- Trả lời chất vấn của ĐB Nguyễn Minh Thuyết về vụ PCI, Thủ tướng khẳng định không để sót tội phạm, không làm oan cho ai.

Đăng đàn trước Quốc hội từ 8h sáng nay (19/11), Thủ tướng đã dành gần 1 tiếng rưỡi để đọc báo cáo. Ông nói diễn biến tình hình kinh tế thế giới và trong nước tháng 10 và nửa tháng 11 vừa qua đã làm sáng tỏ thêm những nhận định, đánh giá và dự báo của chúng ta về khả năng hoàn thành kế hoạch năm 2009 và triển vọng phát triển kinh tế - xã hội năm 2010.  

Thủ tướng đăng đàn trước Quốc hội sáng 19/11. Ảnh: Trần Dũng

Trong tháng 10, sản xuất công nghiệp tiếp tục phục hồi và tăng trưởng 11,9%; nông nghiệp, tuy gặp nhiều thiên tai, dịch bệnh nhưng vẫn phát triển khá ổn định; tổng mức bán lẻ hàng hoá và dịch vụ tiêu dùng tiếp tục tăng; thu chi ngân sách, lãi suất và giá tiêu dùng tương đối ổn định (giá tiêu dùng tháng 10 tăng 0,37% so với tháng 9/2009 và tăng 4,49% so với tháng 12/2008).

Tuy nhiên, những thách thức, khó khăn vẫn còn rất lớn. Thêm vào đó, trong một thời gian ngắn, hai cơn bão lớn liên tiếp đổ bộ vào miền Trung, Tây Nguyên gây thiệt hại nặng nề về sinh mạng và tài sản. Chính phủ đã và đang chỉ đạo các bộ, ngành chức năng, các địa phương tập trung sức trợ giúp để đồng bào ta sớm vượt qua khó khăn, phục hồi sản xuất, ổn định cuộc sống.

Tại kỳ họp này, đã có 112 đại biểu Quốc hội gửi 254 chất vấn đến Chính phủ, Thủ tướng và các thành viên Chính phủ. Thủ tướng đã yêu cầu các thành viên Chính phủ theo chức năng, nhiệm vụ được giao và thừa ủy quyền của Thủ tướng trả lời bằng văn bản đối với chất vấn của các vị đại biểu Quốc hội. Trong 2 ngày qua, 4 bộ trưởng đã trực tiếp trả lời chất vấn tại Hội trường.

Thay mặt Chính phủ, Thủ tướng báo cáo giải trình thêm về một số nội dung thuộc ba nhóm vấn đề mà nhiều vị đại biểu Quốc hội và đồng bào cử tri cả nước quan tâm, chất vấn và đây cũng là những công việc mà Chính phủ sẽ tập trung chỉ đạo nhằm thực hiện thắng lợi Nghị quyết của Quốc hội.

Không để lạm phát cao quay lại

Thứ nhất là nhóm các giải pháp nhằm phục hồi tăng trưởng giữ ổn định kinh tế vĩ mô, không để lạm phát cao trở lại và thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế. 

ĐB Trịnh Thị Nga: Thủ tướng chỉ đạo thế nào để các bộ trưởng thực hiện đúng lời hứa trước QH? Ảnh: Trần Dũng

Để đạt được mục tiêu phục hồi tăng trưởng kinh tế cao hơn năm 2009, phấn đấu tăng GDP 6,5% trong năm 2010 và tăng bình quân khoảng 7 - 8% trong những năm tiếp theo, cần phải tiếp tục thực hiện các giải pháp kích thích kinh tế một cách phù hợp để tiếp sức cho các doanh nghiệp và cho cả nền kinh tế, hướng trọng tâm vào việc chuyển dịch cơ cấu, tái cấu trúc nền kinh tế, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh; đồng thời, giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, thực hiện tốt các chính sách an sinh xã hội.

Chính phủ đã thống nhất chủ trương là cần phải tiếp tục có các chính sách hỗ trợ, kích thích thiết thực để vừa hỗ trợ cho phục hồi tăng trưởng, thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế, vừa để cho các doanh nghiệp thích ứng dần với lãi suất thị trường và không để lạm phát cao trở lại.

Về điều hành chính sách tài chính, tiền tệ, để đạt được mục tiêu vừa phục hồi tăng trưởng, vừa giữ ổn định kinh tế vĩ mô, không để lạm phát cao trở lại, vừa bảo đảm an sinh xã hội là vấn đề đang được nhiều vị đại biểu Quốc hội đặc biệt quan tâm.

Thực tế rất phong phú trong những năm vừa qua đã để lại cho chúng ta niềm tin và một số kinh nghiệm, song nhiệm vụ điều hành trên lĩnh vực trọng yếu và rất nhạy cảm này trong thời gian tới (có cả nguyên nhân bên trong và bên ngoài tác động) là rất phức tạp, khó khăn, đòi hỏi Chính phủ và các cơ quan chức năng của Chính phủ phải bám sát tình hình, nâng cao năng lực dự báo và phải có những chính sách, giải pháp chỉ đạo điều hành kịp thời, linh hoạt, phù hợp trong thực thi chính sách tài chính, tiền tệ.

Để thực hiện được các nhiệm vụ thu chi ngân sách mà Quốc hội đã thông qua, các cơ quan Trung ương và các địa phương phải nghiêm túc, quyết liệt trong quản lý thu chi ngân sách, bảo đảm kỷ luật tài chính, ngăn chặn gian lận và thất thu thuế, nhất là các khoản thu liên quan đến tài nguyên, kinh doanh bất động sản, hoạt động xuất nhập khẩu và các hoạt động dịch vụ....

Nhiều đại biểu Quốc hội cho rằng tiềm năng tiết kiệm trong các cơ quan và toàn xã hội còn nhiều, Chính phủ sẽ rà soát và ban hành những quy định cụ thể để các tiềm năng này thành nguồn lực bổ sung cho phát triển; một điều có ý nghĩa rất quyết định để thực hiện có kết quả yêu cầu này là sự gương mẫu của các cán bộ đảng viên, nhất là cán bộ chủ chốt trong các cơ quan đơn vị, trong cả hệ thống chính trị của chúng ta. Chính phủ sẽ tăng cường chỉ đạo công tác kiểm tra, thanh tra tài chính và xử lý nghiêm các vi phạm.

Chủ trương nhất quán của Chính phủ là không phát hành tiền cho chi tiêu ngân sách. Toàn bộ số vay bù đắp bội chi ngân sách được dành cho đầu tư phát triển.

Một số vị đại biểu Quốc hội băn khoăn về tiến độ giải ngân, về chất lượng và hiệu quả của các dự án đầu tư, về việc không thực hiện hết kế hoạch vốn trái phiếu Chính phủ năm 2009 trong khi chúng ta lại vẫn tiếp tục tăng đầu tư trong kế hoạch năm 2010.

Nghị quyết của Quốc hội vừa được thông qua đã đề ra chỉ tiêu tổng vốn đầu tư toàn xã hội năm 2010 so với GDP là khoảng 41%; đồng thời, quyết định giảm tỷ lệ bội chi ngân sách xuống 6,2% trên cơ sở phấn đấu tăng thu, tiết kiệm chi và giữ tổng mức đầu tư từ ngân sách nhà nước và từ trái phiếu chính phủ xấp xỉ năm 2009. 

Để đạt được mức huy động đầu tư cao nhất, Chính phủ đã và đang chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương tạo mọi điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư, giải quyết kịp thời và có hiệu quả các khó khăn vướng mắc trong các khâu thủ tục hành chính, giải phóng mặt bằng; cải cách mạnh thủ tục xây dựng cơ bản, quy chế đấu thầu và cách bố trí vốn nhằm rút ngắn hơn nữa thời gian chuẩn bị và thực hiện dự án, đẩy nhanh tiến độ thi công, sớm đưa công trình vào vận hành, góp phần nâng cao hiệu quả vốn đầu tư và tăng tốc độ quay vòng vốn của nền kinh tế.  

ĐBQH Nguyễn Minh Thuyết chất vấn về tội phạm tham nhũng mới - nhận hối lộ và hối lộ tổ chức, cá nhân nước ngoài, rửa tiền ở nước ngoài. Ảnh: Trần Dũng

Chính phủ đang tập trung chỉ đạo để hoàn thành đưa vào sử dụng và khẩn trương chuẩn bị để khởi công xây dựng các công trình kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội theo quy hoạch, nhất là các dự án quan trọng về giao thông và năng lượng. Tìm mọi giải pháp để đẩy nhanh tiến độ đầu tư xây dựng các dự án giao thông tại Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh. Tạo các điều kiện thuận lợi để các tập đoàn, các tổng công ty và các doanh nghiệp triển khai đầu tư xây dựng nguồn và lưới điện theo quy hoạch. Tiếp tục đầu tư hạ tầng viễn thông....

Riêng về nguồn vốn trái phiếu Chính phủ, Chính phủ sẽ báo cáo ngay với UBTVQH về phương án phân bổ cho kế hoạch năm 2010 và chỉ phát hành trái phiếu vay vốn khi đã có nhu cầu giải ngân. Chính phủ sẽ tiếp tục phân cấp đầu tư cho các địa phương đi liền với nâng cao chất lượng công tác quy hoạch và kiểm tra, giám sát. Yêu cầu các địa phương tăng cường quản lý và bố trí vốn tập trung, ưu tiên cho các công trình, dự án sắp hoàn thành, bảo đảm tiến độ và chất lượng công trình.

Một số đại biểu đề cập về một thực tế đáng quan tâm là hệ số ICOR khá cao và đang có xu hướng tăng lên.

