(VietNamNet) - Chưa bao giờ vấn đề các công trình trọng điểm trì trệ tại TP.HCM như cầu Thủ Thiêm, đại lộ Đông - Tây, mở rộng đường Nam Kỳ Khởi Nghĩa, cải tạo Nhiêu Lộc – Thị Nghè… được nói đến nhiều như hiện nay. Việc Chủ tịch HĐND TP Phạm Phương Thảo khẳng định xoá công trình chậm là nhiệm vụ trọng tâm của TP thể hiện tầm quan trọng của vấn đề. 

TP.HCM: Đại biểu đòi chất vấn lãnh đạo UBND

Chưa tạo độ "nóng" cần thiết 

Cầu Thủ Thiêm, công trình quá hạn kéo dài. (ảnh: T.T)

Từ hiện tượng trên, ai dám đảm bảo khu đô thị mới Thủ Thiêm sẽ được hoàn tất đúng vào 15-20 năm nữa, mốc thời gian đã bị dư luận kêu là dài so với yêu cầu thời cuộc, so với các khu đô thị tương tự ở nước ngoài, như phố Đông (Thượng Hải). Ai dám đảm bảo các tuyến tàu điện ngầm sẽ được xây dựng đúng thời hạn. 

Trì trệ tại mỗi công trình kéo theo sự trì trệ dây chuyền. Chậm làm cầu Thủ Thiêm kéo theo chậm cả khu đô thị mới Thủ Thiêm. Chậm trong dự án cải thiện môi trường nước và kênh Nhiêu Lộc - Thị Nghè kéo theo chậm giải quyết ngập lụt. 

Trong khi đó, ở thời điểm TP cùng cả nước hội nhập, chớp thời cơ, cơ sở hạ tầng tạo thuận lợi cho đầu tư nước ngoài, các dự án xây dựng chất lượng sống, hướng tới khôi phục vị thế “Hòn ngọc Viễn Đông” đóng vai trò cực kỳ quan trọng. Xoá các công trình trì trệ hiện nay sẽ mở ra cách thức làm việc, tiền lệ tốt hơn cho các công trình sau. 

Nhưng, tại sao vấn đề công trình trọng điểm trì trệ được đưa ra tại kỳ họp HĐND TP vừa qua chưa có độ “nóng” tương xứng với vấn đề: chưa mổ xẻ được trách nhiệm từng cá nhân, chưa “truy” được lộ trình cụ thể đối với một số công trình, nhất là chưa tạo được tiếng nói đủ mạnh thể hiện quyết tâm chính trị của cả TP, tạo sức ép buộc phải thay đổi, như đối với đề án tăng học phí. 

Trước hết, những câu hỏi của đông đảo cử tri hoặc gửi đến từ trước kỳ họp, hoặc chất vấn trực tiếp qua điện thoại chủ yếu chỉ xoáy vào ngập nước, đường xá kém chất lượng tại khu vực sinh sống. 

Trong kỳ họp vừa qua, vấn đề công trình trọng điểm trì trệ thậm chí còn đáng quan tâm hơn vấn đề ngập nước và chuyện chất vấn Giám đốc Sở Y tế. Việc giải quyết ngập nước đã được đưa lộ trình cụ thể với mốc đến năm 2020 hoàn thành về cơ bản. Điều có thể lên tiếng một cách hữu ích có chăng là thúc đẩy các công trình giải quyết thoát nước đang chậm, nêu ra những vùng ngập mới có nguy cơ phá vỡ lộ trình. 

Còn chuyện Giám đốc Sở Y tế với vụ nước tương “đen”, trước kỳ họp HĐND TP diễn ra nhiều ngày, Thành uỷ TP.HCM đã có văn bản kết luận quy rõ trách nhiệm. Giám đốc bị kỷ luật Đảng và có thể sẽ không giữ chức vụ này nữa. Riêng chuyện nước tương đã ngã ngũ, việc Giám đốc xin lỗi là đương nhiên. Ngoài việc quy trách nhiệm Giám đốc Sở (việc đã xong từ trước đó), nghị trường đã không quy thêm trách nhiệm ai khác để cho một thông tin mới. 

Tuy nhiên, một vài tờ báo thông tin về vấn đề giải quyết ngập nước và chuyện chất vấn Giám đốc Sở Y tế đậm hơn vấn đề công trình chậm rất nhiều. 

