- Tại hội nghị báo cáo giám sát dự án thủy điện Lai Châu hôm nay (21/9), UB Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội đề xuất phải sử dụng tư vấn giám sát độc lập quá trình thiết kế cũng như thi công công trình lớn này.

Ảnh: XL

Công trình thủy điện Lai Châu nằm trong danh mục các dự án của Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia giai đoạn 2006 - 2015, có xét đến năm 2025, được Thủ tướng phê duyệt năm 2007.

Nhu cầu điện của Việt Nam tăng nhanh những năm qua, cứ 1% GDP thì nhu cầu điện tăng 2%. Dự kiến, Việt Nam thiếu khoảng 23,8 tỷ kwh năm 2015, khoảng 104,1 tỷ Kwh vào năm 2020.

Hơn 32 nghìn tỷ đồng

Thủy điện Lai Châu là bậc thang trên cùng của dòng chính sông Đà, bậc trên của thủy điện Sơn La đang xây dựng. Công trình dự kiến được xây dựng tại xã Nậm Hàng, huyện Mường Tè, tỉnh Lai Châu. Với tổng mức đầu tư sơ bộ ước tính hơn 32 nghìn tỷ đồng, công trình thiết kế lượng điện cấp bình quân năm đạt 4.704 triệu kwh, tiến độ thực hiện trong 9 năm.

Theo Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Hữu Hào, đây là công trình thủy điện không những có vai trò quan trọng trong việc phát triển điện, cấp nước cho đồng bằng sông Hồng về mùa khô mà còn tạo cơ hội phát triển - kinh tế xã hội hai tỉnh Lai Châu và Điện Biên, đảm bảo an ninh quốc phòng khu vực Tây Bắc.

Thẩm tra sơ bộ dự án, Phó Chủ nhiệm UB Khoa học, công nghệ và môi trường của Quốc hội Nghiêm Vũ Khải lưu ý: "Cần sử dụng tư vấn giám sát độc lập trong quá trình thiết kế, thi công để nâng cao hiệu quả đầu tư và tránh những sự cố tai nạn như đã xảy ra đối với một số công trình xây dựng lớn vừa qua".

Ông Khải cũng nêu vấn đề bảo đảm an quốc phòng - an ninh trong quá trình thực hiện công trình này. Thủy điện Lai Châu thuộc bậc trên cùng của dòng sông Đà, giáp với biên giới Trung Quốc. Với thiết kế chọn cao trình đập 295 mét sẽ đảm bảo mực nước cách biên giới khoảng 15 - 20 km, nhưng khi nước dềnh hoặc có lũ, lụt thì chỉ cách biên giới khoảng 2 km. Ông Khải đề nghị cơ quan thực hiện nghiên cứu phương án cụ thể để đảm bảo an ninh, an toàn khi ngập lụt xảy ra.

Giải quyết tái định cư

Là công trình lớn, song thủy điện Lai Châu có khối lượng di dân, tái định cư không lớn. Dự kiến có khoảng 1331hộ/5.867 khẩu thuộc huyện Mường Tè, tỉnh Lai Châu nằm trong phạm vi vùng lòng hồ và mặt bằng công trình.

Chủ đầu tư dự án - Tập đoàn Điện lực Việt Nam - đã lập chi phí đền bù, di dân tái định cư của công trình này theo cơ chế của thủy điện Sơn La. Mặc dù Thứ trưởng Đỗ Hữu Hào cho hay "giá đền bù sẽ cao hơn, nhưng chi phí di dân tái định cư của công trình này ước tính chưa bằng 10% chi phí di dân tái định cư dự án thủy điện Sơn La".

Dù vậy, các đơn vị tham gia thẩm định dự án lưu ý cần đánh giá, phân tích những tồn tại, khó khăn trong quá trình thực hiện 2 dự án Hòa Bình và Sơn La để công tác di dân tái định cư ổn thỏa.

Trước khi chính thức khởi công xây dựng cuối năm 2010, dự án sẽ được đưa ra kỳ họp Quốc hội lấy ý kiến xem xét vào cuối năm nay. Dự kiến Thủy điện Lai Châu sẽ phát điện tổ máy cuối vào năm 2016, hoàn thành công trình vào năm 2017. 

•  X.Linh