Hệ số ICOR cao có phần là do đầu tư công và đầu tư của doanh nghiệp nhà nước hiệu quả còn thấp, thất thoát, lãng phí còn lớn và còn do thủ tục đầu tư phức tạp, phiền hà gây tốn kém nhiều thời gian và tiền bạc của các nhà đầu tư.

Nhận thức được những yếu kém này, Chính phủ sẽ tăng cường quản lý đầu tư công, bao gồm cả đầu tư của các doanh nghiệp nhà nước; đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính trong đầu tư nhằm giảm chi phí, nâng cao chất lượng và hiệu quả đầu tư của nền kinh tế; đồng thời, khuyến khích mạnh mẽ các thành phần kinh tế ngoài nhà nước đầu tư (chiếm tỷ lệ ngày càng tăng cao trong tổng đầu tư toàn xã hội) vào kinh doanh cơ sở hạ tầng và nhất là đầu tư phát triển sản xuất kinh doanh vì đây là những khu vực trực tiếp tạo ra giá trị gia tăng nhiều hơn. Thực hiện tích cực, đồng bộ và có kết quả các giải pháp trên đây sẽ góp phần nâng cao hiệu quả đầu tư của toàn bộ nền kinh tế và giảm dần hệ số ICOR của nước ta.

Chính phủ trân trọng đề nghị các vị đại biểu Quốc hội và hội đồng nhân dân các cấp tăng cường giám sát công tác đầu tư và xây dựng, nhất là đầu tư công.

Cấu trúc lại doanh nghiệp

Về đẩy mạnh tái cấu trúc nền kinh tế, Chính phủ đã xác định: “Khẩn trương xây dựng đề án và thực hiện một bước tái cấu trúc nền kinh tế và chuyển đổi mô hình tăng trưởng”.

Tái cấu trúc nền kinh tế mà nội dung chủ yếu là chuyển dịch cơ cấu kinh tế và chuyển đổi mô hình tăng trưởng, gắn liền với tái cấu trúc các ngành sản xuất, tái cấu trúc doanh nghiệp và điều chỉnh chiến lược thị trường là một vấn đề lớn, phải được thực hiện liên tục,  trên cơ sở của sự phát triển khoa học - công nghệ và chất lượng nguồn nhân lực.

Tuy nhiên, đây phải là một quá trình vận động liên tục nên chưa thể ngay lập tức từ bỏ việc phát triển theo “chiều rộng” để chuyển hẳn sang phát triển theo “chiều sâu”, mà phải có bước chuyển dịch khẩn trương, thích hợp.  

ĐB Nguyễn Đình Xuân: Các địa phương vận dụng pháp luật tuỳ tiện làm mất rất nhiều rừng nhưng đến nay Thủ tướng vẫn chưa kỷ luật ai? Ảnh: Trần Dũng

Chính phủ đánh giá cao báo cáo giám sát các tập đoàn kinh tế, các tổng công ty nhà nước của UBTVQH. Qua quá trình sắp xếp, đổi mới nhìn chung DN nhà nước đã thích ứng được và có bước phát triển khá trong kinh tế thị trường, hiệu quả hoạt động từng bước được nâng lên. Nhưng vẫn còn một số DN hiệu quả sản xuất kinh doanh còn thấp, chưa tương xứng.

Thủ tướng cho hay, Chính phủ sẽ chỉ đạo thực hiện nghiêm túc các kiến nghị qua giám sát của UBTVQH cấu trúc lại thích hợp trong từng doanh nghiệp, cơ cấu lại tài chính, bổ sung nguồn lực,  xây dựng các tập đoàn kinh tế, các tổng công ty nhà nước ngày càng vững mạnh.

Những nội dung chủ yếu của tái cấu trúc nền kinh tế và chuyển đổi mô hình tăng trưởng sẽ được đề cập trong Đề án và quá trình thảo luận thông qua Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2011 - 2020 và Kế hoạch 5 năm 2011 - 2015.

Nhưng ngay trong năm 2010, chúng ta cũng thể hiện một số bước đi cụ thể nhằm thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế.

Theo Thủ tướng, việc tiếp tục huy động vốn đầu tư toàn xã hội tương đương (41% GDP), đồng thời bảo đảm giải ngân nhanh và sử dụng có hiệu quả các nguồn vốn, trong đó vốn ngân sách và trái phiếu chính phủ trong kế hoạch năm 2010 (chiếm 23%) để tập trung đầu tư cho kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội sẽ tạo thêm một bước quan trọng trong việc giải quyết các điểm nghẽn của phát triển, tạo tiền đề để đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu kinh tế và chuyển đổi mô hình tăng trưởng.

Rà soát quy hoạch thủy điện

Về các giải pháp nhằm giải quyết các vấn đề xã hội, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nhấn mạnh, sẽ tập trung chỉ đạo thực hiện có kết quả các chính sách và chương trình, dự án về giảm nghèo nhanh và bền vững.

Thời gian qua, kết quả xoá đói giảm nghèo vẫn chưa vững chắc, tỷ lệ hộ nghèo và cận nghèo ở nhiều địa phương, đặc biệt là vùng đồng bào dân tộc thiểu số còn cao, chênh lệch giàu - nghèo giữa các vùng, các nhóm dân cư chậm được thu hẹp. Do vậy, Chính phủ sẽ tập trung chỉ đạo tiếp tục thực hiện hiệu quả các chính sách, chương trình, dự án về giảm nghèo đã có, trong đó đặc biệt lưu ý chương trình giảm nghèo ở 62 huyện.

Cùng với đó, các tỉnh thành chọn thêm một số huyện nghèo khác để huy động mọi nguồn lực của địa phương đầu tư hỗ trợ giảm nghèo nhanh và bền vững.

Ngoài ra, Chính phủ sẽ khẩn trương sửa đổi bổ sung và nghiên cứu ban hành mới các cơ chế chính sách giảm nghèo bền vững. Năm 2010, nhiều chính sách và chương trình, dự án giảm nghèo sẽ hết thời hạn (Chương trình mục tiêu quốc gia về giảm nghèo, Chương trình 135 giai đoạn II, Chương trình 134... ), sau khi tổng kết sẽ ban hành các chính sách và chương trình, dự án phù hợp cho giai đoạn tiếp theo.

Riêng về chuẩn nghèo, từ năm 1993 đến nay, chúng ta đã 5 lần điều chỉnh, tiến tới tiếp cận với chuẩn nghèo quốc tế. Hiện nay chúng ta đang áp dụng chuẩn nghèo ban hành từ năm 2005. Thời gian qua, Chính phủ đã ban hành một số chính sách nhằm trợ giúp cấp bách cho người nghèo, hộ nghèo và các đối tượng khó khăn, đồng thời đang tích cực chỉ đạo triển khai việc điều chỉnh chuẩn nghèo để áp dụng cho giai đoạn 2011-2015.

Hơn nữa, đẩy mạnh đào tạo nghề, giải quyết việc làm, tăng thu nhập cho người lao động. Trong năm 2010, phấn đấu đạt chỉ tiêu 40% lao động được đào tạo. Đồng thời, từ năm 2010, hàng năm sẽ tổ chức đào tạo nghề cho khoảng 1 triệu lao động nông thôn, trong đó có đào tạo, bồi dưỡng 100.000 lượt cán bộ, công chức xã; chú trọng đào tạo nghề gắn với chuyển đổi ngành nghề đối với nông dân mà Nhà nước đã thu hồi đất.

Về giáo dục đại học, vẫn còn nhiều yếu kém, bất cập. Do vậy, thời gian tới Chính phủ sẽ tập trung rà soát, hoàn thiện quy hoạch và quản lý thực hiện quy hoạch mạng lưới trường đại học và cao đẳng trong cả nước đồng thời làm tốt công tác thẩm định. Xử lý kịp thời và nghiêm minh các hành vi vi phạm. Kiên quyết không cho tuyển sinh đào tạo khi chưa đủ các điều kiện quy định. Tiếp tục triển khai thực hiện đồng bộ các giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo. Trước hết là đổi mới quản lý hệ thống giáo dục, trong đó phân cấp và đề cao trách nhiệm của UBND các tỉnh, thành; tăng tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm.

Công tác y tế, chăm sóc sức khoẻ nhân dân, Chính phủ sẽ tăng cường công tác y tế dự phòng. Tập trung ngăn chặn có hiệu quả các bệnh dịch nguy hiểm, các bệnh mới và đang lây lan như sốt xuất huyết, cúm A (H1N1), cúm A (H5N1)... hạn chế tối đa tỷ lệ mắc bệnh và tử vong. Song song đó, triển khai thực hiện các giải pháp để sớm khắc phục tình trạng quá tải, nhất là ở các bệnh viện tuyến tỉnh và TƯ. Tiếp tục cải thiện chất lượng khám, chữa bệnh đáp ứng nhu cầu bảo vệ, chăm sóc sức khoẻ nhân dân.

Đối với các vấn đề về phát triển nông nghiệp, nông thôn và đời sống nông dân, Chính phủ đã thông qua Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2010-2020. Yêu cầu đặt ra là đến năm 2020, phải có 50% số xã đạt chuẩn “nông thôn mới” theo bộ tiêu chí quốc gia về nông thôn mới đã được ban hành.

Chính phủ cũng sẽ tăng cường quản lý để bảo vệ lợi ích chính đáng của người tiêu dùng. Thời gian tới, Chính phủ sẽ khẩn trương kiện toàn tổ chức bộ máy quản lý nhà nước về chất lượng VSATTP, tăng cường cán bộ và phương tiện, phân công rõ trách nhiệm của từng ngành trong quản lý, kiểm soát các công đoạn của quá trình sản xuất, lưu thông, kinh doanh thực phẩm, đặc biệt là tăng cường trách nhiệm của chính quyền địa phương trong việc chủ động phát hiện, ngăn chặn và xử lý các vi phạm.

