhận nhiệm vụ nhưng với Nhà nước, chức vụ Thống đốc thì có tính kế thừa"...

Dù vậy, câu trả lời của Thống đốc cũng chưa làm bà Nga hài lòng vì vẫn chưa rõ trách nhiệm ở đâu.

Đây cũng là lý do để trong các phiên chất vấn vừa qua, hầu hết các vị trưởng ngành liên quan đều được mời lên "chia lửa" cho từng bộ trưởng trong những trường hợp trách nhiệm chưa rõ của ai.

Về gói kích cầu cho nông dân hiệu quả còn thấp hoặc điều hành chính sách tiền tệ còn "giật cục" do lỗi điều hành của ai, thì Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư đã tự nguyện đứng lên giải đáp cùng với Thống đốc.

Hay khi nói về chuyện dự án thủy điện tràn lan chỉ chạy theo  lợi nhuận, cả hai Bộ trưởng Công Thương và Tài nguyên - Môi trường đều được mời giải trình.

Song, nói như ĐB Nguyễn Đình Xuân, "nghe bộ trưởng trả lời xong, vẫn chẳng thấy trách nhiệm ở đâu".

Việc Quốc hội tổ chức chất vấn theo vấn đề, mời nhiều bộ trưởng cùng tham gia giải trình cho một nội dung khiến cử tri có cảm giác mọi việc được phân tích rốt ráo. Bộ trưởng Nội vụ nói chưa hết ý thì có Bộ trưởng Y tế bổ sung.

Nhưng, điều dễ nhận thấy trong các phiên chất vấn vừa qua là khi trả lời, nhiều bộ trưởng thường "quên" nói đến trách nhiệm.

Đến khi đại biểu "truy" thêm lần nữa thì mới phân bua, nhưng thường là "chúng tôi đang, sẽ phối hợp với  bộ này, bộ kia", hoặc "các bộ tới đây sẽ cùng phối hợp bàn bạc" hay một cụm từ chung chung là "điều này Chính phủ cũng đã bàn, cần có thời gian"...

Không ít ĐBQH cho hay, do chưa hài lòng với phần trả lời chất vấn của nhiều vị bộ trưởng nên sẽ tiếp tục gửi câu hỏi lên Thủ tướng.

Chẳng hạn, ĐBQH Nguyễn Đình Xuân, tuy đã gửi câu hỏi tới Bộ trưởng NN&PTNT và đã nhận được câu trả lời, nhưng vẫn sẽ tiếp tục bấm nút chất vấn Thủ tướng để làm rõ vấn đề và trách nhiệm.

Ngoài ra, theo nhiều ĐB, tuy gửi câu hỏi cho Thủ tướng nhưng họ lại nhận được câu trả lời của bộ trưởng "được Thủ tướng ủy quyền". Chính vì thế, ĐB sẽ tiếp tục chất vấn lên Thủ tướng sáng nay.

Việc Thủ tướng sẽ là người "chốt" lại sau bốn vị bộ trưởng, theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, cũng là để Thủ tướng làm rõ thêm một số vấn đề thuộc trách nhiệm quản lý, điều hành của Chính phủ.

Trong suốt bốn phiên chất vấn vừa qua, người đứng đầu Chính phủ luôn có mặt và chăm chú theo dõi từng nội dung. Vấn đề nào, của ai, trách nhiệm đến đâu hẳn Thủ tướng hiểu rõ.

... Còn nhớ, tại kỳ họp thứ tư vừa qua, Bộ trưởng NN&PTNT Cao Đức Phát đã "ghi điểm" với đại biểu và cử tri, khi lần đầu tiên đứng lên nhận lỗi, nhận trách nhiệm về chuyện dự báo sai khiến bà con nông dân thiệt hại.

Và cũng vì thế mà tại kỳ họp đó, trong phiên chất vấn Thủ tướng, ĐBQH Dương Trung Quốc đã đứng lên hỏi: "Nếu bộ trưởng phụ trách các ngành khác nhau đã nhận trách nhiệm, vậy khi nhạc công có lỗi, nhạc trưởng có nhận trách nhiệm không?".

Và chính Thủ tướng, khi đó, đã dõng dạc nói, "các thành viên Chính phủ làm tốt, Thủ tướng cũng có phần trong đó. Các thành viên làm chưa được, Thủ tướng có phần trách nhiệm. Chúng tôi nghiêm túc thực hiện trách nhiệm".

• Lê Nhung