- Thật đáng trân trọng vẫn có quan điểm sử dụng cán bộ có đủ cả đức, tài, không phân biệt thành phần xuất thân, không phân biệt trong Đảng và ngoài Đảng, không phân biệt quá trình công tác dài hay ngắn, không phân biệt cấp ủy hay không cấp ủy, miễn họ là người được quần chúng thừa nhận, được đồng nghiệp đồng tình ủng hộ - Ý kiến của nguyên Phó ban Tổ chức TƯ Nguyễn Đình Hương.

Hội nghị Ban chấp hành TƯ lần thứ 9 vừa kết thúc hôm qua bàn một số vấn đề quan trọng của đất nước, trong đó có nội dung tổng kết 10 năm thực hiện Nghị quyết Hội nghị TƯ 3 khóa 8 về chiến lược cán bộ phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa và hiện đại hóa.

Tuy NQ ra đời cách đây 10 năm, tình hình đã có những biến đổi, song nhiều nội dung vẫn còn nguyên giá trị. Điều quan trọng là đánh giá việc làm được, việc chưa làm được trong 10 năm qua, từ đó rút ra bài học kinh nghiệm bổ ích, tạo bước chuyển biến thực sự trong công tác cán bộ thời gian tới.

Tránh "cha làm quan đưa con vào lãnh đạo"

Thứ nhất, trong nhiệm vụ đổi mới và chỉnh đốn Đảng, công tác cán bộ là một mắt xích quan trọng và có ý nghĩa quyết định trong sự nghiệp cách mạng của Đảng. Sự nghiệp chống đế quốc, giải phóng dân tộc cũng như trong sự nghiệp đổi mới giành thắng lợi là do Đảng ta có đường lối đúng và có đội ngũ cán bộ thực sự trung thành, có tài năng.

"Cần tạo ra sự cạnh tranh trong cán bộ, tránh để lọt người có đức, có tài, tránh hiện tượng chạy chức, chạy quyền". Ảnh minh họa: LAD

Thực tiễn cho thấy cấp nào, ngành nào và cơ sở nào bố trí cán bộ đúng nhất là người đứng đầu thì nơi đó tạo ra sự đoàn kết, nhất trí trong nội bộ rất cao và hiệu quả công việc đem lại rất rõ ràng. Ngược lại, nơi nào bố trí không đúng thì nội bộ luôn xảy ra đấu đá lẫn nhau, cấp dưới không phục cấp trên, uy tín người lãnh đạo bị giảm sút và tất nhiên công việc không thể hiệu quả.

Nhìn lại một cách thật nghiêm túc, 10 năm qua, các cấp, các ngành đã làm được nhiều việc như công tác quy hoạch, luân chuyển, đào tạo bồi dưỡng, thực hiện chế độ, chính sách, đặc biệt là chuẩn bị nhân sự phục vụ đại hội Đảng các cấp và đại hội Đảng lần thứ 9 và thứ 10.

Song cũng còn nhiều vấn đề chưa làm được hoặc có làm nhưng chưa hiệu quả theo như NQ. Đáng quan tâm nhất là chưa tạo ra được sự đột phá trong quá trình tổ chức triển khai NQ, đặc biệt trong công tác bố trí cán bộ, nhất là cán bộ đứng đầu. Có một số trường hợp chưa thật chuẩn xác, gây ảnh hưởng không nhỏ đến hiệu quả hoàn thành công việc được giao.

Thứ hai, muốn phát hiện nhân tài và sử dụng đúng nhân tài của đất nước, trước hết phải thực hiện dân chủ, công khai, minh bạch trong cơ chế tuyển chọn người có đủ đức và tài.

Quần chúng, đảng viên là người am hiểu về cán bộ nhất. Không ai hiểu cán bộ bằng đảng viên và quần chúng, và không ai hiểu cán bộ bằng khu dân cư nơi cán bộ cư trú.

Khi cần bổ nhiệm một chức vụ quản lý của một cơ quan Đảng và Nhà nước, tốt nhất là đề ra yêu cầu, tiêu chuẩn cụ thể và để cho quần chúng giới thiệu, khuyến khích cán bộ tự giới thiệu mình nếu xét đủ tiêu chuẩn. Đồng thời có thi tuyển công khai, có hội đồng xét duyệt và tốt nhất nên chọn số dư.

Cần tạo ra sự cạnh tranh trong cán bộ, tránh để lọt người có đức, có tài, tránh hiện tượng chạy chức, chạy quyền, khắc phục tệ thân quen cánh hẩu, cục bộ địa phương, cha làm quan đưa con vào lãnh đạo, dẫn đến sử dụng cán bộ không đủ tiêu chuẩn, uy tín thấp, làm việc kém hiệu quả, dân mất niềm tin.

Mạnh dạn đổi mới

Thứ ba, NQ TƯ 3 khóa 8 ghi rõ: "Phát huy truyền thống yêu nước, đoàn kết và tập hợp rộng rãi các loại cán bộ, trọng dụng nhân tài, không phân biệt đảng viên hay ngoài Đảng, dân tộc, tôn giáo, người ở trong nước hay người VN định cư ở nước ngoài. Không định kiến người có sai lầm trong quá khứ nay đã hối cải và sửa chữa".