Về bảo vệ môi trường, phải tiếp tục tích cực xử lý các cơ sở gây ô nhiễm nghiêm trọng; thực hiện đồng bộ các biện pháp kiên quyết ngăn chặn phát sinh ô nhiễm mới, trong đó khẩn trương cập nhật, hoàn chỉnh các quy định tiêu chuẩn về môi trường, làm tốt công tác bảo vệ môi trường ngay từ khâu thẩm định phê duyệt quy hoạch, kế hoạch và dự án đầu tư; tăng cường giám sát việc thực thi để ngăn chặn ô nhiễm.

Cùng với việc rà soát, cập nhật và triển khai xây dựng các nhà máy thuỷ điện theo quy hoạch, Chính phủ đang chỉ đạo khẩn trương xây dựng Quy trình vận hành liên hồ cho các lưu vực sông khác còn lại trên địa bàn cả nước, trong đó có lưu vực các sông trên địa bàn miền Trung và Tây Nguyên; tổ chức kiểm tra việc xây dựng, ban hành quy trình và tổ chức vận hành các hồ chứa trên địa bàn cả nước. 

Gần đây, Chính phủ đã phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia ứng phó với biến đổi khí hậu và xây dựng kế hoạch hành động có tính khả thi để ứng phó có hiệu quả. Chương trình này đã đề ra 8 mục tiêu cụ thể với 9 nhóm nhiệm vụ, giải pháp lớn, cơ chế tài chính và tổ chức thực hiện, trong đó quy định rõ trách nhiệm của các bộ, ngành, địa phương và các cơ quan liên quan về giám sát đánh giá thực hiện Chương trình. 

ĐB Lê Văn Cuông: Trưởng ban chỉ đạo chống tham nhũng địa phương đồng thời là chủ tịch tỉnh, liệu có khiến "vừa đá bóng, vừa thổi còi"? Ảnh: TTXVN

Cùng với các cố gắng trong nước, Chính phủ chủ trương đẩy mạnh hợp tác quốc tế để phối hợp hành động và tranh thủ sự hợp tác giúp đỡ của cộng đồng quốc tế. Đến nay, cộng đồng quốc tế đã cam kết hoặc đang xem xét phê duyệt danh mục các chương trình, dự án hỗ trợ cho nước ta ứng phó với biến đổi khí hậu với tổng số tiền gần 3 tỷ USD đến năm 2015.

Tháng 12 này, Hội nghị các bên của Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (COP15) và Hội nghị các bên tham gia Nghị định thư Kyoto của Công ước (CMP5) sẽ được tổ chức tại Copenhague, Đan Mạch. Việt Nam sẽ tham dự hội nghị này để thể hiện quyết tâm phối hợp hành động cùng thế giới ứng phó với biến đổi khí hậu.

Chuẩn bị nhân sự Đại hội Đảng

Thủ tướng khẳng định, năm 2010 phải theo sát diễn biến tình hình, cập nhật thông tin, nâng cao năng lực dự báo.

2010 cũng là năm phải xây dựng các chiến lược, quy hoạch, chương trình phát triển cho giai đoạn tới theo yêu cầu chuyển dịch cơ cấu, tái cấu trúc nền kinh tế, đổi mới mô hình tăng trưởng, nâng cao chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh, gắn với việc xây dựng Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 2011 - 2020 và kế hoạch 5 năm 2011 - 2015.

Về cải cách hành chính, Thủ tướng yêu cầu cắt giảm 30 - 40% kết hợp với tăng cường tính minh bạch, trách nhiệm của hoạt động công vụ.

Kết hợp việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ với chuẩn bị nhân sự, tổ chức tốt Đại hội Đảng bộ.

Thủ tướng cũng yêu cầu tiếp tục phát huy các hình thức tiếp xúc, đối thoại với dân, chủ động xử lý những vấn đề mới phát sinh không để tích tụ thành "điểm nóng".

Bên cạnh đó, cần đề cao vai trò giám sát của nhân dân với hoạt động của cán bộ và cơ quan nhà nước.

Kết thúc báo cáo của Thủ tướng, Quốc hội nghỉ giải lao. Phiên chất vấn sáng nay kéo dài đến 11h nên các đại biểu QH có khoảng hơn 1 giờ để chất vấn người đứng đầu Chính phủ.

Dưới đây là toàn bộ nội dung chất vấn:

Thủ đoạn tham nhũng tinh vi

Hai đại biểu đặt câu hỏi đầu tiên: Lê Văn Cuông và Nguyễn Minh Thuyết đều chất vấn Thủ tướng về tham nhũng.

ĐB Lê Văn Cuông (Thanh Hóa) nêu 3 câu hỏi:

Thưa Thủ tướng, tình hình tham nhũng chưa được ngăn chặn, đẩy lùi mà đang diễn biến ngày càng tinh vi, phức tạp, nhiều vụ án kết luận, điều tra, truy tố quá chậm, có biểu hiện đầu voi đuôi chuột. Trong khi đó, hoạt động của Ban Chỉ đạo phòng chống tham nhũng TƯ do Thủ tướng đứng đầu  còn chưa hiệu quả, Ban chỉ đạo cấp tỉnh hoạt động mờ nhạt, kém hiệu quả gây thất vọng, nghi ngờ trong nhân dân.

Thứ hai, vừa qua, Ủy ban Kiểm tra Trung ương chỉ ra hàng loạt sai phạm của các ban cán sự Đảng tại các tỉnh, bộ, ngành. Trong đó có nhiều trường hợp chủ tịch tỉnh không chấp hành nghiêm ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng. Đặc biệt, có trường hợp chủ tịch tỉnh năm lần Thủ tướng đã chỉ đạo nhưng không chịu chấp hành mà vẫn không bị xử lý.

Thứ ba, việc cho thành lập ồ ạt các trường ĐH vừa qua có biểu hiện quan liêu, tiêu cực, gây bất bình trong nhân dân.

Ngày 22/6 vừa qua, tôi đã có đơn gửi đến Thủ tướng về xem xét trách nhiệm Bộ trưởng Giáo dục và Hiệu trưởng trường dự bị ĐH tại Sầm Sơn (Thanh Hoá) về việc liên quan đến pháp luật về khiếu nại, tố cáo. Thủ tướng đã có ý kiến chỉ đạo Thanh tra kiểm tra, nhưng rồi đến nay vẫn chưa có kết quả?

 

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng trả lời:

Tình hình tham nhũng và đấu tranh chống tham nhũng đã được Hội nghị Trung ương 3 của Đảng đánh giá và đề ra chủ trương giải pháp. Nhà nước cũng có nhiều biện pháp đấu tranh.

Trung ương cũng đã kiểm tra đánh giá tình hình. Bằng sự nỗ lực của cả hệ thống chính trị, công tác phòng chống tham nhũng đã đạt kết quả bước đầu được nhân dân đồng tình như nâng cao nhận thức, trách nhiệm của tất cả các cấp các ngành, rồi hoàn thiện thể chế luật pháp theo hướng công khai, minh bạch hơn, nhân dân giám sát, kiên quyết xử lý những vụ án mà nhân dân quan tâm. Tôi không cần nhắc lại tất cả.

Việc tham gia của các tổ chức chính trị xã hội, nhân dân vào phòng chống tham nhũng ngày càng tích cực, đạt được kết quả nhiều mặt.

Nhưng theo nhận định chung, tình hình vẫn còn phức tạp, thủ đoạn tinh vi.

Ngay khi xác định vấn đề này, Đảng đã xác định là phải đấu tranh kiên quyết, kiên trì với nhiều giải pháp, từ giáo dục đến hoàn thiện thể chế, kiểm tra, giám sát và xử lý nghiêm, nâng cao đời sống cán bộ công chức.

Tôi đề nghị các cấp, các ngành cùng thực hiện đồng bộ các giải pháp để góp sức cho cả hệ thống chính trị.

Ban chỉ đạo TƯ phòng chống tham nhũng chúng tôi đã kiểm điểm và thấy rằng đã làm được nhiều việc nhưng cần phải tiếp tục triển khai kiên quyết đồng bộ hơn.

Các vụ việc được phát hiện đều chỉ đạo điều tra, truy tố xét xử đúng pháp luật.

Về ban chỉ đạo phòng chống ở địa phương, vừa rồi, chúng tôi đã đánh giá, có nơi mới vừa thành lập, đang kiện toàn. Trong cuộc họp đều thống nhất là ban chỉ đạo còn mới, quá trình làm việc để đáp ứng yêu cầu của nhân dân về phòng chống tham nhũng cần cố gắng nhiều hơn.

Chủ tịch năm lần không chấp hành ý kiến Thủ tướng tôi chưa biết là nói ai. Tôi sẽ kiểm tra. 

Về trường đại học, tôi đã nhận được chất vấn của đại biểu. Đánh giá mặt được và chưa được của việc lập trường ĐH. Nên đánh giá khách quan. Không nên vì yếu kém của một trường mà phủ nhận thành tựu giáo dục đại học. 

ĐB Ngô Văn Minh: Mong Thủ tướng chỉ đạo thêm để công trình thuỷ điện đạt hiệu quả tổng hợp, sao cho các bộ, ngành liên quan ngồi lại với nhau để giải quyết quy trình vận hành liên hồ. Ảnh: Trần Dũng

Còn việc cho lập trường, mở thêm trường, thêm phòng mà không đúng quy hoạch thì chúng tôi cũng đã trao đổi với hiệu trưởng các trường ĐH cả nước và chỉ ra nhiều yếu kém, về quy trình, thể chế... để mở trường.

Cái gì chưa hoàn thiện thì bổ sung. Hoặc có quy chế rồi nhưng chưa giám sát thì phải khắc phục. Tinh thần là vừa phát triển hệ thống theo quy hoạch vừa từng bước nâng cao.