Có đồng nghiệp giải thích: “Làm thế để chiều công chúng. Dân ta vẫn quen nghĩ cái trước mắt, ít nghĩ lâu dài. Ngập nước và nước tương “đen” là những cái đập vào mắt họ, nên dù chuyện tạm ổn, chưa phát sinh vấn đề mới, nhưng họ vẫn quan tâm. Chuyện công trình trọng điểm trì trệ, dù ảnh hưởng rất nặng đến tốc độ phát triển của TP, đến tương lai của con cái họ, nhưng dễ bị họ nghĩ là chuyện của… người khác, có chuyện đó thì họ vẫn sống”. 

Cách đặt câu hỏi thể hiện vấn đề quan tâm của cử tri đã góp phần đáng kể hướng kỳ họp, công luận ngả hẳn sự quan tâm đến những chuyện tưởng “nóng” nhưng đã tạm ngã ngũ, quên chuyện cần làm “nóng” mới. 

"Truy" ra lộ trình và mức thiệt hại 

Tuy vậy, nói “dân ta chỉ biết nghĩ cái trước mắt” thì chưa hẳn. Có đại biểu HĐND TP khẳng định: Nếu đề án tăng học phí chứng minh được rằng, tăng học phí là điều không thể không làm, khó có cách nào khác, điều sẽ mang lại quyền lợi thiết thực cho thế hệ trẻ, thì dân ta sẽ không phản đối.

Thực tế, nhiều gia đình nông thôn đã đi vay tiền cho con ăn học. Nhiều gia đình thành phố đã bán nhà mặt phố, lên chung cư ở để có tiền cho con đi du học. Đó là thói quen đầu tư cho thế hệ sau của một đất nước hiếu học. 

Xa hơn, VN từng có những nhà chiến lược vạch đường lối cho cả cuộc kháng chiến chống ngoại xâm đi đến thắng lợi với tầm nhìn nhiều thập kỷ. 

Vấn đề là hãy cho người dân hiểu tầm quan trọng. HĐND, nơi đại diện của dân, cần là nơi đi đầu của tiếng dân, lên tiếng một cách tỉnh táo với phân tích thấu đáo. 

Đặt giả thiết: HĐND truy vấn đến nơi, đến chốn người chịu trách nhiệm sự trì trệ, để UBND đưa ra thống kê bao nhiêu nhà đầu tư nước ngoài gặp vướng mắc hoặc từ chối VN với lý do cơ sở hạ tầng cần thiết chậm hoàn thành, thiệt hại ước tính bao nhiêu tỷ đồng. (Gần giống như đại biểu Quốc hội Dương Trung Quốc yêu cầu thông tin thường xuyên về số tiền nợ nước ngoài để cả nước cố gắng cao hơn). 

HĐND “truy” cho ra lộ trình - điều cần có của phong cách làm việc khoa học - đối với tất cả công việc của UBND TP, để người dân hiểu đây không phải chuyện cao vời mà có thể với tới. 

Từ việc mổ xẻ, đối chất sòng phẳng sẽ rõ trì trệ nằm ở đâu và việc khắc phục sẽ không quá khó… 

Nếu được như thế, người dân sẽ quan tâm đến chuyện tưởng như “xa” này, coi là việc thật sự quan trọng của mình. Khi đông đảo người dân đã hiểu sẽ hình thành dư luận mạnh mẽ, quyết tâm chính trị thật lớn thay đổi những việc tưởng như “mặc nhiên nó thế”. 

Dù HĐND TP.HCM vẫn được coi là đi đầu cả nước về sự sôi nổi, hiệu quả, nhưng phải thừa nhận vẫn chưa làm được những điều trên. 

Tại kỳ họp vừa qua, đại biểu Võ Văn Sen yêu cầu Giám đốc Sở Giao thông trình bày rõ lý do trì trệ của một số công trình và nêu trách nhiệm. Ông Giám đốc hứa sẽ trình lên UBND TP(!). Chưa biết vấn đề này sẽ được đề cập trở lại vào lúc nào, và khi đó có rõ ràng hơn không. 

Cùng với yêu cầu về cách điều hành khoa học hơn của UBND, yêu cầu cao cũng được đặt ra với HĐND: Đeo bám đến cùng vấn đề, không chỉ trong kỳ họp HĐND mà trong việc giám sát, liên lạc, đưa ra đề nghị với các đầu mối trong bộ máy điều hành hàng ngày; nâng khả năng phân tích, kết luận với dữ liệu thuyết phục. 

• Phạm Cường