- Đối thoại với đại biểu Quốc hội Dương Trung Quốc trong phiên trả lời chất vấn sáng nay (13/6), Phó Thủ tướng thường trực Nguyễn Sinh Hùng giải thích, khai thác bô-xít, phải làm từng dự án thì mới tốt được. 

 >> Đại dự án bô-xít Tây Nguyên và ý kiến nhiều chiều

663 lao động Trung Quốc

Phó Thủ tướng Nguyễn Sinh Hùng. Ảnh: TTXVN

Theo ông, từ 22/5, hai ngày sau khai mạc kỳ họp QH, Chính phủ đã gửi báo cáo tới QH về các dự án bô-xít.

Tại QH, các bộ trưởng Tài nguyên - Môi trường,  Công thương cũng đã làm rõ thêm những vấn đề liên quan đến hiệu quả kinh tế - xã hội, bảo vệ môi trường, an ninh quốc phòng... của các dự án.

Phó Thủ tướng khẳng định: "VN có tiềm năng bô-xít lớn, có thể khai thác trong khoảng 100 năm. Còn nếu chỉ để đáp ứng các nhu cầu trong nước, không xuất khẩu thì có thể khai thác vài trăm năm".

Thăm dò, khai thác, chế biến bô-xít là chủ trương nhất quán của Đảng và Nhà nước hơn chục năm nay nhằm xây dựng ngành công nghiệp bô-xít - alumin - nhôm phát triển kinh tế - xã hội đất nước và góp phần phát triển Tây Nguyên.

Thực hiện các Nghị quyết của Đảng, Chính phủ đã xây dựng Quy hoạch phân vùng thăm dò, khai thác, chế biến, sử dụng bô-xít giai đoạn 2007 - 2015, có xét đến năm 2025.

"Đây là văn bản xác định quan điểm, mục tiêu, phương hướng, nhiệm vụ và những giải pháp chính làm cơ sở cho kế hoạch dài hạn triển khai trong gần 20 năm. Trong Quy hoạch, Chính phủ đã quan tâm đề cập tất cả các yêu cầu về hiệu quả kinh tế - xã hội, bảo vệ môi trường sinh thái cũng như môi trường văn hoá, xã hội và hợp tác đầu tư với nước ngoài của các dự án, đặc biệt quan tâm bảo đảm quốc phòng, an ninh trên địa bàn Tây Nguyên", ông Hùng nhấn mạnh.

Cũng theo Phó Thủ tướng, trong quá trình triển khai hai dự án Tân Rai và Nhân Cơ và khi có ý kiến của một số vị lão thành cách mạng, nhà khoa học, Chính phủ đã tổ chức các cuộc hội nghị, hội thảo, lắng nghe đóng góp tâm huyết, tổng hợp các ý kiến một cách nghiêm túc, trung thực báo cáo xin ý kiến chỉ đạo của Bộ Chính trị.

"Những việc làm đó là đúng pháp luật, đúng nguyên tắc lãnh đạo của Đảng, minh bạch, trong sáng, cầu thị và có trách nhiệm", ông Hùng nói.

Mặt khác, các dự án Tân Rai và Nhân Cơ do nước ta tự đầu tư, không liên doanh với nước ngoài. Việc thiết kế và xây dựng được thực hiện thông qua đấu thầu quốc tế công khai, đơn vị trúng thầu là một công ty Trung Quốc có uy tín.

Đến ngày 1/6/2009, có 667 người lao động nước ngoài (gồm 4 công dân Úc và 663 công dân Trung Quốc) làm việc tại đây được quản lý theo pháp luật. Cùng với việc triển khai 2 dự án Tân Rai và Nhân Cơ, Chính phủ sẽ từng bước rút kinh nghiệm, tổng kết, bổ sung, hoàn chỉnh quy hoạch và kế hoạch cho giai đoạn tiếp theo.

"Tôi không đổ lỗi cho Quốc hội"

ĐBQH Dương Trung Quốc. Ảnh:TTXVN

Phó Thủ tướng trả lời, theo quy định của pháp luật hiện hành, các loại quy hoạch nói chung đều đã được QH phân cấp, quy hoạch ngành, vùng, phát triển kinh tế - xã hội, trong đó có quy hoạch khai thác bô-xít. Bô-xít là ngành kinh tế hẹp trong ngành công nghiệp thuộc thẩm quyền Chính phủ.

"Tôi không có ý đổ lỗi cho QH. Tôi không dùng từ nào là đổ lỗi như đại biểu Quốc vừa hỏi", Phó Thủ tướng nói.

Ông Hùng cho hay, về dự án đầu tư khai thác bô-xít là từng dự án, như Bộ trưởng Công thương đã nói.

Ông Dương Trung Quốc tiếp tục đứng lên: "Phó Thủ tướng vẫn chưa trả lời thẳng vào câu hỏi của tôi là có phải cắt nhỏ dự án để không phải trình QH hay không? Phó Thủ tướng nói không có ý đổ lỗi cho QH nhưng cách nói của Phó Thủ tướng là QH không đặt ra thì không phải trình, nói như thế là trách nhiệm về phía QH".

Ông Quốc hỏi thêm, sắp tới sẽ vận chuyển bô-xít bằng con đường nào? "Quốc lộ 20 chật chội lắm. Chúng ta không có một giải pháp tổng thể thì làm sao thực hiện được một ý tưởng to lớn như vậy? Tôi cho rằng đây là điều cần thay đổi trong tư duy Chính phủ, để làm cho người dân yên lòng, tin tưởng và thực hiện. Nếu như theo luận chứng của Chính phủ là không cần thiết thì tại sao phải đem ra bàn ở QH vô ích như vậy?".

"Tôi không nghĩ là đã tách ra mà là phải làm từng dự án thì mới tốt được. Chúng ta chỉ có thể lập quy hoạch chung, trên cơ sở đó, làm từng dự án thì mới đúng quy trình và bảo đảm được chất lượng, bảo đảm tất cả vấn đề liên quan đến môi trường, quốc phòng an ninh", ông Hùng trả lời.

Đây cũng là tư duy của Chính phủ, quy hoạch nào chưa hoàn chỉnh thì hoàn chỉnh, dự án nào chưa thật chu đáo thì phải làm cho chu đáo. "Chính phủ nhận thấy trách nhiệm phải làm tốt hơn, vì nước, vì dân", ông Hùng nói.

"Sẵn sàng giám sát"

Kết thúc phiên chất vấn, Chủ tịch QH Nguyễn Phú Trọng nói: Trong quá trình thảo luận và chất vấn, một số ĐBQH đã hỏi về vấn đề này, thể hiện sự quan tâm.

Các ý kiến đều tán thành chủ trương nhưng có góp thêm ý kiến về hiệu quả kinh tế, bảo vệ môi trường, văn hóa, quốc phòng, an ninh, lựa chọn công nghệ, quản lý lao động, tính toán bước đi sao cho chặt chẽ, hiệu quả, tránh bất trắc.

"Đây là những ý kiến xây dựng, trách nhiệm, chân thành, là những ý kiến phản biện, nhắc nhở cảnh báo mà chúng ta không nên bỏ qua, phải hết sức chân thành".

Lưu ý Chính phủ "cần tiếp tục lắng nghe, cập nhật thông tin, sẵn sàng thay đổi khi cần thiết", ông Trọng khẳng định QH "sẵn sàng thực hiện đúng chức năng giám sát, bảo đảm cùng Chính phủ thực hiện được những chủ trương mang tính chiến lược quan trọng".

• Lê Nhung