Về trách nhiệm, chúng tôi hoan nghênh chuyên đề giám sát của Thường vụ.

Có 12 trường chưa thực hiện đúng yêu cầu chất lượng thì chúng tôi đã yêu cầu chấn chỉnh. Trách nhiệm thuộc về người đứng đầu Chính phủ, về Bộ Giáo dục và Đào tạo. 

Về đề nghị xử lý trách nhiệm Bộ Giáo dục, bốn tháng rồi chưa thấy trả  lời. Tôi đã yêu cầu Tổng Thanh tra Chính phủ kiểm tra. Đến nay, tôi vẫn chưa thấy Thanh tra Chính phủ báo cáo và trả lời. Tôi sẽ yêu cầu báo cáo lại.

Một việc có thể có mặt này mặt khác nhưng khi xử lý phải bình tĩnh, khách quan, đúng người đúng việc không thể cứ nghe một phía. Nhiều khi chỉ là nghe từ một phía. Xử lý thì phải đúng người đúng việc.

ĐB Lê Văn Cuông trao đổi thêm:

Trong báo cáo Chính phủ và báo cáo giám sát của Quốc hội về tham nhũng đều có nói tình hình tham nhũng diễn biến phức tạp, hoạt động ban chỉ đạo kém hiệu quả. Vậy điều này có liên quan đến tổ chức của ban chỉ đạo không? Vì trưởng ban chỉ đạo địa phương đồng thời là chủ tịch tỉnh, liệu có dẫn đến tình trạng "vừa đá bóng, vừa thổi còi" hay không?

Còn vị Chủ tịch năm lần Thủ tướng chỉ đạo không chấp hành là Chủ tịch UBND tỉnh Hà Giang, thưa Thủ tướng.

Thủ tướng: Về việc Ban chỉ đạo phòng chống tham nhũng địa phương do chủ tịch UBND làm trưởng ban thì đã có nhiều ý kiến thảo luận ở QH và ở Trung ương.

Ban chỉ đạo mới thành lập nên chúng ta đang phải chờ đợi một thời gian rồi mới có thể kết luận. Còn như thế nào là đá bóng, là thổi còi thì tôi và đại biểu còn phải thảo luận thêm.

Ban chỉ đạo phải làm theo đúng chức năng, theo đúng pháp luật.

"Thấy chậm, tôi cũng sốt ruột"

ĐB Nguyễn Minh Thuyết (Lạng Sơn) hỏi: Vụ PCI và một số nghi án tương tự trong thời gian vừa qua cho thấy đang lộ diện dần một số biểu hiện mới của tội phạm tham nhũng, cụ thể là nhận hối lộ của tổ chức, cá nhân nước ngoài, hối lộ tổ chức cá nhân, nước ngoài, rửa tiền ở nước ngoài. Nhưng theo một số vị trả lời báo chí, nước ta chưa có quy định cụ thể về việc sử dụng kết quả của các cơ quan điều tra, tòa nước ngoài và một số trình tự thủ tục khác.

Xin Thủ tướng cho biết Chính phủ đã chuẩn bị thế nào về mặt luật pháp hội nhập và sắp tới sẽ áp dụng biện pháp như thế nào để phòng chống loại tội phạm này? 

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng:

Vụ án PCI, công ty tư vấn PCI của Nhật Bản, nhà chức trách, nhà nước, cơ quan bảo vệ pháp luật Nhật Bản xét xử một số quan chức này về tội đưa hối lộ mà báo chí trong và ngoài nước đã thông tin. Trong xét xử quan chức PCI về tội đưa hối lộ, có liên quan dự án Đại lộ Đông Tây ở TP.HCM. Liên quan đến dự án này có ông Sỹ và một vài cá nhân khác. Ông Sỹ là trưởng ban quản lý dự án. Khi được thông tin, các cơ quan chức năng của Việt Nam có trách nhiệm tìm hiểu vấn đề này, phối hợp với bạn vấn đề này theo đúng pháp luật Việt Nam.  

Những gì chúng ta phát hiện được, đã có chứng cứ, theo pháp luật Việt Nam, chúng ta đã truy tố và xét xử ông Sỹ và một số người liên quan theo pháp luật Việt Nam, theo những chứng cứ tư pháp, pháp luật có được. Đồng thời yêu cầu Nhật Bản cung cấp những chứng cứ mà bạn có được.

Tôi được cơ quan chức năng báo cáo gần đây bạn đã chuyển hồ sơ xét xử của cơ quan tư pháp của bạn hàng ngàn trang. Các đồng chí nói khó khăn kinh phí dịch thuật, tôi đã đồng ý cấp kinh phí, yêu cầu làm sao dịch tài liệu ra tiếng Việt cho chuẩn xác. Trên cơ sở đó xem xét thông tin đó là một nguồn, một thông tin, xem xét trên cơ sở pháp luật Việt Nam.

Đây là độc lập chủ quyền của chúng ta, bảo đảm tinh thần đúng người đúng tội, không bỏ sót tội, nhưng không làm oan. Không thể bây giờ có người hỏi tôi tại sao không lấy chứng cứ đó buộc tội, tôi nói là pháp luật Việt Nam không cho phép làm như vậy. Qua thực tiễn này, khiếm khuyết của pháp luật Việt Nam như thế nào trong tình hình mới cần có bổ sung chúng tôi sẽ đề nghị các cơ quan chức năng đề xuất, pháp luật hoàn thiện, bảo đảm quản lý xã hội tốt hơn, phù hợp hơn trong điều kiện kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế.

Đối với những việc thông tin từ bên ngoài, đưa hối lộ cho quan chức nào đó của Việt Nam. Chúng tôi đều quan tâm, yêu cầu cơ quan chức năng phối hợp tìm hiểu, xem, xét xử lý nghiêm túc theo luật pháp Việt Nam. Báo chí Úc đưa tin về việc có đơn vị doanh nghiệp của Úc hối lộ về in tiền cho Việt Nam. Một mặt yêu cầu cơ quan chức năng Việt Nam tìm hiểu vấn đề, nắm tình hình vấn đề, kiểm tra vấn đề, đồng thời giao cho Bộ Ngoại giao làm việc với Úc, cơ quan chức năng của bạn.

Bạn cũng trả lời chính thức đang điều tra và sẵn sàng khi nào có kết luận chính thức cung cấp cho Việt Nam. Mới đây chúng tôi nhắc lại việc này, cơ quan chức năng trả lời Bộ Ngoại giao thế. Xin nói thái độ của Ban Chỉ đạo phòng chống tham nhũng trung ương, cũng như Đảng, Nhà nước ta nghiêm túc, mọi biểu hiện, hành vi tham nhũng nhưng trước mọi hiện tượng đều phải làm khách quan, đầy đủ, nghiêm túc theo đúng pháp luật Việt Nam, với tinh thần không để sót tội phạm, không làm oan cho ai.

Tất cả phải trên cơ sở pháp luật. Có ý kiến nêu là chậm. Khi kiểm điểm từng vấn đề chúng tôi có nêu với cơ quan pháp luật vì sao chậm, tìm ra vì sao chậm, điều tra, khởi tố, truy tố, xét xử... Nhưng đứng về trách nhiệm Trưởng Ban chỉ đạo TƯ phòng chống tham nhũng, tôi cảm thấy chậm tôi cũng sốt ruột. Chúng tôi nói nên tìm ra khâu phối hợp chỗ nào phải phối hợp để nhanh hơn, trong từng kết thúc điều tra, cho đến xét xử cho nhanh hơn. 

Chuẩn bị sửa Luật Đất đai

ĐB Nguyễn Minh Thuyết cũng nêu câu hỏi về khiếu kiện liên quan đến đất đai: Theo thống kê của một số cơ quan hữu trách, hơn 80% các vụ khiếu kiện của dân liên quan đất đai, giải phóng mặt bằng, phần lớn không được giải quyết triệt để, thường có hiện tượng cấp này đùn đẩy cấp kia khiến nhân dân bức xúc. Đề nghị Thủ tướng cho biết nguyên nhân? Xin đề nghị cho biết sắp tới Chính phủ có biện pháp gì giải quyết hiệu quả khiếu nại tố cáo của nhân dân?

Thủ tướng cho hay: Thực tế đúng là khiếu nại, khiếu kiện phần lớn liên quan đến đất đai, chủ yếu khiếu nại về thu hồi đất, đền bù, tái định cư. Chính phủ đã kiểm điểm việc khiếu nại của người dân làm sao giải quyết đúng pháp luật nhưng có lý có tình trong từng trường hợp cụ thể.

Một mặt khẩn trương sơ kết, tổng kết, đánh giá các khung luật lệ hiện có. Về Luật Đất đai chưa phù hợp, chúng tôi đang khẩn trương chuẩn bị để báo cáo cơ quan thẩm quyền trình Quốc hội sửa đổi luật.

Trong khi chưa sửa luật, thu hồi đất, đền bù, tái định cư thế nào thì cũng liên tục thảo luận lấy ý kiến các địa phương, các ngành, vừa ban hành Nghị định 69. Bước đầu, triển khai cơ bản đông đảo đồng tình, có nhiều điểm đổi mới phù hợp. Tôi nghĩ chắc thực tiễn phong phú, khi áp vào cuộc sống phải theo dõi xem phù hợp, khẳng định để thực hiện cho tốt còn chưa thì sẽ hoàn thiện.

Nguyên nhân có lẽ khiếu kiện đất đai phải xem lại cơ chế, chính sách, pháp luật, cái gì phù hợp, chưa phù hợp thì phải sửa đổi. Trách nhiệm xem xét xử lý các cấp chính quyền các cơ quan chức năng, việc đó có quy định pháp luật, rồi, nhưng xử lý chưa đúng thì sửa. Phải xem xét trách nhiệm cụ thể.

