- Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội đề nghị Chính phủ nên giữ mức bội chi ngân sách không quá 6% GDP. Nếu cao hơn sẽ tạo nguy cơ rủi ro an ninh tài chính quốc gia, lạm phát dễ quay trở lại.

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Phùng Quốc Hiển chiều nay (20/10) đã trình bày báo cáo thẩm tra tình hình thực hiện ngân sách nhà nước (NSNN) năm 2009; dự toán và phương án phân bổ ngân sách năm 2010.

Theo đó, đa số thành viên ủy ban cho rằng, Chính phủ cần cân nhắc mức bội chi 6,5% GDP như đề nghị. Đồng thời, có kế hoạch giảm mức bội chi NSNN chỉ còn 5% theo lộ trình trong các năm tới.

Cần có Quỹ khi giá dầu tăng

Năm 2009, tổng thu NSNN ước đạt 390.650 tỷ đồng, bằng 100,2% dự toán (vượt 750 tỷ đồng); chi NSNN ước đạt 533.005 tỷ đồng, tăng 8,5% so với dự toán. 

Ông Phùng Quốc Hiển trình bày báo cáo tại QH chiều 20/10. Ảnh: na.gov.vn

Một trong những nguồn thu chính cho NSNN là từ xuất khẩu dầu thô. Ủy ban Tài chính - Ngân sách kiến nghị, Chính phủ cần tiếp tục theo dõi sát diễn biến của giá dầu thế giới và xu hướng phục hồi của nền kinh tế, từ đó xây dựng phương án thu từ dầu thô một cách tích cực.

Có ý kiến đề nghị xây dựng mức giá dầu thô một cách hợp lý, bảo đảm tính vững chắc, xác định mức giá vừa phải trong dự toán cân đối ngân sách; khi giá dầu tăng thì đưa phần tăng thu từ dầu thô vào một Quỹ riêng và quy định cơ chế sử dụng; Chính phủ báo cáo Quốc hội hoặc UBTVQH để phân bổ, sử dụng Quỹ này theo quy định.

Trên thực tế, dự báo về giá dầu thô của Chính phủ chưa chính xác khi năm nay, dự toán ban đầu số thu từ dầu thô lên tới  63.700 tỷ đồng (giá dầu là 70 USD/tấn), cuối cùng cũng chỉ đạt 58.000 tỷ đồng. Trong vòng 3 năm liên tiếp, sản lượng dầu thô đều có sự chênh lệch giảm so với dự toán. 

Do vậy, ông Hiển nhấn mạnh, Chính phủ cần đổi mới công tác xây dựng dự toán, có tầm nhìn dài hạn để tránh tình trạng áp đặt sản lượng và dự báo không sát về giá dầu, gây bị động trong cân đối ngân sách. 

Ngoài ra, mặc dù thực hiện giãn, giảm và miễn nhiều sắc thuế đã làm giảm thu NSNN khoảng 20.000 tỷ đồng (thấp hơn dự tính 28.000 tỷ đồng) nhưng ước thu nội địa cả năm vẫn đạt 239.650 tỷ đồng, vượt 2,9% dự toán (6.650 tỷ đồng). Đa số địa phương không hụt thu, nhưng một số địa phương có số thu lớn lại không đạt như Hải Phòng, Vĩnh Phúc, Hải Dương...

Nguồn thu từ thuế XNK năm nay Chính phủ ước cả năm đạt 87.000 tỷ đồng, bằng 98,6% dự toán, giảm 1.200 tỷ đồng.

Ủy ban Tài chính - Ngân sách đánh giá, có thể đẩy nguồn thu lên cao hơn vì năm 2010, kinh tế thế giới phục hồi, kinh tế trong nước tăng trưởng mạnh hơn, các chính sách miễn, giảm và giãn thuế không còn. Vì thế, thu NSNN, nhất là thu nội địa và thu từ hoạt động XNK... sẽ tăng.

Chính vì thế, năm 2010, Chính phủ dự kiến thu ngân sách đạt 456.400 tỷ đồng, tăng 16,8% so với ước thực hiện năm nay.

Ứng vốn cho bộ, ngành quá lớn

Trong các khoản chi, Ủy ban Tài chính - Ngân sách cảnh báo hiện số vốn ứng trước dự toán là rất lớn và khả năng thu hồi rất khó khăn.

Đáng lưu ý, qua giám sát cho thấy, số vốn đã ứng lũy kế đến hết năm 2009 chưa có nguồn thu hồi khoảng trên 50.000 tỷ đồng; số vốn đến hạn năm 2010 khoảng 30.600 tỷ đồng, trong đó các bộ, cơ quan TƯ 14.600 tỷ đồng, các địa phương 16.000 tỷ đồng.

Ủy ban Tài chính - Ngân sách thấy rằng, số vốn cho các bộ, ngành, địa phương lũy kế qua các năm đến nay rất lớn, một số bộ, ngành, địa phương không có khả năng hoàn ứng kéo dài nhiều năm, tạo nên bức tranh thiếu lành mạnh trong cân đối ngân sách nhà nước.

Vì vậy, đề nghị Chính phủ báo cáo cụ thể với Quốc hội việc sử dụng một phần bội chi ngân sách để xử lý một phần số tạm ứng này và báo cáo việc quản lý, sử dụng vốn tạm ứng.

Ngoài ra, nhiều đại biểu cũng cho rằng Chính phủ cần báo cáo cụ thể, chi tiết việc bố trí tăng chi trả nợ khoảng 6.000 tỷ đồng và sử dụng 11.000 tỷ đồng để làm nhà ở cho người nghèo, hỗ trợ phát triển các huyện nghèo... do các khoản chi này không có trong dự toán được Quốc hội quyết định.

Năm 2010, đối với chi, Chính phủ dự kiến chi 335.260 tỷ đồng, tăng 9,6% so với dự toán năm ngoái.

Trong đó, chi thực hiện cải cách tiền lương là 35.490 tỷ đồng, chiếm 6,1% tổng chi NSNN. Ủy ban Tài chính - Ngân sách nhất trí với Chính phủ về việc tiếp tục thực hiện cải cách tiền lương. Đa số ý kiến đồng ý với Chính phủ tăng mức tiền lương tối thiểu từ 650.000 đồng/tháng lên 730.000 đồng/tháng từ 1/5/2010.

Ngoài ra, sang năm, Chính phủ dự kiến bố trí vốn đầu tư cho các tập đoàn, tổng công ty nhà nước 5.038 tỷ đồng.

Ngoại trừ việc bố trí trả 3.500 tỷ đồng lợi nhuận sau thuế cho Tập đoàn Dầu khí quốc gia, Ủy ban Tài chính - Ngân sách đề nghị Chính phủ giải trình rõ việc bố trí vốn đầu tư 1.483 tỷ đồng cho các tập đoàn: Than và khoáng sản (28 tỷ đồng), Bưu chính Viễn thông (60 tỷ đồng), Dệt may (10 tỷ đồng), Tổng công ty Hàng hải (54 tỷ đồng)... để Quốc hội quyết định.

• Hà Yên