Trong cơ chế thị trường và hội nhập, nhiều cán bộ, kể cả đảng viên và người ngoài Đảng đã trưởng thành, xuất hiện nhiều tấm gương tốt phục vụ cho sự nghiệp đổi mới. Thật đáng trân trọng vẫn có quan điểm sử dụng cán bộ có đủ cả đức, tài, không phân biệt thành phần xuất thân, không phân biệt trong Đảng và ngoài Đảng, không phân biệt quá trình công tác dài hay ngắn, không phân biệt cấp ủy hay không cấp ủy, miễn họ là người được quần chúng tôn vinh thừa nhận, được đồng nghiệp đồng tình ủng hộ, mạnh dạn sử dụng họ đúng sở trường và kinh nghiệm của từng cán bộ.

Cần khắc phục hiện tượng là cấp ủy thì làm việc gì cũng được, bố trí cán bộ trái ngành, trái nghề.

Đánh giá cán bộ phải qua thử thách từ thực tế công việc, không nhầm lẫn giữa lời nói hay mà việc làm thì rất dở, khi phân công xuống địa phương thì tìm cách thoái thác vì sợ bộc lộ cái dốt của mình. Công tác lựa chọn cán bộ, giới thiệu tham gia cấp ủy trong những năm gần đây do không dựa vào quần chúng nên đã chọn cán bộ không đủ tiêu chuẩn, thậm chí có cán bộ được giới thiệu vào cấp ủy lại bị khởi tố hình sự.

Trong cơ chế thị trường, hội nhập, đánh giá cán bộ khó hơn thời kháng chiến. Phân biệt giữa cán bộ tốt với xấu, cán bộ cơ hội với không cơ hội đã khó, chưa nói đến việc đánh giá tài năng của họ trong thực tế.

Có cán bộ nhìn qua thấy họ tốt nhưng khi được giao việc thì chả để lại dấu ấn gì trong lòng quần chúng. Nói như vậy để đi tới kết luận, chỉ có quần chúng mới là người hiểu rõ cán bộ nhất, chỉ đi đúng đường lối quần chúng mới phát hiện được nhân tài một cách đích thực, cơ chế dân chủ, công khai, minh bạch có sự cạnh tranh là nội dung của đường lối quần chúng trong công tác cán bộ của Đảng.

Thứ tư, công tác cán bộ là sự liên hoàn, liên kết chặt chẽ tất cả các khâu như một mắt xích, nếu một khâu làm không tốt sẽ ảnh hưởng đến các khâu khác, từ quy định tiêu chuẩn cụ thể từng chức danh đến khâu quy định, đào tạo, bồi dưỡng, luân chuyển và sử dụng phải khớp với nhau.

Trước hết, cần cụ thể hóa tiêu chuẩn đức, tài từng chức danh, không thể áp dụng tiêu chuẩn đức, tài chung chung cho cả chức danh bí thư tỉnh cũng như bộ trưởng. Tiêu chuẩn hóa cho chức danh cao hơn như tổng bí thư, thủ tướng phải yêu cầu cao hơn các chức danh lãnh đạo khác.

5 năm nữa, lớp cán bộ được rèn luyện trong 2 cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ không còn, có chăng cũng rất ít. Số cán bộ trưởng thành trong cơ chế thị trường, hội nhập sẽ chiếm tuyệt đại đa số. Vì vậy, cần có chiến lược nhân tài quốc gia, mạnh dạn đổi mới để tạo ra sự đột phá trong công tác cán bộ. Có như vậy, mới tránh được những sai sót, tạo được niềm tin trong Đảng và nhân dân.

Chọn sai cán bộ, người đứng đầu chịu trách nhiệm

Thứ năm, trách nhiệm của người đứng đầu. Nếu quyết định bổ nhiệm cán bộ không đúng, trước hết là người đứng đầu cấp ủy, ban cán sự Đảng đoàn phải chịu trách nhiệm. Nếu do cơ quan tổ chức nghiên cứu đề nghị với cấp ủy, Ban cán sự Đảng đoàn thì thủ trưởng cơ quan phải chịu trách nhiệm trước cấp ủy của mình. Có làm như vậy, mới khắc phục được tệ quan liệu, vô trách nhiệm.

Công tác cán bộ thời gian qua có không ít sai phạm về lựa chọn nhân sự phục vụ đại hội Đảng các cấp và bổ nhiệm cán bộ vào các chức danh quản lý vì khi phát hiện sai không ai chịu trách nhiệm, đổ lỗi cho tập thể.

Đất nước đang trong quá trình đổi mới và hội nhập, thuận lợi và khó khăn, thách thức đan xen. Nội bộ Đảng cũng đang trong quá trình chỉnh đốn, cuộc đấu tranh giữa cái tốt với cái xấu đang diễn ra hàng ngày. Nếu Đảng ta xây dựng được đội ngũ cán bộ, nhất là cán bộ lãnh đạo và quản lý đủ cả đức và tài, được nhân dân tôn vinh và tín nhiệm thì chắc chắn sẽ vượt qua khó khăn, thử thách, đưa đất nước đi lên.

• Nguyễn Đình Hương (nguyên Phó ban Tổ chức Trung ương)