Có cái đã xử lý đúng rồi, chính tôi trực tiếp rất nhiều trường hợp nghe là đúng, thỏa đáng rồi, có cái chính quyền địa phường vì lợi ích chung vượt qua cái thỏa đáng, nhưng rất tiếc một số trường hợp cá biệt không chịu. Cái này phải tuyên truyền, giáo dục, có cả 3 mặt như vậy. Nguyên nhân về quản lý Nhà nước: luật pháp, thể chế phù hợp chưa thì Chính phủ nghiêm túc, tổng kết đánh giá hoàn thiện cơ chế, Nghị định và các quy định cụ thể.

Đội ngũ cán bộ thực thi trên lĩnh vực này cần có phẩm chất, đạo đức, trách nhiệm cao để làm tốt hơn. Cái đúng rồi thì mong người dân chấp nhận vì lợi ích chung, vì sự phát triển của đất nước.

Được phân quyền, địa phương cần nâng cao năng lực

ĐB Lê Như Tiến (Quảng Trị):

Để hình thành 3 vùng kinh tế trọng điểm, 6 vùng trọng điểm kinh tế - xã hội, hơn 30 cửa khẩu tại hơn 20 tỉnh có biên giới chung đều từ quyết định của Thủ tướng. Tuy nhiên, báo cáo của Chính phủ mới có đánh giá về phát triển của các ngành, lĩnh vực mà chưa đánh giá vùng kinh tế. Chính phủ cho biết sẽ rà soát, đánh giá lại quy hoạch kinh tế vùng.

Vậy trách nhiệm điều hành của cá nhân Thủ tướng trong việc quy hoạch, phê duyệt quy hoạch cũng như tái cấu trúc kinh tế vùng để trên cơ sở đó, có các chính sách ưu tiên đầu tư để phát triển kinh tế vùng, bởi đây là động lực các vùng phát triển, các địa phương phát triển, lan tỏa lẫn nhau?

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng:

Trong báo cáo của Chính phủ trước QH không có đề cập đến nhưng tất cả các vùng kinh tế trọng điểm hàng năm đều có chỉ đạo, đánh giá vì mỗi vùng đều có Ban Chỉ đạo riêng, có chương trình hành động của Chính phủ để thực hiện Nghị quyết của Bộ Chính trị, TƯ về phát triển. Về nội dung cụ thể, nếu đại biểu yêu cầu Chính phủ sẽ yêu cầu cơ quan chức năng báo cáo. Trong Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm, Chính phủ luôn quan tâm đến phát triển kinh tế vùng, kinh tế ngành và đều có sơ kết đánh giá hàng năm để làm tốt hơn.

Chúng tôi đang yêu cầu tất cả các bộ, ngành đánh giá lại quy hoạch vùng gắn với quy hoạch phát triển kinh tế 2010-2015 gắn với tầm nhìn đến năm 2020.

ĐB Tiến tiếp tục chất vấn: Gần đây cử tri, cũng như các đại biểu khi thảo luận ở QH đều nhận xét rằng có sự cát cứ, riêng rẽ, cạnh tranh không lành lạnh giữa các vùng; thiếu tính liên kết, ưu tiên giữa các vùng kinh tế trọng điểm, các khu kinh tế trọng điểm, Thủ tướng thấy đúng có tình trạng này không và có giải pháp gì chấn chỉnh?

Thủ tướng: Tôi nghe nói đầu tư có nơi chưa phù hợp, có nơi lãng phí không phù hợp quy hoạch, đúng là cũng có tình trạng này mà trong Báo cáo kiểm điểm đánh giá điều hành về đầu tư chúng tôi đã đề cập đến. Thực tế cơ quan chức năng có rà soát, phát hiện đầu tư trái quy hoạch nhưng hợp thực tế, cần điều chỉnh. Có cái đầu tư cũng kém hiệu quả, yếu kém sẽ chấn chỉnh với tinh thần phân cấp mạnh, phù hợp với năng lực địa phương.

Chính phủ phân quyền cho địa phương, địa phương cũng cần nâng cao năng lực đầu tư, chất lượng quy hoạch. Còn địa phương cũng xuất phát từ yêu cầu thực tế của mình, mỗi yêu cầu đầu tư đều có xem xét của địa phương, được UBND, HĐND, cấp lãnh đạp trực tiếp xem xét.

Nếu đánh giá chung, chúng tôi đã nhiều lần báo cáo công tác đầu tư là tốt và đem lại thành tựu chung, có hiệu quả, nhưng cũng có dự án đầu tư không hiệu quả. Chúng tôi đang nỗ lực khắc phục yếu kém, tuy số dự án này ít, không phổ biến nhưng phải cố gắng hạn chế.

Sẽ có hội đồng đánh giá về thuỷ điện

ĐB Ngô Văn Minh (Quảng Nam): Tôi xin nêu hai vấn đề. Thứ nhất, về thuỷ điện. Trong báo cáo giải trình buổi sáng, Thủ tướng đã nói được một số vấn đề mà cử tri và đại biểu quan tâm, đáp ứng mong mỏi cử tri. Vì đó là những vấn đề mà qua câu trả lời của Bộ trưởng Công Thương và Bộ TN-MT hôm qua thì ĐB chưa hài lòng.

Vừa qua ta có việc xả lũ theo quy trình để bảo vệ hồ là đúng rồi nhưng chưa tính tới việc như thế cộng với lũ tự nhiên là sẽ ảnh hưởng sinh mạng và đời sống nhân dân.

Việc rà soát quy hoạch phải đáp ứng đúng nhiệm vụ và mục tiêu của công trình thuỷ điện. Như Quốc hội và Chính phủ thường nói, thuỷ điện vừa phải cung cấp điện lưới quốc gia vừa điều tiết lũ vừa giải quyết đời sống người dân trong vùng. Mong Thủ tướng chỉ đạo thêm để công trình thuỷ điện đạt hiệu quả tổng hợp, sao cho các bộ, ngành liên quan ngồi lại với nhau để giải quyết quy trình vận hành liên hồ. Nếu không, nhân dân sẽ tiếp tục kiến nghị.

Thứ hai, về chương trình giảm nghèo. Chúng ta đã có chương trình giảm nghèo cho 62 huyện nghèo. Chính phủ có nêu là giải quyết cho 62 huyện này cùng với một số địa phương.

Nhiều nơi đã đề xuất thêm danh sách 28 huyện của 18 tỉnh. Vì 18 tỉnh này đều là tỉnh nghèo. Đã là tỉnh nghèo thì không thể có nguồn lực để thực hiện hỗ trợ.

62 huyện nghèo vừa được hỗ trợ ngân sách hàng năm 25 tỷ, cộng thêm 1.500 tỷ của các tập đoàn. Rất mong Chính phủ nên giảm bớt ở chỗ này và hỗ trợ cho 28 huyện nghèo. Mong Thủ tướng có chỉ đạo.

Thủ tướng trả lời: Đầu tư phát triển thủy điện là cần thiết, vì đó là tiềm năng lớn, là nguồn lực cần phải khai thác.

Khi quy hoạch chúng tôi cũng luôn quan tâm đáp ứng các yêu cầu: vừa phát điện vừa đảm bảo cung cấp nước, sinh hoạt vừa tham gia cắt lũ cho hạ lưu, góp phần phát triển kinh tế xã hội cho địa bàn.

Hiện chúng tôi đang triển khai các dự án, kết quả đem lại theo bốn mục tiêu này là rất rõ. Đến nay, thủy điện đã cung cấp 30% điện năng, mỗi năm tăng thêm 3.000 MW. Nếu năm 2007 ta có 12.000 MW, đến 2008 là 15.000MW.

Bên cạnh mặt được, qua thực tế biến đổi khí hậu và thiên tai, đã phát sinh những vấn đề chưa lường trước được. Như các trạm quan trắc thủy văn vừa rồi, khi thiết kế ta đặt ở mức là lũ lịch sử trước kia chưa tới. Nhưng đến nay trong tình hình mới, lũ lên đã cuốn đi hết.

Nguyên nhân ở đây không chỉ do năng lực trình độ mà là do diễn tiến mới của sự việc.

Trước tình hình này, Chính phủ đã chỉ đạo ba việc.

Thứ nhất, rà soát lại quy hoạch, xem thuỷ điện ở trên các sông, cái nào hợp, cái nào không. Căn cứ vào kịch bản mới nhất của biến đổi khí hậu và diễn biến bão  lũ phức tạp vừa qua để điều chỉnh phù hợp, bổ sung cái cần thiết, sao cho thích nghi với thiên nhiên, hạn chế thiệt hại.

Bộ Công Thương đang lập đoàn kiểm tra, chúng tôi sẽ có hội đồng đánh giá nghiêm túc.

Thứ hai, yêu cầu với một công trình thủy điện gồm bốn yếu tố như đã nói. Từ các yêu cầu này, Bộ Công Thương đã ban hành một bộ tiêu chí để xem xét, thẩm định phê duyệt từng dự án thủy điện xem đạt hay chưa. Chúng tôi yêu cầu rà soát qua thực tế để bổ sung tiêu chí. Cái gì mới, bên cạnh mặt lợi là  mặt trái, chúng ta phải lấy lợi ích tổng hợp.

Thứ ba, dù hồ chứa nào, hồ thuỷ lợi hay thuỷ điện đều phải có quy trình vận hành liên hồ.

Như hồ Dầu Tiếng là để làm thủy lợi. Nhưng khi vận hành, có lúc TP. HCM bị ngập. Chúng tôi đã phải yêu cầu đánh giá lại.

