- Hàng trăm nghìn mét kho bãi bị bỏ hoang hoặc cho thuê lại sai mục đích, nhưng đất để xây trường, nhà tái định cư, công trình xã hội lại không có. Trong khi đó, việc thu hồi các kho bãi này đang gặp nhiều trắc trở.

Sáng 31/10, Ban Kinh tế và Ngân sách HĐND thành phố Hồ Chí Minh có buổi làm việc với quận 8 về tình hình sử dụng kho bãi trên địa bàn thời gian qua. Quận 8 là quận nghèo nhất nhì trong vùng nội thành của thành phố với tỷ lệ hộ nghèo chiếm 1,4%.

Tổng số hộ đang sống trên kênh rạch là 23 nghìn hộ cần giải toả đền bù tái định cư nhằm chỉnh trang đô thị. Thế nhưng, một nghịch lý mà các đại biểu tham dự đặt ra là trong khi địa phương không có đất để xây dựng chung cư phục vụ tái định cư và các công trình phúc lợi khác thì có hàng trăm nghìn mét vuông đất sử dụng lãng phí, sai mục đích.

Báo cáo của quận 8 cho biết, hiện toàn quận có 159 kho bãi với tổng diện tích 435,4 nghìn m². Trong số này có 77 kho bãi đang được quận kiến nghị thu hồi, chuyển đổi công năng để phục vụ chương trình tái định cư và xây dựng các công trình phúc lợi xã hội. Phần lớn các công trình này tập trung ở Bến Bình Đông, Phạm Thế Hiển…

Theo UBND quận 8, chỉ có 57/159 kho, bãi với diện tích sử dụng 174.689m² là được sử dụng đúng mục đích, số còn lại hầu như đang bị bỏ trống hoặc cho thuê lại sai mục đích. Do việc thu hồi những khu đất trên khó khăn (đặc biệt là những khu đất do Trung ương quản lý), lãnh đạo UBND Q.8 vừa đề nghị với lãnh đạo UBND TP cần có những biện pháp mạnh tay hơn trong việc thu hồi đất công, nhằm tránh sự lãng phí như hiện nay. 

Hàng chục nghìn căn nhà trên địa bàn quận 8 phải giải tỏa để chỉnh trang đô thị nhưng quỹ đất tái định cư lại chưa có, trong khi đó, kho bãi tọa lạc tại địa phương này đang bị lãng phí. Ảnh: T.Thuấn.

Hàng trăm ngàn mét vuông kho bãi đã được UBND TP giao lại cho quận 8 làm trường học nhưng đơn vị quản lý dây dưa không chịu bàn giao hoặc đòi tiền bồi thường không đúng quy định. Tình hình này làm kế hoạch chỉnh trang đô thị, nâng cao hiệu quả sử dụng đất của quận 8 gặp khó khăn.

Ông Nguyễn Thành Chung, Chủ tịch UBND quận 8 cho biết, phải mất đến 3 năm lập hồ sơ pháp lý quận mới được UBND TP ra quyết định thu hồi kho bãi 135 Lương Ngọc Quyến để xây trường mầm non. Song hiện nay, dù đơn vị thuê kho bãi này không chịu bàn giao đất nhưng quận vẫn không thể tiến hành cưỡng chế được vì đơn vị chủ quản của khu đất này là Công ty Kho bãi TP.

Chương trình tái định cư mà quận 8 vạch ra từ nay đến năm 2015 là cần phải có trên 10 nghìn căn nhà để phục vụ tái định cư. Trong năm 2009 sẽ xây 1.000 căn và đến 2010 xây thêm 6.000 căn. Số còn lại sẽ tiến hành tiếp trong thời gian còn lại. Thế nhưng, quỹ đất để xây nhà tái định cư lại không biết tìm đâu.

Câu chuyện pháp lý về việc thu hồi kho 481 Bến Ba Đình, phường 9, quận 8 đang làm đau đầu các cơ quan quản lý nhà nước. Kho 481 Bến Ba Đình do Công ty Kho bãi TP (thuộc Tổng Công ty Địa ốc Sài Gòn) quản lý. Công ty này cho Công ty cổ phần Hóa chất vật liệu điện thuê mặt bằng trên từ năm 1985 đến nay, hợp đồng được ký lại hàng năm. Ngày 31/12/2007 là thời hạn thuê chấm dứt.

Cuối năm 2007, Công ty Kho bãi TP đòi bên thuê trả lại mặt bằng trong tháng 1/2008 để giao cho UBND quận 8 thực hiện dự án đầu tư xây dựng trường cơ sở chuẩn quốc gia nhưng bên thuê không chịu trả, cản trở việc khảo sát, đo vẽ hiện trạng khu đất. Không chỉ thế, trong quá trình thuê kho bãi, công ty đã lấy hơn 2.000m² đất phân nền cho 24 cán bộ, công nhân viên xây nhà ở.

Để thu hồi kho trên, ba cơ quan là Tổng Công ty Địa ốc Sài Gòn, UBND quận 8 và Sở Xây dựng lại đưa ra những hướng giải quyết khác nhau. Công ty Kho bãi TP đề nghị khởi kiện bên thuê ra tòa để đòi lại kho và tiền thuê. UBND quận 8 thì cho rằng nên tách hai sự việc này ra. Một mặt để cho quận cưỡng chế thu hồi phần diện tích hơn 10 nghìn m² kho bãi do bên thuê đang sử dụng.

Phần diện tích bên thuê đã phân nền bố trí cho cán bộ, công nhân viên xây nhà thì sẽ khảo sát, thu thập pháp lý, lập phương án bồi thường, giải phóng mặt bằng theo quy định hiện hành. Còn việc giải quyết thanh lý hợp đồng thuê kho bãi giữa Công ty Kho bãi TP và bên thuê là một vụ kiện độc lập giữa hai bên do tòa án giải quyết. Sở Xây dựng lại cho rằng muốn nhanh chóng thu hồi mặt bằng UBND TP nên dùng quyết định cưỡng chế hành chính.

Ông Nguyễn Minh Hoàng - Trưởng ban Kinh tế và Ngân sách HĐND TP cho rằng do làm không kiên quyết chứ thuê có thời hạn, không phải là muốn kéo dài bao nhiêu cũng được. Không có chuyện anh cứ để hoang kho bãi, không có chuyện anh làm ăn không được mà khi bán anh lại được nhận 50% số tiền đó.

Còn theo ông Hội đồng Đặng Văn Khoa: “Việc sử dụng lãng phí kho bãi này đang là tệ trạng tồn tại dai dẳng và cần sớm được giải quyết dứt điểm. Có rất nhiều kho bãi, nhưng sử dụng không hiệu quả là không có gì mới và không riêng gì ở quận 8 mà ở trên địa bàn thành phố cũng như cả nước nói chung. Tệ trạng này sẽ còn tồn tại đến bao giờ? Khi mà cách đây hơn 1 thập niên, Đảng, Nhà nước đã đặt ra nhưng không làm được”.

Kết thúc buổi làm việc, ông Hoàng nhấn mạnh, quận phải làm dứt khoát, thu hồi những kho bãi sử dụng sai mục đích, cả kho bãi Trung ương quản lý lẫn kho bãi thành phố. Đơn vị nào không chấp hành phải tiến hành cưỡng chế. Không có lý do gì để kho bãi bỏ trống, hay chuyển đổi mục đích, cho thuê lại, trong khi biết bao công trình cần được xây dựng như trường học, bệnh viện, bến xe, các công trình phúc lợi xã hội cần xây dựng nhưng không có đất.

• Tấn Thuấn