- Các thành viên khối trí thức thuộc Câu lạc bộ Truyền thống kháng chiến TP.HCM cho rằng muốn phòng chống tham nhũng, trước tiên phải dựa vào dân. Trong Ban phòng chống tham nhũng phải có cán bộ hưu trí, đại diện Ủy ban Mặt trận Tổ quốc. 

Các ý kiến được đưa ra tại buổi tọa đàm về phòng chống tham nhũng (PCTN) ngày 16/4 tại TP.HCM.

Cơ chế "tạo" kẽ hở

Bà Huỳnh Thiện Kim Tuyến cho rằng, nguyên nhân chính của tham nhũng là do kiểm tra, giám sát chưa đến nơi đến chốn. Cách phân quyền hiện nay còn quá chồng chéo dẫn đến không cấp nào giám sát được cấp nào.

Theo nhiều trí thức thuộc Câu lạc bộ Truyền thống kháng chiến TP.HCM, hiện nay tham nhũng xuất hiện ở mọi nơi, mọi lúc, mọi cấp, trong tất cả các khu vực, công lẫn tư… có từ thời bao cấp và tăng đáng kể từ thời kỳ đổi mới.

Bà Huỳnh Thiện Kim Tuyến. Ảnh Đoàn Quý

Một cán bộ trí thức cho biết, việc nhỏ như thu gom rác cũng có “tham nhũng”. Dù mỗi tháng người dân đóng tiền đổ rác đều đặn, nhưng khi có một đống rác to, nếu không cho thêm tiền thì người gom rác cũng chẳng chịu gom. Đó cũng là “tham nhũng”.

“Việc đánh giá gần đây nhất về chống tham nhũng cũng vẫn là điệp khúc: đạt một số kết quả bước đầu… kết quả còn rất hạn chế”, ông Hoàng Quốc Tín bức xúc.

Ông Tín cho rằng, đánh giá như vậy lúc nào cũng đúng, dễ chấp nhận ở bất cứ thời điểm nào… Nhưng qua đánh giá đó lại làm cho người dân lo lắng vì không ai có thể hình dung ra được bức tranh tham nhũng và chống tham nhũng. Đánh giá đó cũng không cho người dân biết được “hiểm họa” của tham nhũng, chống tham nhũng ì ạch như thế nào và đâu là nguyên nhân cốt lõi của tham nhũng.

Lắng nghe nỗi lòng của dân

Theo bà Trần Thị Thôi (Tô Hiến Thành, P.15, Q.10), phương pháp chống tham nhũng tốt nhất mà nhiều người đã từng nói là phải dựa vào dân, lắng nghe nỗi lòng của dân.

“Theo tôi, trong mỗi cuộc giám sát, đại biểu của dân phải “xông” vào những điểm nóng, nơi nhiều oan sai để lắng nghe tiếng nói của dân” - bà Thôi nói.

Bà Thôi cho biết thêm, hiện nay đại biểu chủ yếu “lắng nghe” từ cán bộ, “tiếp xúc” với cán bộ, chưa nhiều đại biểu của dân trực tiếp tiếp xúc với dân, vậy làm sao biết được nỗi lòng của dân!

Bằng những dẫn chứng cụ thể, ông Bùi Toàn (Đinh Liệt, P. Phú Thạnh, Q. Tân Phú) cho rằng, quan điểm của Đảng và Nhà nước về PCTN rất rõ, triển khai rất tốt. Đến nay có những việc làm được, nhưng cũng có những việc làm chưa được. “Lý do rất đơn giản, chúng ta chưa thực sự dựa vào dân, lắng nghe dân”.

Ông Nguyễn Ngọc Quang cũng cho rằng, chống tham nhũng phải dựa vào dân. Tuy nhiên, phải có cơ chế để cho người dân trực tiếp tham gia vào việc phòng chống tham nhũng. Theo ông Quang, muốn làm được như vậy thì phải có luật phân phối lợi ích lao động, luật bảo vệ những người dân tham gia vào công tác PCTN.

Họa hoằn mới có cách chức

Theo nhiều cán bộ hưu trí, trí thức thì đã đến lúc cần phải xem lại quyết tâm chống tham nhũng hiện nay đã thật sự đúng mức hay chưa? Vì thực tế cho thấy, qua những vụ việc cán bộ liên quan đến tham nhũng, phổ biến là nhẹ trên nặng dưới, phê bình rút kinh nghiệm, họa hoằn mới có cách chức. Ngoài ra, nhiều vụ việc kéo dài và chìm xuồng mà không ai chịu trách nhiệm.

Còn giáo sư Trần Vinh Hiển, chuyên khoa Ký sinh - Vi nấm học, bệnh học Nhiệt đới, lại cảm thấy ngạc nhiên về việc tham nhũng xảy ra tại nơi tưởng chừng không thể, đó là ngành giáo dục: “Chuyện chạy bằng cấp, chạy trường làm tôi ngạc nhiên và đau lòng”.

Nhiều cán bộ trí thức tham gia tọa đàm kiến nghị bổ sung sửa đổi luật PCTN đã ban hành. Cần sửa đổi điều 44 về nghĩa vụ kê khai tài sản thành tất cả cán bộ Đảng, chính quyền, từ Trung ương đến địa phương, không phân biệt bất cứ chức vụ đều phải kê khai tài sản.

• Đoàn Quý