Bộ trưởng TN-MT chủ trì cùng hai bộ NN&PTNT và Công Thương rà soát lại quy trình vận hành từng hồ chứa trong cả nước căn cứ vào thực tế biến đổi khí hậu, để bổ sung hoàn chỉnh chặt chẽ với nguyên tắc các hồ vận hành là để cung cấp nước cho sinh hoạt, nước cho môi trường. Nhưng khi có lũ, hồ nước có xả lũ cũng không làm cho lũ tăng thêm so với lũ tự nhiên.

Chúng ta kiên định phải làm thủy điện theo các mục tiêu như vậy, nhưng thẩm định, quy hoạch, giám sát là phải làm chặt chẽ. Trên sông nào có nhiều công trình thì phải có quy trình vận hành liên hồ chứa.

Kỳ trước, tôi được nguyên Thủ tướng Phan Văn Khải phân công cùng các bộ trưởng trước kia đã xem xét quy trình vận hành liên hồ chứa ở thuỷ điện Hoà Bình. Quy trình vận hành liên hồ này phải vừa cung cấp được nước cho cả khu vực đồng bằng sông Hồng, lại phải chậm lũ và ngăn lũ.

Về chương trình với huyện nghèo, không phải khi có chương trình thì ta mới làm.

Đây là những nơi vùng sâu vùng xa có số hộ nghèo trên 50%, chúng ta cần tập trung đầu tư hỗ trợ để tạo chuyển biến. Còn về 28 huyện ở 18 tỉnh các đồng chí đề cập là các huyện chưa đủ tiêu chuẩn huyện  nghèo mà là xấp xỉ.

Tôi yêu cầu là các huyện phải lập dự án giảm  nghèo căn cứ bộ tiêu chí mà Chính phủ đã có. Theo đó, phải dành nguồn lực trong ngân sách địa phương, huy động các nguồn lực xã hội. Căn cứ vào ngân sách từng tỉnh để thu xếp là phù hợp. Cùng với sự hỗ trợ có mục tiêu của trung ương.

Còn mở rộng ra thêm ngoài 62 huyện nghèo là không có lực. Chúng ta chỉ có đủ lực để tập trung trong một số năm để giải quyết cho 62 huyện nghèo. 

Xử lý kỷ luật theo pháp luật và quy định của Đảng

ĐB Trần Thị Quốc Khánh: Tôi có ba vấn đề mong được gửi đến Thủ tướng.
 
Thứ nhất, về kỷ cương hành chính, Luật tổ chức Chính phủ hiện hành quy định Thủ tướng là người đứng đầu Chính phủ có nhiệm vụ quyền hạn quyết định chủ trương, biện pháp cần thiết để lãnh đạo điều hành hoạt động của Chính phủ và hệ thống hành chính Nhà nước từ trung ương đến cơ sở, đôn đốc kiểm tra thực hiện những quyết định của Quốc hội, của UBTVQH và Chính phủ cũng như chính Thủ tướng ở các ngành các cấp, có quyền miễn nhiệm, điều hành, cách chức Chủ tịch, các phó chủ tịch UBND tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương.
 
 Những kỳ họp gần đây nhiều đại biểu Quốc hội phản ánh kiến nghị với Thủ tướng về tình trạng kỷ cương hành chính không nghiêm, trên bảo dưới không nghe ở nhiều địa phương, không ít chính quyền các cấp, nhất là các cấp huyện, phường, xã, sở ngành chuyên môn thiếu quan tâm giải quyết dứt điểm đơn thư khiếu tố của nhân dân. 
 
Trong đó có những vụ việc đã có ý kiến kết luận của Thủ tướng và của các bộ, ngành trung ương. Báo cáo của Chính phủ năm 2008 và năm 2009 cũng cho thấy còn trên 250 vụ việc bức xúc kéo dài đã có ý kiến của Thủ tướng và 380 vụ việc đã có kết luận của các bộ, ngành nhưng chưa được các cơ quan và ủy ban nhân dân các cấp tổ chức thực hiện. 
 
Đề nghị Thủ tướng cho biết vì sao Thủ tướng chưa thực hiện hết nhiệm vụ quyền hạn được pháp luật giao cho khi cần thiết thực hiện quyền miễn nhiệm, cách chức một số lãnh đạo UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đã không tuân thủ chỉ đạo của cấp trên nhằm tăng cường kỷ cương hành chính. Trong trường hợp phải có ý kiến của các cấp có thẩm quyền thì vì sao Thủ tướng không kiến nghị kịp thời với cấp có thẩm quyền kiểm tra, xem xét trách nhiệm của cá nhân lãnh đạo của Ủy ban nhân dân tỉnh để làm căn cứ xử lý vi phạm hành chính theo thẩm quyền. Thủ tướng có còn gặp khó khăn gì hay Thủ tướng còn ngại xử lý cán bộ lãnh đạo cấp dưới có sai phạm.
 
Vấn đề thứ hai, Luật giao dịch điện tử và Luật phòng, chống tham nhũng được Quốc hội thông qua từ năm 2005, Luật công nghệ thông tin và Luật quản lý thuế được thông qua năm 2006 đều quy định các cơ quan Nhà nước tăng cường áp dụng công nghệ thông tin trong quản lý tạo thuận lợi để công dân, cơ quan, tổ chức, đơn vị thực hiện quyền, lợi ích hợp pháp của mình. Cơ quan, tổ chức, đơn vị có trách nhiệm hướng dẫn thực hiện trình tự giải quyết công việc để các tổ chức, cá nhân chủ động thực hiện, không phải trực tiếp tiếp xúc với cán bộ, công chức Nhà nước, thực hiện đổi mới phương thức thanh toán, áp dụng thanh toán, tài khoản thông qua tài khoản ngân hàng.

Xin Thủ tướng cho biết vì sao Thủ tướng chưa chỉ đạo và đầu tư thích đáng để toàn bộ các bộ, ngành, cơ quan, UBND các cấp sơm ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý Nhà nước và giao dịch với tổ chức công dân theo điều luật trên. Vì sao Chính phủ chưa áp dụng chữ ký điện tử trong giao dịch của cơ quan Nhà nước, của các tổ chức cá nhân với cơ quan Nhà nước theo quy định của pháp luật, nhằm quản lý chặt chẽ, tiết kiệm chi phí và thực hiện cải cách thủ tục hành chính hiệu quả hơn. Trong 3, 4 năm qua trách nhiệm của Chính phủ và của Ban chỉ đạo cải cách hành chính đã làm gì để đưa đạo luật trên vào cuộc sống?
 
Câu hỏi thứ ba, vì có quá nhiều vấn đề nhưng tôi thấy đây là những ý kiến rất quan tâm của cử tri. Đề nghị Thủ tướng cho biết việc lồng ghép giới trong xây dựng văn bản quy phạm pháp luật của Chính phủ, Thủ tướng theo quy định của Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật và Luật bình đẳng giới được thực hiện như thế nào? Việc xem xét trách nhiệm của những người đứng đầu các cơ quan quản lý Nhà nước các cấp, nhất là ở địa phương, cơ sở không thực hiện mục tiêu, chỉ tiêu quốc gia về bình đẳng giới, được Thủ tướng xử lý như thế nào? 

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng: Về kỷ luật hành chính, tôi có thể nói với đồng chí thế này. Kỷ luật, kỷ cương hành chính của chúng ta là quá trình phấn đấu. Chúng ta cũng tiến bộ nhiều. Nếu đất nước này, Nhà nước này không có kỷ luật, kỷ cương hành chính thì chúng ta không đạt thành tựu như vừa qua đâu.

Nhiều đồng chí lãnh đạo địa phương có thể nói rất nghiêm túc, trách nhiệm với mệnh lệnh của cấp trên, nghị quyết của cấp trên, trách nhiệm với nhân dân, với đất nước, với địa phương mình trong phát triển kinh tế - xã hội, trong đảm bảo an ninh quốc phòng, trong đối phó với thiên tai bão lũ, trong trách nhiệm với nhân dân.

Nhưng bên cạnh cái tốt, cái ưu điểm, cái đa số đó thì vẫn còn một bộ phân, việc này việc khác chưa nghiêm. Tôi nghĩ đây là quá trình phát triển, có còn mặt chưa thật tốt. Chúng ta tiếp tục phấn đấu.

Còn xử lý kỷ luật, Thủ tướng thì nói trong pháp luật có quyền như thế nhưng xử lý kỷ luật cũng phải theo trình tự, quy định của pháp luật, theo tính chất, mức độ của từng sự việc, theo quy định của pháp luật và cả quy định của Đảng. Cho nên việc này, Chính phủ cũng như Thủ tướng hết sức cố gắng làm đầy đủ chức năng nhiệm vụ quyền hạn của mình.

Nhưng tôi có nhớ hồi đồng chí Phạm Văn Đồng, có lần nói đồng chí chắc có lẽ làm thủ tướng lâu nhất của đất nước này nhưng đồng chí chưa xử lý kỷ luật đồng chí nào, kể từ chủ tịch xã phường trở lên. Tới nay tôi nhớ hơn 3 năm nay, tôi chưa xử lý kỷ luật đồng chí nào. Chắc phải học theo đồng chí Phạm Văn Đồng. Tinh thần đó rất mong cả hệ thống chính trị chúng ta có trách nhiệm cùng nhau để các đồng chí đứng đầu chính quyền địa phương nghiêm túc thực hiện nhiệm vụ thì chắc là chúng ta không mong muốn có kỷ luật, xử lý.    

