- Quá trình lao động di cư phát triển nhanh cùng những bất cập nảy sinh trong hệ thống an sinh xã hội chưa kịp cải thiện dễ làm hình thành lớp người nghèo mới ở đô thị.   

Tại một cuộc hội thảo về an sinh xã hội sáng 9/9 ở Hà Nội, PGS.TS Đặng Nguyên Anh (Viện Khoa học Xã hội Việt Nam) dẫn ra một nghiên cứu cho biết tình trạng nghèo, thu nhập bấp bênh, biến động giá cả, thiên tai, hạn hán, dịch bệnh... đã góp phần đẩy nhanh tiến trình di cư từ nông thôn ra các thành phố lớn.

Có nguy cơ hình thành một lớp người nghèo mới ở đô thị. Ảnh: Lê Anh Dũng

Đề xuất bỏ hộ khẩu

Hiện các địa bàn nhập cư chủ yếu là TP.HCM, Hà Nội, các tỉnh Lâm Đồng và Tây Nguyên. Nghiên cứu của TS Đặng Nguyên Anh cho thấy lao động di cư nhằm đối phó với đói nghèo, mưu cầu cuộc sống tốt hơn. Nhưng cơn bão giá hiện nay khiến họ không đủ trang trải sinh hoạt phí và gửi tiền về cho gia đình.

"Hơn 70% lao động di cư không được hưởng phúc lợi gì, dù dưới hình thức nào tại nơi làm việc. Đa số đối tượng lao động này không có hợp đồng lao động. 99% không có bảo hiểm xã hội hay bảo hiểm tai nạn lao động", ông Đặng Nguyên Anh cho hay.

Ông Đặng Nguyên Anh cũng nhận xét: "Khi đi di cư, người lao động thường yếu thế trong vị thế pháp lý, sống tách biệt và bị phân biệt đối xử. Khi có khó khăn, hầu như lao động di cư không nhận được sự hỗ trợ của chính quyền địa phương, công an hay liên hệ được với các đoàn thể quần chúng".  

Những rào cản và khó khăn về vị thế pháp lý hiện nay khiến cho lao động di cư ngần ngại tìm đến sự bảo trợ chính thức vốn không đến được với họ.

TS Đặng Nguyên Anh thậm chí cảnh báo có nguy cơ hình thành một lớp "người nghèo mới" ở đô thị.

Ông cho rằng cần tách rời hộ khẩu với việc tiếp cận các dịch vụ công, không lấy hộ khẩu là cơ sở cho các chính sách xã hội. Người lao động di cư cần được tiếp cận các dịch vụ cơ bản, tránh phân biệt đối xử.

"Bỏ hộ khẩu sẽ cởi trói cho người dân rất nhiều", TS Nguyên Anh đề xuất.

• Dung Linh