- Người sống chen chúc trong những căn hộ ở đô thị lại phải đóng thuế trong khi có những người sở hữu hàng vài trăm m2 đất thì được miễn. Đây  là một trong những điểm bất hợp lý của cách tính thuế nhà dựa trên giá trị, được các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội chỉ ra trong phiên thảo luận chiều nay về dự thảo Luật Thuế nhà đất.

Theo dự thảo, những căn nhà có giá trị đến 500 triệu đồng sẽ phải nộp thuế (0,03%), thay vì 600 triệu như dự kiến ban đầu.

Dựa trên diện tích hay giá trị?

Bộ trưởng Tài chính Vũ Văn Ninh cho hay, nhà 500 triệu đồng "phù hợp với những người có thu nhập trung bình. Hầu hết nhà ở nông thôn đều không phải đóng".

Con số 500 triệu đồng được tính theo giá "nhà nước", tương đương một căn hộ 120m2 có giá 4 triệu đồng/m2 (giá nhà xây dựng mới). 

Ảnh: Lê Nhung

Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Trần Nam giải thích, thực tế, nhà trên 1 tỷ đồng mới phải đóng thuế. Vì, đơn giá tính bằng 50% giá nhà quy định.

Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Ksor Phước cho rằng, không nên đánh thuế những căn nhà mà người dân chỉ ở, không buôn bán kinh doanh kiếm lời.

Mặc dù mục đích của luật thuế bước đầu mới chỉ đặt mục tiêu đưa việc quản lý nhà, đất vào khuôn khổ còn thu ngân sách không là bao, nhưng theo nhiều đại biểu, người dân có quyền được sở hữu nhà mà không cần nộp thuế.

"Khi mua vật liệu xây nhà, anh đã phải trả thuế giá trị gia tăng cho từng viên gạch, rồi hàng năm bảo dưỡng, duy tu, liệu Nhà nước có biết đến những chi phí như vậy?", Phó Chủ tịch QH Huỳnh Ngọc Sơn nói.

Còn theo ông Ksor Phước, nếu thu thuế nhà để "tập sự" cho người dân thói quen nộp thuế với các tài sản có sở hữu thì sắp tới, liệu có thu thuế ôtô, thậm chí thuế xe máy không? Vì, căn nhà 500 triệu đồng đã phải nộp thuế trong khi ô tô trị giá hàng tỷ đồng, cũng là tài sản của dân nhưng không phải đóng thuế.

Ông Nguyễn Trần Nam đề xuất nên "đánh thuế dựa trên diện tích" chứ không nên theo giá trị. Tính theo diện tích thì bất kể giá xây dựng biến động cũng không ảnh hưởng.

Nhiều nhà, đất: Gộp lại để đánh thuế?

Vì vậy, với các trường hợp sở hữu nhiều thửa đất ở thì diện tích tính toán để nộp thuế là tổng các diện tích gộp lại. Ủy ban Tài chính - Ngân sách cho rằng, quy định như vậy không khả thi. Vì nhà, đất ở các địa bàn khác nhau có hạn mức sử dụng khác nhau, giá trị tính thuế khác nhau.

Chưa kể, hệ thống thông tin quản lý về nhà, đất chưa được cập nhật và kết nối, nên không đơn giản nếu muốn thống kê tính tổng giá trị nhà hay tổng diện tích đất.

Ủy ban Tài chính - Ngân sách kiến nghị chỉ nên tính tổng giá trị và diện tích tại từng tỉnh, thành.

Để tránh sự chênh lệch giá trị đất chỉ để ở và đất kinh doanh sinh lời, Thứ trưởng Nguyễn Trần Nam nói: "Nên thống nhất một khung giá thuế đất, không liên quan đến chuyển nhượng mua bán".

Không ít trường hợp nhà, đất bỏ hoang, nhưng cũng có nơi giá đất cao do lợi thế kinh doanh. Quy đinh thuế suất 0,03% cho tất cả các loại đất có mục đích sử dụng sản xuất, kinh doanh phi nông nghiệp được cho là chưa công bằng.

Dự thảo Luật Thuế nhà đất dự kiến sẽ được trình Quốc hội thảo luận tại kỳ họp tháng 10 năm nay và thông qua tại kỳ họp tháng 5/2010, để có hiệu lực từ năm 2011, áp dụng chu kỳ 5 năm.

• Lê Nhung