Còn đồng chí Khánh nêu kỷ luật hành chính, tôi cũng có thể nói với đồng chí như sau: Kỷ luật kỷ cương, kỷ luật hành chính của chúng ta là một quá trình phấn đấu, chúng ta cũng tiến bộ rất nhiều. Nếu như đất nước này, Nhà nước này không có kỷ luật, kỷ cương hành chính thì chúng ta không đạt được thành tựu như vừa qua. Ở đây cũng có rất nhiều đồng chí lãnh đạo ở địa phương, có thể nói rất nghiêm túc, rất trách nhiệm, nghiêm túc với mệnh lệnh của cấp trên, nghị quyết của cấp trên, trách nhiệm với nhân dân, với đất nước, với địa phương mình trong phát triển kinh tế, xã hội, trong đảm bảo an ninh, quốc phòng, trong đối phó với thiên tai, bão lũ, trong trách nhiệm với nhân dân. Bên cạnh mặt tốt, ưu điểm, đa số đó vẫn còn một bộ phận, việc này, việc khác chưa nghiêm, tôi nghĩ đây có lẽ là một quá trình phát triển có mặt còn chưa thật tốt, chúng ta tiếp tục phấn đấu.

Về xử lý kỷ luật, trong pháp luật thì Thủ tướng có quyền như thế nhưng xử lý kỷ luật cũng phải theo trình tự quy định của pháp luật, theo tính chất, mức độ của từng sự việc, theo quy định của pháp luật và quy định của Đảng. Việc này Chính phủ cũng như Thủ tướng Chính phủ hết sức cố gắng làm đầy đủ chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của mình.

Tôi nhớ đồng chí Phạm Văn Đồng có lần cũng nói, đồng chí có lẽ làm Thủ tướng lâu nhất của đất nước, nhưng đồng chí chưa xử lý kỷ luật một đồng chí nào, từ chủ tịch xã, phường trở lên. Hơn 3 năm nay tôi làm Thủ tướng tôi cũng chưa xử lý kỷ luật một đồng chí nào, chắc là cũng phải học theo đồng chí Phạm Văn Đồng. Trên tinh thần đó, rất mong cả hệ thống chính trị của chúng ta có trách nhiệm cùng nhau, các đồng chí đứng đầu địa phương mà nghiêm túc thực hiện nhiệm vụ thì chúng ta cũng không mong muốn có kỷ luật, có xử lý. Chỗ thủy điện A Vương đồng chí Xuân nói kỷ luật, tôi cũng xin trao đổi ý như vậy.

Về vấn đề chị Khánh nói áp dụng công nghệ thông tin thì Chính phủ có cả một Chương trình Chính phủ điện tử bao gồm quan hệ trong nội bộ của hệ thống chính quyền, người dân với doanh nghiệp để chữ ký điện tử, để đóng thuế thông qua hệ thống tin học v.v... Chính phủ đang triển khai, có cái thực hiện rồi, có cái đang và sẽ tiếp tục triển khai nhưng đây là một chương trình mới, rất lớn và chúng tôi đang đôn đốc kiểm tra.

Về vấn đề bình đẳng giới, Chính phủ có cả một chương trình hành động để thực hiện bình đẳng giới. Chúng tôi mong các đồng chí ở Hội phụ nữ, các đồng chí phối hợp thực hiện, đây là một quan điểm, một Nghị quyết của Đảng ta, của Nhà nước và có luật pháp, chúng ta đã thực hiện được rất nhiều về bình đẳng giới. Số liệu tôi trình bày với các đồng chí, số tuyển sinh vào đại học, cao đẳng trong những năm qua, tỷ lệ các em nữ chiếm hơn 51% đậu đại học, cao đẳng. Chỉ một con số đó thôi cũng nói lên tính ưu việt của chế độ ta trong bình đẳng nữ, các đồng chí lưu ý trong phần trình bày, đây là thành tựu rất lớn nhưng chúng ta phải cố gắng nhiều hơn.  

Bộ trưởng hứa thì phải thực hiện

ĐB Nguyễn Đình Xuân (Tây Ninh): Thủ tướng đã nhiều lần phát biểu nếu để mất rừng, lãnh đạo địa phương đó bị mất việc nhưng mỗi năm, rừng mất rất nhiều. 5 năm qua, chúng ta mất 51.000ha, trong đó có 21.000ha chuyển sang mục đích khác. Các địa phương vận dụng pháp luật tuỳ tiện làm mất rất nhiều rừng nhưng đến nay Thủ tướng vẫn chưa kỷ luật ai?

Riêng thuỷ điện A Vương, có nhiều cáo buộc trên báo chí cũng như các nhà khoa học đã lên tiếng, song trả lời chất vấn trực tiếp trước QH, Bộ trưởng Công Thương Vũ Huy Hoàng cho rằng thuỷ điện vô tội. Bản thân tôi xem xét cụ thể về những nguy hại khi xây dựng thuỷ điện A Vương, tại sao không xả bớt nước ra trước khi lũ về?

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nói đã trả lời các đại biểu trước đó rồi.

ĐB Nguyễn Đình Xuân chất vấn thêm: Chúng ta hiện nay có rất nhiều mục tiêu mâu thuẫn nhau: Vừa muốn giữ rừng vừa để chống lũ, vừa trồng cây cao su, vừa làm thuỷ điện, lại vừa không muốn kỷ luật người đứng đầu khi xảy ra mất rừng nhưng cũng không muốn có thêm lực lượng bảo vệ rừng là kiểm lâm hy sinh. Do muốn bảo vệ quá nhiều mục tiêu mà mục tiêu nào cũng quan trọng như nhau cả, cuối cùng không đạt được mục tiêu nào?

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng: Chính phủ luôn chọn mục tiêu cao nhất, có lợi ích tổng  hợp. Trong đó, việc giữ rừng và trồng cây cà phê cao su, như tôi đã trao đổi với đại biểu Xuân, chúng ta cần rừng để đảm bảo độ che phủ. Hiện tỷ lệ che phủ rừng là hơn 39% chưa kể diện tích cây ăn quả, cây công nghiệp, phấn đấu 2020 chúng ta có độ che phủ đạt 45% để phòng chống thiên tai, tạo môi tường sinh thái, tỷ lệ đã có ở nước từ năm1945 ta phấn đâu khôi phục lại.

Nhưng quy hoạch rừng như thế nào để đạt được chỉ tiêu đó? Chúng tôi chú trọng 3 loại rừng là rừng đặc dụng, phòng hộ và kinh tế, nhưng quy hoạch phải tính đến các quy hoạch trọng điểm khác.

Rừng có hiệu quả tổng hợp kinh tế - xã hội, môi trường, nhưng rừng đặt ở đâu là theo quy hoạch. Cũng rừng đó nhưng trồng cây cao su hiệu quả hơn thì nên lựa chọn. Mới đây, các nhà khoa học, Bộ NN&PTNT đưa cây cao su thành đa mục tiêu nên Chính phủ yêu cầu là rà soát, đánh giá lại và diện tích cao su là 700.000 ha, nay đã trồng hơn 600.000 ha. Do vậy, chúng tôi yêu cầu tính toán lại diện tích cao su ở Tây Bắc, miền Trung - Tây Nguyên và Đông Nam Bộ.

Ngoài ra, còn là diện tích cà phê, cây ăn quả. Trong thực hiện cụ thể nơi này nơi khác có khác, đây là quá trình triển khai thực hiện nên vừa phát triển bảo về rừng vừa mang lại lợi ích tổng hợp, phát triển cây công nghiệp để tạo việc làm tăng thu nhập, xoá đói giảm nghèo.

ĐB Trịnh Thị Nga (Phú Yên):

Thủ tướng chỉ đạo thế nào để các bộ trưởng thực hiện đúng lời hứa trước QH vì nhiều bộ trưởng hứa nhưng từ kỳ họp trước đến kỳ họp sau vẫn chưa triển khai, thậm chí có bộ trưởng nói đến năm 2011 mới triển khai. Thủ tướng làm gì để bộ trưởng hứa kỳ họp này, kỳ họp sau thực hiện? Chính phủ xử lý văn bản như thế nào khi Bộ NN&PTNT báo cáo có nhiều văn bản "ách" chưa được phê duyệt?

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng: Chính phủ đã chỉ đạo các bộ trưởng thực hiện lời hứa trước QH - đây là nhiệm vụ, trách nhiệm của các bộ trưởng. Bộ trưởng đã trả lời, giải trình trước nhân dân, trước cử tri thì phải có trách nhiệm báo cáo việc triển khai thực hiện. Chính phủ luôn yêu cầu các bộ trưởng phải làm tốt việc của mình, kể cả các việc đã hứa trước nhân dân và cử tri, chủ động phối hợp các địa phương. Về văn bản của Bộ NN&PTNT, chương trình làm việc cụ thể thế nào, xin mời đại biểu Nga hỏi Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ.

ĐB Lê Thị Dung (An Giang): Tôi cảm ơn Thủ tướng đã ủy quyền cho các bộ trả lời chất vấn của tôi. Nhưng thực tế có một số trả lời chất vấn chưa làm tôi hài lòng cũng như cử tri của chúng tôi hài lòng. Chúng tôi xin đặt câu hỏi: Quyết định 497 được coi là gói hỗ trợ lãi suất dành cho nông dân. Người dân ấm lòng với những quan tâm của Chính phủ, Thủ tướng.

Nhưng khi triển khai, người dân bị sốc. Với điều kiện cho vay, mua máy móc hết sức khắt nghiệt, ngân hàng và cán bộ ngân hàng cũng bị bức xúc khi bị dân cho là làm khó. Người dân kêu hãy chỉ cho tôi máy nội ở đâu để tôi mua thì chỉ không được. Mấy tháng sau thì Bộ Công Thương mới ra hướng dẫn và đến cuối tháng 5, phải nói ngân hàng chưa được triển khai giải ngân này. Mấy tháng sau, Bộ Công Thương mới ra hướng dẫn, nhưng chỉ ký tên, không đóng dấu.

Địa phương có sản xuất nhưng chủ yếu là mấy ngàn chi tiết thì khó có thể thẩm định chi tiết nội địa chiếm bao nhiêu phần trăm. Đến 19 tháng 8 năm 2010, công ty trách nhiệm Miền Nam mới đưa danh sách danh mục máy xuống. Trong ủy quyền trả lời của Bộ Công Thương trả lời là máy móc trong nước sản xuất chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu của nông dân, sắp tới sẽ thực hiện tốt hơn việc sản xuất máy móc phục vụ. Qua thực trạng trên cũng như trả lời chất vấn của các bộ liên quan, xin Thủ tướng cho biết:

Thứ nhất, Thủ tướng suy nghĩ gì về vai trò, trách nhiệm của các bộ trong tham mưu, điều hành, tổ chức thực hiện. Vì sao nông dân tiếp tục chịu thiệt thòi khi những điều kiện để nông dân được hưởng ưu đãi lãi suất lại nhắm đến lợi ích của doanh nghiệp sản xuất máy móc nhiều hơn và không khả thi trong thực tế? Sắp tới, tiếp tục thực hiện Quyết định 497, người nông dân có thực sự là người được thụ hưởng không?

Thứ hai, giải pháp nào để các chính sách thực hiện quyết tâm chính trị của Thủ tướng rất hợp lòng dân được khả thi, ngay từ khi ban hành chính sách?

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng: Ý kiến của đại biểu An Giang, trong báo cáo giải trình, tôi đã cố gắng giải đáp ý kiến của đồng chí... Thưa các đồng chí, các chính sách hỗ trợ kích thích kinh tế để đạt mục tiêu tổng hợp vừa ngăn chặn suy giảm kinh tế, vừa giữ ổn định kinh tế vĩ mô, vừa đảm bảo an sinh xã hội, vừa thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế. Chính phủ đã đưa ra hàng loạt chính sách. Các chính sách tạo nguồn lực tổng hợp để thực hiện có kết quả mục tiêu đề ra năm 2009.

Trong chính sách đó, tôi đã trình bày giải trình, một số ý kiến đại biểu Quốc hội cho rằng, trong nội dung và tổ chức nội dung thực hiện có cái chưa phù hợp, chưa tốt, Chính phủ đã nhìn nhận việc này, tiếp tục hoàn thiện, sơ kết, đánh giá hoàn thiện.

Quyết định 497 của Thủ tướng là hỗ trợ cho nông dân mua máy móc, vật tư để sản xuất nông nghiệp, mua vật liệu xây dựng nhà ở nông thôn. Quyết định này đúng là chúng tôi kiểm điểm thấy rằng có mấy việc. Một là, ngay từ đầu năm chưa tính đến quyết định này. Khi ban hành quyết định 131, tức là hỗ trợ lãi suất ngắn hạn, rồi quyết định 443 hỗ trợ mua vật tư để sản xuất thì qua 2 quyết định này thấy rằng trong kích thích phát triển kinh tế, nên có hỗ trợ máy móc cho nông dân. Sau chuyến đi làm việc với các tỉnh ở miền Trung và ĐBSCL về, tôi có nêu ý kiến này và thảo luận để xây dựng chính sách.

Tôi xin nói thế này. Cuối tháng 4 mới ban hành quyết định này. Nhưng quyết định ra đời đòi hỏi  phải có một số hướng dẫn cụ thể của các bộ, thí dụ tỷ lệ nội địa hóa, thủ tục này khác, mãi cuối tháng 8, Bộ Công thương mới có hướng dẫn. Đây là một hạn chế trong cụ thể hóa chủ trương.

Tháng 9 mới đi vào bắt đầu triển khai. Tháng 10 các đại biểu Quốc hội ra đây họp rồi. Cho nên đi vào cuộc sống chưa được bao nhiêu. Trong thực tế, chúng tôi soát lại có những quy định chưa thật phù hợp và cũng còn khó khăn.

Chúng tôi yêu cầu đánh giá lại việc này, sửa đổi bổ sung để việc hỗ trợ cho nông dân mua sắm máy móc nông nghiệp để cơ giới hóa nông nghiệp, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả trong sản xuất nông nghiệp để giảm thất thoát sau thu hoạch là một mục tiêu mà Chính phủ đã có nghị quyết. Một nghị quyết chuyên đề về giảm thất thoát sau thu hoạch. Vừa sửa đổi bổ sung những điều cụ thể trong Quyết định 497, vừa giao cho Thống đốc Ngân hàng Nhà nước xây dựng một nghị định, nghị định đó gọi là chính sách hỗ trợ tín dụng để nông dân phát triển sản xuất nông nghiệp, nông thôn.

Khi nghị định ra đời sẽ bao quát được hết và những nội dung của quyết định này được sửa đổi, bổ sung sẽ đưa vào nghị định này. Trong khi chờ nghị định đó, chúng tôi sẽ có những bổ sung, sửa đổi cần thiết để quyết định 497 của Thủ tướng được triển khai có kết quả tốt hơn.  

Chủ tịch QH Nguyễn Phú Trọng: Thủ tướng trả lời dễ hiểu, tập trung, tiếc là thời gian hơi ít Ông Trọng đã dành 30 phút để kết luận 2 ngày rưỡi chất vấn: Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã tham dự đầy đủ mấy phiên chất vấn vừa qua, có báo cáo giải trình dài 24 trang, đọc trong 90 phút, 75 phút trả lời trực tiếp tại hội trường. Có 22 lượt đại biểu đăng ký chất vấn, 11 lượt trả lời với 15 vấn đề, trong đó có 3 đại biểu phát biểu 2 lần. Việc hỏi, trả lời sinh động, tập trung 4 nhóm vấn đề với 4 vị bộ trưởng liên quan đến vấn đề khác đã thảo luận ở Hội trường. Thủ tướng đã trả lời rành mạch, dễ hiểu, tập trung, tiếc là thời gian hơi ít. Vấn đề đặt ra là chúng ta được gì, chưa được gì, cần rút kinh nghiệm, sắp tới phải đánh giá toàn diện, tổng kết sau kỳ họp. Nhưng chất vấn lần này thu được sự quan tâm chú ý của cử tri, có sức cuốn hút và hấp dẫn. Nội dung chất vấn tập trung vào những vấn đề bức xúc, nóng hổi của đời sống, có ý nghĩa chỉ đạo thiết thực, bật lên từ thực tiễn cuộc sống. Các vấn đề chất vấn theo nhóm, tập trung hơn, rành mạnh hơn, bớt dàn trải, vụn vặt, mang tính chất địa phương. Về không khí chất vấn, qua tổng hợp báo chí, nhìn chung là thực sự dân chủ, thẳng thắn, xây dựng và trách nhiệm. Thẳng thắn mà không đao to búa lớn, gay gắt, tranh luận nhưng thân tình, thân tình mà không né tránh và nhân nhượng - rất cần thiết trong văn hoá nghị trường. Câu hỏi và trả lời nhìn chung trọng tâm, tập trung vấn đề có trao đổi lại, làm rõ vấn đề, giảm bớt số lượng bộ trưởng chất vấn để có thời gian đối thoại nhiều hơn và dưới Hội trường, nhiều bộ trưởng tham gia hơn. Các bộ trưởng chuẩn bị báo cáo và trả lời công phu, nghiêm túc, mặt dù thời gian rất gấp. Việc Thủ tướng có báo cáo, trả lời nhiều vấn đề "nóng" tạo ấn tượng mạnh tại phiên chất vấn. Sự tham gia của báo chí, phát thanh truyền hình trực tiếp cũng làm các phiên chất vấn hấp dẫn hơn. Qua đó mới thấy sức mạnh của tính công khai, nếu sử dụng tốt thì hết sức hữu hiệu. Điều quan trọng là thực hiện như thế nào trong cuộc sống và lưu ý các ĐB nhắc nhở các bộ trưởng thực hiện. Văn phòng QH cũng sẽ tổng hợp các ý kiến mà bộ trưởng hứa sẽ thực hiện, chẳng hạn PTT Hoàng Trung Hải khi trả lời QH về di dân thủy điện Sơn La cũng trả lời kiên quyết 2010, tổ máy Thuỷ điện Sơn La hoạt động và sau đó, PTT đã triển khai ngay cuộc họp để thực hiện, sau 4 tháng cũng báo cáo lên Thường vụ. PTT Nguyễn Thiện Nhân cũng báo cáo về giáo dục mầm non, đại học, giáo dục có yếu tố nước ngoài. Bộ trưởng TN-MT báo cáo về môi trường, quản lý tài nguyên, đất đai... Hay vấn đề sân gofl 2 kỳ họp trước chất vấn, Bộ trưởng KH-ĐT cho biết năm 2009 giảm 16 sân, còn 119 sân gofl, nay giảm còn 89 sân...  thu hồi hơn 9.000ha đất... Rõ ràng sau chất vấn là một cú hích, đẩy mạnh hơn công việc của các bộ trưởng. Tuy nhiên, hạn chế tại phiên chất vấn này là câu hỏi đào chưa sâu, chưa phân tích, mổ xẻ, đi vào gốc rễ vấn đề để xem rõ nguyên nhân, giải pháp nhằm đi đến cùng xem xét trách nhiệm của các bộ trưởng. Nhiều câu hỏi dài như giải đáp, lòng vòng, nhiều đại biểu hỏi làm hội trường không hài lòng. QH kiến nghị chỉ đạo Văn phòng gỡ băng ghi âm, làm biên bản gửi đến các bộ trưởng để thực hiện lời hứa. UBTVQH sẽ xem xét đề xuất có ra nghị quyết không, khả năng là được. Mong Chính phủ, Thủ tướng CP, các bộ trưởng, trưởng ngành nghiên cứu tiếp thu, hoàn thiện văn bản giải quyết công việc đã nêu, những gì đã hứa.

•  X.Linh - L.Nhung - H.Yên